Vatan Destanı Metni Cevapları
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 46 Cevabı
HAZIRLIK
Soru: Aşağıdaki dizelerle ilgili duygu ve düşüncelerinizi açıklayınız.
“Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.”
Cevap: Bu dizelerde, vatan topraklarının kıymetini anlatan derin bir anlam vardır. Vatan dediğimiz bu topraklar, şehitlerimizin kanlarıyla sulanmış, büyük fedakarlıklarla korunmuştur. Bu nedenle, üzerinde yaşadığımız bu topraklar sadece bir yer parçası değil, bizim için kutsal bir vatandır. Vatan, uğrunda ölenler oldukça anlam kazanır. Bu bilinçle vatanımıza sahip çıkmalı, onu korumalıyız.
Soru: Vatan” sözcüğünün çağrıştırdığı kavramları boşluklara yazınız.
Cevap: Millet, Özgürlük, Bağımsızlık, Yurt, Toprak, Bayrak, Şehit, Fedakarlık, Sevgi, Atatürk.
Metni, vurgu ve tonlamalara dikkat ederek önce öğretmeniniz okuyacaktır. Öğretmeninizi dikkatle dinleyiniz. Ardından siz de vurgu ve tonlamalara dikkat ederek metni sesli okuyunuz.
Halit Fahri OZANSOY (1891-1971)
İstanbul’da doğdu. 40 yıl edebiyat öğretmenliği yaptı. Başta şiir olmak üzere tiyatro ve roman türlerinde pek çok eser vermiş bir edebiyat ve kültür adamıdır.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 47 Cevabı
1. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki harf gruplarından her biri metinden bir sözcüğe aittir. Verilen anlam ve ipucu harflerden hareketle sözcükleri bulup eksik harfleri yazınız.
(ASIR) 1. Yüzyıllık süre.
(LEVENT) 2. Boylu boslu, yakışıklı (kimse).
(ZÜMRÜT) 3. Cam parlaklığında, yeşil renkte, saydam bir süs taşı.
(CENK) 4. Kahramanca mücadele, çarpışma, savaş.
(UMMAN) 5. Kıtaları birbirinden ayıran deniz, ana deniz.
(CEFALI) 6. Sıkıntı, eziyete katlanmış veya katlanan.
(İRFAN) 7. Bilme, anlama, sezme.
Soru: Numaralı kutulara denk gelen harfleri, sırasına göre aşağıya yazarak şifreyi oluşturunuz.
Cevap: CANIM VATANIM
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 48 Cevabı
2. ETKİNLİK
Metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Soru: “En büyük hürriyet cumhuriyettir.” dizesiyle anlatılmak istenen ne olabilir?
Cevap: Bu dize, cumhuriyetin Türk halkına getirdiği en büyük değerin özgürlük olduğunu ifade eder. Cumhuriyet sayesinde halkımız kendi kendini yönetme hakkına kavuşmuş ve gerçek hürriyetine erişmiştir. Bu nedenle, cumhuriyet en büyük özgürlük kaynağımızdır.
2. Soru: “Hilâli kucaklar her vatandaşın.” dizesinde, “hilâl” diye bahsedilen hangi varlıktır?
Cevap: Bu dizedeki “hilâl” sözcüğü, Türk bayrağında bulunan ay figürünü temsil eder. Hilal, tüm vatandaşları kucaklayan bir simge olarak vurgulanmıştır.
3. Soru: Şiirin en çok hangi bölümünü sevdiniz? Niçin?
Cevap: En çok, “En büyük hürriyet cumhuriyettir” bölümünü sevdim. Çünkü bu dizeler, özgürlüğümüzün en büyük teminatı olan cumhuriyetin değerini anlatıyor. Bu ifade, vatanımızın ve bağımsızlığımızın en önemli dayanağını vurguluyor.
4. Soru: Şiiri etkileyici buldunuz mu? Açıklayınız.
Cevap: Evet, şiiri çok etkileyici buldum. Vatan sevgisi, şairin güçlü ve coşkulu diliyle etkileyici bir şekilde ifade edilmiş. Benzetmeler ve şiirsel imgelerle dolu olan bu şiir, okuyanı derinden etkiliyor.
5. Soru: Şair siz olsaydınız metin için hangi başlığı kullanırdınız?
Cevap: Eğer ben şair olsaydım, bu şiir için “Türk’ün Destanı” başlığını kullanırdım. Çünkü şiir, Türk milletinin tarih boyunca verdiği mücadeleyi ve kahramanlıklarını anlatıyor.
3. ETKİNLİK
Metnin konusu ve ana duygusunu belirlemek için aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Soru: Şair, metinde ne anlatıyor?
Cevap: Şair, vatanın kutsallığını, tarihi şan ve fedakarlıklarla dolu olduğunu anlatıyor.
Soru: Şairin bu metinde hissettirmek istediği asıl duygu nedir?
Cevap: Şair, vatan sevgisini ve vatanın değerini hissettirmek istiyor.
4. ETKİNLİK
O kadar dolu ki toprağın şanla
Bir değil sanki bin vatan gibisin.
Yüce dağlarına çöken dumanla
Göklerde yazılı destan gibisin.
Soru: Şiirdeki bütün dizelerin hece sayısı on birdir. Bütün dizelerin on bir heceden oluşması , sizce şiirde bir ahenk oluşmasına katkıda bulunmakta mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Evet, dizelerde aynı sayıda hece bulunması şiirde ritmi sağlar ve bir ahenk oluşturur. Bu durum, şiirin akıcı ve kolay okunmasını sağlar, ayrıca ezberlenmesini de kolaylaştırır.
O kadar dolu ki toprağın şanla
Bir değil, sanki bin vatan gibisin
Yüce dağlarına çöken dumanla
Göklerde yazılı destan gibisin.
Soru: Yandaki dörtlüğün kırmızıyla yazılan sözcükleri arasında ses benzerliği bulunmaktadır. Bu ses benzerlikleri, sizce şiirde bir ahenk oluşmasına katkıda bulunmakta mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Evet, bu kelimeler arasındaki ses benzerlikleri şiirin ahengini güçlendirir. Ortak sesler şiiri hem okuyan hem de dinleyen için daha akılda kalıcı ve hoş bir hale getirir.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 49 Cevabı
Hep böyle bulutlar içinde başın
Hilâli kucaklar her vatandaşın.
Geçse de asırlar, tazedir yaşın,
O kadar leventsin, fidan gibisin.
Soru: Yandaki dörtlükte kırmızı ile gösterilen sesler, üç farklı sözcük içinde yer almaktadır. Sizce buradaki ses benzerliği; yazılış ve okunuşları aynı, anlam ve görevleri farklı “aş” seslerinden mi meydana gelmektedir? Açıklayınız
Cevap: Bu ses benzerlikleri, yazılış ve okunuşları aynı anlam ve görevleri farklı seslerdir. Çünkü “baş, vatandaş, yaş” diye üç faklı kelimenin içinde yer almaktadır.
Hep böyle bulutlar içinde başın,
Hilâli kucaklar her vatandaşın.
Geçse de asırlar, tazedir yaşın,
O kadar leventsin, fidan gibisin.
Soru: Yandaki dörtlüğün kırmızı ile gösterilen ekleri arasında da ses benzerliği vardır. Bu üç ek, aynı ektir. Sizce buradaki ses benzerliği; yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynı olan “-ın” eklerinden mi meydana gelmektedir? Açıklayınız.
Cevap: Buradaki üç sözcükte de geçen “-ın” seslerinin yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynıdır. Üç sözcüğe de aitlik anlamı katan iyelik eki görevindedir.
***
Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak etkileyici bir dil ve ahenkli dizeler hâlinde aktarıldığı yazı türüne şiir denir. “Vatan Destanı” adlı metnin türü de şiirdir.
Şiirde ahengi sağlayan unsurlar vardır. Bunlar kafiye (uyak), ölçü (vezin) ve rediftir.
Dize sonlarındaki yazılış ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı sözcüklerin, eklerin, seslerin benzerliğine kafiye (uyak) denir. 4. etkinliğin c maddesinde belirtilen “aş” sesleri arasında kafiye vardır.
Dize sonlarında yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynı olan sözcüklerin, eklerin ve seslerin benzerliğine redif denir. 4. etkinliğin ç maddesinde belirtilen “-m” ekleri rediftir.
Ölçü, şiirde ritmi sağlamak için başvurulan yöntemlerden biridir. Dizelerdeki hece sayısı eşitliğine dayanan ölçüye hece ölçüsü denir. Dizeleri, hece sayısı eşitliğine göre oluşturulduğu için “Vatan Destanı” adlı şiirin ölçüsü de hece ölçüsüdür. Her dizede on bir hece bulunduğu için bu şiirin on birli hece ölçüsüyle yazıldığı kabul edilir.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 50 Cevabı
5. ETKİNLİK
Soru: İstiklâl Marşımızı dize sonlarındaki ses benzerliklerine dikkat ederek okuyunuz.
İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Mehmet Âkif ERSOY
Soru: İstiklâl Marşımızın dize sonlarındaki ses benzerliklerini bulunuz. Bu benzerliklerin şiire olan katkısını açıklayınız.
Cevap: İstiklal Marşımızın ilk dörtlüğünde “-cak” sesleri, ikinci dörtlüğünde ise “-lâl” sesleri tekrarlanır. Bu ses benzerlikleri, şiirin melodik yapısını güçlendirir ve onun daha akılda kalıcı olmasını sağlar. Şiirin duygu yoğunluğunu artırır ve coşkusunu pekiştirir.
6. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki görseli inceleyiniz. Ardından bu görselin sizde uyandırdığı duygu ve düşüncelerle ilgili bir konuşma yapınız.
Bu görsel, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda halkın birlik ve beraberlik içinde nasıl zorluklara karşı direndiğini ve cumhuriyetin hangi fedakarlıklarla kazanıldığını simgeliyor. Halk, ellerinde bayraklarla, "Cumhuriyeti biz böyle kazandık" pankartı altında yer alıyor.
Bu görüntü bende gurur ve saygı uyandırıyor. Cumhuriyetin kazanılmasında halkın gösterdiği özveri ve mücadele ruhu, bugünkü özgürlüğümüzün temelidir.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 51 Cevabı
7. ETKİNLİK
Soru: Dize sonlarında ses benzerliği olacak şekilde vatan sevgisi konulu en az iki dörtlükten oluşan bir şiir yazınız. Şiirinize uygun bir başlık bulunuz. Yazdığınız şiiri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
CANIM VATANIM
Vatanım kutsaldır şehidimin kanıyla,
Ona sahip çıkarız canımızla, kanımızla.
Bir karış toprak dahi verilmeyecek asla,
Bu vatan bizimdir şanıyla, şerefiyle.
Özgürlüğün simgesi bayrağımızdır,
Vatanımız her daim baş tacımızdır.
Bağımsızlık bizim en büyük hedefimizdir,
Bu vatan uğruna can vermek şerefimizdir.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Atatürk’ün gerçekleştirdiği inkılaplarla ilgili bir araştırma yapınız.
Atatürk’ün gerçekleştirdiği inkılaplar şunlardır:
- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
- Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
- Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
- Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926)
- Tarikatların Kaldırılması ve Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması (30 Kasım 1925)
- Laikliğin Kabulü (1928-1937)
- Kadın Haklarının Tanınması (1930-1934)
- Şapka ve Kıyafet Kanunu (25 Kasım 1925)
- Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik (1925-1931)
- Soyadı Yasasının Kabulü (21 Haziran 1934)
- Eğitim ve Öğretim Devrimi (3 Mart 1924)
- Harf Devrimi (1 Kasım 1928)
- Dil Devrimi (12 Temmuz 1932)