"Tuzağa Düşen Ceylan" Metni Cevapları ve Etkinlikleri - 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Ferman Yayıncılık (Erdemler Teması)
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1- Mevlana’nın “Bir mum, diğer mumu tutuşturmakla ışığından bir şey kaybetmez.” sözünden ne anlıyorsunuz? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Cevap: Bu söz, başkalarına yardım etmenin veya bilgi paylaşmanın kişiye bir zarar vermeyeceğini, aksine daha fazla aydınlık ve iyilik getireceğini anlatmaktadır.
2- İnsanların neden yardımlaşmaya ihtiyacı vardır? Yardıma ihtiyaç duyduğunuz durumlar oldu mu? Anlatınız.
Cevap: Yardımlaşma, insan ilişkilerini güçlendirir ve zor zamanlarda destek sağlar. Herkesin zaman zaman yardıma ihtiyacı olur, bu da toplumun birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlar.
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirdeki anlamını bilmediğiniz kelime ya da kelime gruplarını aşağıya yazınız. Bunların anlamlarını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz. Öğrendiğiniz kelime ve kelime grupları ile bunların anlamlarını oluşturacağınız sözlüğe yazınız. Bu uygulamaya yıl boyunca devam ediniz.
Kelime/Kelime Grubu: Tasa
Tahminî Anlamı: Üzüntü veya kaygı
Cümlem: Geçen gün çok tasalandım.
Kelime/Kelime Grubu: Tosbağa
Tahminî Anlamı: Kaplumbağa
Cümlem: Bahçede bir tosbağa bulduk.
Kelime/Kelime Grubu: Muhakkak
Tahminî Anlamı: Kesinlikle
Cümlem: Muhakkak ki bu iş olacak.
Kelime/Kelime Grubu: Tez
Tahminî Anlamı: Çabuk, hızlı
Cümlem: Tez gel ve bana yardım et.
Kelime/Kelime Grubu: Güya
Tahminî Anlamı: Sözde, aslında öyle değil
Cümlem: Güya beni arayacaktı.
Kelime/Kelime Grubu: Kemirmek
Tahminî Anlamı: Dişleriyle bir şeyi ufalamak veya koparmak
Cümlem: Kedi, ipi kemirerek oynuyordu.
Kelime/Kelime Grubu: Şen
Tahminî Anlamı: Neşeli, mutlu
Cümlem: Bugün çok şen bir gündü.
Kelime/Kelime Grubu: Hane
Tahminî Anlamı: Ev, mesken
Cümlem: Yeni bir haneye taşındık.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları şiire göre cevaplayınız.
1- Anlatılan olay nerede geçmektedir?
Cevap: Olay, ormanda bir köşe mahallede geçiyor.
2- Şiirin kahramanları hangi varlıklardır?
Cevap: Şiirin kahramanları Ceylan, Fare, Karga ve Tosbağa'dır.
3- Şiirde adı geçen varlıklar arasında nasıl bir yardımlaşma ve dayanışma vardır?
Cevap: Şiirde, hayvanlar zor durumda olan arkadaşlarına yardım ederek dayanışma gösterirler. Ceylan’ın tuzağa düştüğünü gören diğer hayvanlar, onu kurtarmak için iş birliği yapar.
4- Hayvanlar, tuzağa düşen dostlarını nereden ve nasıl kurtarmıştır?
Cevap: Hayvanlar, Ceylan’ı tuzağın içinden çıkarmak için Fare'nin tuzağın iplerini kemirip koparmasıyla kurtarırlar ve daha sonra avcının elinden kaçarlar.
5- Metinde kullanılan “kırt kırt, fırt fırt, akıl fikir” gibi ikilemelerin metne katkısını açıklayınız.
Cevap: Bu ikilemeler metnin akıcılığını artırarak şiirin ritmini güçlendirir ve okuyucunun ilgisini canlı tutar.
3. ETKİNLİK: Şiirin Konusu ve Ana Duygusu
Şiirin Konusu: Ormanda birlikte yaşayan hayvanların dayanışma ve yardımlaşma örneği göstererek tuzağa düşen arkadaşlarını kurtarması.
Şiirin Ana Duygusu: Yardımlaşmanın ve dostluğun gücü ve önemi.
4. ETKİNLİK: Şiire Uygun Yeni Başlıklar
- Dostlukla Gelen Kurtuluş
- Ormanda Birlikte Yaşam
- Yardımlaşmanın Gücü
- Hayvanların Kardeşliği
- Zor Günde Dostluk
5. ETKİNLİK: Şiirle İlgili Sorular
1- Soru: Tosbağa neden kendini riske atıp dışarı çıkmıştır?
Cevap: Tosbağa, arkadaşını yalnız bırakmamak ve ona yardım etmek için risk almıştır.
2- Soru: Ceylan, neden sakatlanmış gibi davrandı?
Cevap: Ceylan, avcıyı kandırarak tosbağayı kurtarmak için zaman kazanmaya çalışmıştır.
3- Soru: Hayvanlar arasındaki bu yardımlaşma örneği insanlar için ne ifade edebilir?
Cevap: Bu örnek, zor zamanlarda birlik olmanın ve birbirine yardım etmenin önemini vurgular.
6. ETKİNLİK: Söz Sanatları
a) Şiirden Dizeler ve Söz Sanatları
Mutludur ceylan ile fare / karga ve tosbağa şen
Cevap: Kişileştirme (Hayvanlar insan gibi mutlu ve şen olarak anlatılmıştır.)
“Ceylan nerede kaldı?” der fare / Başına bir iş gelmesin sakın!”
Cevap: Kişileştirme (Fare konuşuyormuş gibi gösterilmiştir.)
Alçaktan uçarak, yüksekten uçarak
Cevap: Tezat (Karşıt anlamlar kullanılarak zıtlık oluşturulmuştur.)
“İyi tanırım ceylanı,” der tosbağa
Cevap: Kişileştirme (Tosbağa konuşuyormuş gibi gösterilmiştir.)
b) Söz Sanatları Örnekleri
Kişileştirme: "Aynı evde kardeşçe yaşamaları" (Hayvanlar insanlar gibi davranmış gibi anlatılmıştır.)
Konuşturma: "“İyi tanırım ceylanı,” der tosbağa" (Tosbağa konuşuyormuş gibi gösterilmiştir.)
Tezat: "Alçaktan uçarak, yüksekten uçarak" (Zıt durumları bir arada kullanarak zıtlık oluşturulmuştur.)
7. ETKİNLİK: Yardımlaşma Konulu Konuşma
Konuşma Örneği:
Yardımlaşma, hayatın her alanında bizi birbirimize bağlayan bir köprüdür. Toplum olarak güçlü ve dayanıklı olmanın en önemli yollarından biri, zor zamanlarda birbirimize destek olmaktır. Yardım ettiğimizde ve yardım aldığımızda, ilişkilerimiz daha da güçlenir ve toplum olarak birlikte daha güçlü oluruz.
8. ETKİNLİK: Yardımlaşma Kelimesinin Çağrışımları ve Şiir
Yardımlaşma Kavram Haritası ve Şiir:
Yardımlaşma, birlik, dayanışma, destek, sevgi, güven.
YARDIMLAŞMA
Birlikte yürüdük karanlık yollarda,
Işığımız oldu birbirimize el uzatmak,
Her zorluğu aşarız dayanışmayla,
Yardımlaşmanın gücüyle, sevgiyle dolu olmak.
9. ETKİNLİK: İsim ve Fiil Ayırt Etme
a) Cümlelerdeki İsim ve Fiiller
-
Aynı evde yaşıyorlar kardeş kardeşe
Cevap: ev : isim / yaşıyorlar: fiil -
Akıllarında yok tuzağa düşme endişesi
Cevap: akıl, tuzak, endişe : isim / yok: fiil -
Ceylan bir gün çayıra iner
Cevap: ceylan, çayır: isim / iner: fiil -
Avcı gelir avını almak için
Cevap: avcı, av: isim / almak: fiil -
Akşama yiyecek de yok hanede
Cevap: akşam, yiyecek, hane: isim / yok: fiil -
Mutludur ceylan ile fare
Cevap: ceylan, fare: isim / mutludur: fiil
b) Fiilden Türemiş İsimler
Cümlelerdeki Fiilden Türemiş İsimler ve Görevleri
- Bol sohbetli gece oturmalarının yerini, ailece televizyon seyretmeler aldı.
- Kitle iletişim araçlarının kişiler arası çatışmaya sebep olması günümüzün önemli bir sorunudur.
- İnsanlar okunan bir kitabı ya da anlatılan bir masalı dinleyince bilgi edinirler.
c) Fiilimsi Cümleler
Cümlelerdeki Fiilimsiler
- Ceylan, bir gün çayıra iner / kuyruğunu sallaya sallaya
- Bulmak için izini kardeşimin / bütün Ormanistan’ı dolaşırdım.
- Alçaktan uçarak, yüksekten uçarak / bulutların üzerinden atlayarak
Bu etkinliklerle öğrenciler, dil ve edebiyat bilgilerini pekiştirerek dil becerilerini geliştirebilirler.