Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey Karanlık Liman’ın Martısı Metni Cevapları
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 46 Cevabı
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Soru: Çanakkale Savaşları ve özel olarak Cevat Paşa’nın Çanakkale Deniz Savaşı’nda gösterdiği başarılar hakkında araştırma yapınız. Araştırmanızda kitap, video, animasyon, ses, müzik, grafik gibi yazılı ve çoklu medya kaynaklarından faydalanabilirsiniz.
Cevap: Cevat Paşa (Cevat Çobanlı), Çanakkale Deniz Savaşı'nda büyük bir rol oynamıştır. 18 Mart 1915’te, Paşa'nın yönetimindeki savunma bataryaları ve Nusret Mayın Gemisi’nin döşediği mayınlar, İtilaf Devletleri’nin donanmasını durdurmuş ve zafer kazandırmıştır. "18 Mart Kahramanı" olarak anılan Cevat Paşa, Çanakkale Boğazı’nın geçilemez olduğunu tüm dünyaya göstermiştir.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 50 Cevabı
1. ETKİNLİK
Soru: Metinde geçen aşağıdaki kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz. Öğrendiğiniz yeni kelime ve kelime gruplarını sözlüğünüze eklemeyi unutmayınız.
badire
- Tahminim: Zorluk.
- Sözlük anlamı: Birdenbire ortaya çıkan tehlikeli durum. "Nasıl oldu da deminki badireden sağ salim kurtulabildi?" - Yakup Kadri Karaosmanoğlu
devriye
- Tahminim: Gezici nöbet.
- Sözlük anlamı: Güvenliği sağlamak amacıyla dolaşan asker topluluğu.
dümen
- Tahminim: Geminin yönünü belirleyen parçası.
- Sözlük anlamı: Hava ve deniz taşıtlarında, taşıta istenilen yönü vermeye ve belirli bir doğrultuda götürmeye yarayan hareketli parça.
harp
- Tahminim: Savaş.
- Sözlük anlamı: Savaş.
kamara
- Tahminim: Gemilerdeki odalar.
- Sözlük anlamı: Gemilerde oda.
kaptan köşkü
- Tahminim: Kaptanın gemiyi idare ettiği bölüm.
- Sözlük anlamı: Kaptanın gemiyi yönettiği, geminin üst katında bulunan bölüm.
manevra
- Tahminim: Geminin ileri geri yapıp yoluna girmesi.
- Sözlük anlamı: Gemi, lokomotif ve kara taşıtlarının bir yere yanaşmak veya bir yerden çıkmak için yaptığı hareket.
projektör
- Tahminim: Aydınlatıcı.
- Sözlük anlamı: Karanlıkta bir hedefi aydınlatmak için kullanılan dar, uzun bir ışın demeti çıkaran ışık kaynağı.
siren
- Tahminim: Uyarı amaçlı çalınan tiz ses.
- Sözlük anlamı: İtfaiye, cankurtaran ve polis araçlarında bulunan, tiz ses çıkaran uyarıcı alet.
tabip
- Tahminim: Doktor.
- Sözlük anlamı: Hekim, doktor.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
Soru: Cevat Paşa’nın Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey ve Yüzbaşı Nazmi Bey’e verdiği görev nedir?
Cevap: Cevat Paşa, Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey ve Yüzbaşı Nazmi Bey’e Çanakkale Boğazı’na mayın döşeme görevi vermiştir.
Soru: Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’in rahatsızlığı nedir?
Cevap: Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, şiddetli göğüs ağrıları çekmekte ve kalp rahatsızlığı yaşamaktadır.
Soru: Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’in çok hasta olmasına rağmen tehlikeli bir görevi üstlenmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Cevap: Bu, vatan sevgisinin bir göstergesidir. İsmail Hakkı Bey, sağlığını hiçe sayarak vatanı için fedakârlık yapmıştır ve bu davranış takdir edilmesi gereken büyük bir özveridir..
Soru: Cevat Paşa’nın, Yüzbaşı Nazmi’nin ve Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’in Çanakkale Deniz Savaşı’nın kazanılmasındaki rolleri nelerdir?
Cevap: Cevat Paşa, mayın döşeme fikrini oluşturmuş, Yüzbaşı Nazmi ve İsmail Hakkı Bey ise bu görevi başarıyla yerine getirmiştir. Bu üç isim, Çanakkale Boğazı’nın geçilemez olduğunu kanıtlayan kahramanlardır.
Soru: Metnin, sizi en çok etkileyen bölümü hangisidir? Açıklayınız.
Cevap: Beni en çok etkileyen bölüm, İsmail Hakkı Bey’in hastalığına rağmen görevini yerine getirmesi ve dönüşte kalp krizi geçirmesidir. Bu bölüm, vatanseverliğin en yüksek derecede yaşandığını göstermektedir.
3. ETKİNLİK
Soru: Metnin konusunu noktalı alana yazınız.
Cevap: Çanakkale Savaşı’nda Boğaz’a mayın yerleştirilmesi, İsmail hakkı Bey’in sağlığını hiçe sayarak zorlu görevi yerine getirip kalp krizi geçirmesidir.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 51 Cevabı
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki tabloyu metne göre doldurunuz.
Şahıs ve Varlık Kadrosu: Cevat Paşa, Yüzbaşı Nazmi, Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, Nusret Gemisi’ndeki askerler, martı Uykusuz.
Zaman: Çanakkale Savaşı yılları (1918).
Mekân: Çanakkale Boğazı, Nusret Mayın Gemisi, Çanakkale Hastanesi.
Olay Örgüsü:
- Cevat Paşa’nın emriyle mayınların döşenmesi
- Başka bir mayın görevinde İngiliz gemisi tarafından fark edilmeleri
- Dönüş sırasında İsmail Hakkı Bey’in kalp krizi geçirmesi
- İsmail Hakkı Bey’in hastaneye götürülmesi
5. ETKİNLİK
Soru: Yaptığınız araştırmadan hareketle Cevat Paşa’nın Çanakkale Deniz Savaşı’nda gösterdiği başarıları özetleyiniz.
Cevap: Cevat Paşa, 18 Mart 1915’te, Çanakkale Boğazı’na döşediği mayınlarla ve yönettiği bataryalarla İtilaf Devletleri’nin donanmasını geri püskürtmüş ve Çanakkale Boğazı’nın geçilmez olduğunu tüm dünyaya göstermiştir.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 52 Cevabı
6. ETKİNLİK
Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerde deyimler koyu yazılmıştır. Bu deyimlerle cümleler kurunuz.
1. Cümle: Çok şükür sağ salim atlatmıştık bu badireyi.
Yeni Cümle: Yolculuktan sağ salim döndük, endişelenecek bir şey yok.
2. Cümle: Düşman bize göz açtırmayacak gibiydi.
Yeni Cümle: Müdür, hırsızlara göz açtırmayacak şekilde güvenlik önlemlerini arttırdı.
3. Cümle: Gözünü seveyim, yetiştir Çanakkale Merkez Hastanesine.
Yeni Cümle: Gözünü seveyim, şu işi bir an önce hallet de rahatlatalım.
4. Cümle: Biz elimizden geleni yapacağız.
Yeni Cümle: Projenin zamanında bitmesi için elimizden geleni yapacağız.
Soru: Cümle içinde kullandığınız deyimleri inceleyerek aşağıdaki ifadelerin doğru mu yoksa yanlış mı olduğuna karar veriniz.
1. (D) Deyimler en az iki sözcükten oluşur.
2. (Y) Deyimler öğüt verme amacı taşır.
3. (D) Deyimler bir durumu anlatır.
4. (Y) Deyimleri oluşturan kelimelerin tamamı isim soyludur.
5. (Y) Deyimleri oluşturan kelimeler başka bir kelime ile değiştirilebilir.
6. (D) Deyimlerin çoğu mecaz anlamlıdır.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 53 Cevabı
7. ETKİNLİK
Soru: Metinden alınan aşağıdaki cümlelerde koyu yazılmış fiillerin hangi kip ve şahısla çekimlendiğini bulup örnekteki gibi yazınız.
1- Mayın istasyonu, mayın indirmeye hazır ol!
Emir kipi/2. tekil şahıs
2- Bu ne yapıyor Nazmi?
Şimdiki zaman/3. tekil şahıs
3- Bilmem.
Geniş zamanın olumsuzu/1. tekil şahıs
4- Baksana hâline.
Şart kipi/2. tekil şahıs
5- Nerede kaldınız?
Görülen geçmiş zaman/2. çoğul şahıs
6- Heyecan ve üzüntüden kesinlikle uzak durmalı.
Gereklilik kipi/3. tekil şahıs
7- Gözünü seveyim.
İstek kipi/1. tekil şahıs
8- Askerler kazanları körüklediler.
Görülen geçmiş zaman/3. çoğul şahıs
9- Yetiştir bizi!
Emir kipi/2. tekil şahıs
10- İyileşip en yakın zamanda aramıza dönecek.
Gelecek zaman/3. tekil şahıs
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 54 Cevabı
8. ETKİNLİK
Çanakkale Savaşları’na alınan askerlerin yarısına yakını okula devam eden öğrenci ve öğretmenlerden oluşmaktaydı. Bu kişiler, yetiştirilmek için önce Harp Mektebine alınmaktaydı. Harp Mektebine alınan subaylar çeşitli sınıflara ayrılarak bir eğitim görüyorlardı. Aşağıdaki tabloda subayların eğitim aldıkları sınıflar ve bu sınıfların toplam subay sayısına oranları verilmektedir:
Soru: Tabloyu dikkatle inceleyiniz. Tabloya göre aşağıdaki bilgilerin doğru mu yoksa yanlış mı olduklarını belirleyiniz.
1. (Y) Eğitime alınan askerler altı sınıfa ayrılmaktadır.
2. (D) Yetiştirilen askerlerin büyük çoğunluğunu piyade sınıfı oluşturmaktadır.
3. (Y) Eğitime alınanların yüzde beşi sahra topçusu olarak yetiştirilmektedir.
4. (D) Askerlerin çok az bir kısmı kıtaat-ı fenniye alanında yetiştirilmektedir.
5. (D) Ağır topçu ve süvari olarak yetiştirilen asker oranı birbirine eşittir.
6. (Y) Piyade dışındaki sınıfların oranlarının toplamı %50’yi bulmaktadır.
7. (D) Sahra topçusu olarak eğitilen subay sayısı, ağır topçu olarak eğitilen subay sayısından fazladır.
8. (D) Çanakkale Savaşı’nda sahra topçu sınıfından sonra en etkin sınıf süvari birliğidir.
7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Özgün Yayınları Sayfa 55 Cevabı
9. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki paragrafta “açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici, tartışmacı” anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır? Gerekçesiyle birlikte aşağıya yazınız.
“Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ile Ege Denizi’ni birbirine bağlayan su yoludur. Avrupa ile Asya’yı birbirinden ayıran iki boğazdan biridir. Adını 15. yüzyılda kurulan Çanakkale şehrinden almıştır. Avrupa yakasında Gelibolu Yarımadası, Asya yakasında Biga Yarımadası bulunur. Milattan önce dört bin yılından itibaren Çanakkale kıyılarına yerleşen insanlar, bu bölgede üst üste dokuz şehir kurmuşlardır. Antik Çağ’da Troya adıyla bilinen bu bölge daha sonra Hel- lespontos adıyla anılmıştır. Bölge 13. yüzyıl sonlarında Türklerin eline geçmiştir. Fatih Sultan Mehmet zamanında Çanakkale adını almıştır.”
Cevap: Paragrafın amacı Çanakkale Boğazı’yla ilgili bilgi vermek olduğu için açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
10. ETKİNLİK
Çanakkale Savaşları hakkında yaptığınız araştırmadan hareketle;
Soru: Çanakkale Savaşı kimler arasında gerçekleşti?
Cevap: Çanakkale Savaşı, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında gerçekleşmiştir. İtilaf Devletleri'nin ana aktörleri ise İngiltere ve Fransa'dır.
Soru: Bu savaşlar hangi tarihler arasında gerçekleşti?
Cevap: Deniz savaşları, 19 Şubat 1915 ile 18 Mart 1915 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Kara savaşları ise 25 Nisan 1915'te başlayıp 9 Ocak 1916'ya kadar devam etmiştir.
Soru: Bu savaşlar nasıl kazanıldı?
Cevap: Çanakkale Savaşı, Osmanlı askerlerinin büyük azim ve direnişi, stratejik olarak döşenen mayınlar ve Seyit Onbaşı'nın kahramanca top atışları sayesinde kazanılmıştır. Zorlu şartlarda verilen bu mücadele, düşmanın geri çekilmesini sağlamıştır.
Soru: Bu savaşları kazanmanın bizim için önemi neydi?
Cevap: Çanakkale Savaşı’nın kazanılması, sadece Osmanlı için değil, dünya tarihi açısından da büyük bir öneme sahiptir. Eğer bu savaş kaybedilseydi, İtilaf Devletleri Boğazlar üzerinden Rusya’ya yardım ulaştırabilecekti ve savaşın seyrini değiştirebilecekti. Bu zafer, Türkiye'nin bağımsızlık ve egemenlik yolundaki en önemli adımlarından biridir.
Sorularına cevap veren bir yazıyı defterinize yazınız.
Çanakkale Savaşı
Çanakkale Savaşı, Osmanlı Devleti ile İngiltere ve Fransa gibi İtilaf Devletleri arasında 1915-1916 yıllarında gerçekleşen büyük bir mücadeledir. Deniz savaşları 19 Şubat 1915’te başlamış ve 18 Mart 1915’te sona ermiştir. Kara savaşları ise 25 Nisan 1915’ten 9 Ocak 1916’ya kadar devam etmiştir. Osmanlı ordusu, bu savaşta büyük bir direniş göstererek İtilaf Devletleri’nin saldırılarını püskürtmeyi başarmıştır. Özellikle Boğaz’a döşenen mayınlar ve Seyit Onbaşı’nın top atışları zaferde kilit rol oynamıştır. Çanakkale Zaferi, Osmanlı’nın bağımsızlığını koruması açısından hayati bir önem taşımaktadır.
Soru: Yazmaya başlamadan önce giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde nelerden bahsedeceğinizi planlayınız.
Cevap: Girişte savaşın kimler arasında olduğundan, gelişmede savaşın tarihlerinden, savaşın nasıl kazanıldığı ve öneminden bahsettim. Son bölümde de savaşın önemini vurguladım.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Soru: Atatürk’ün okuma sevgisini yansıtan anılarından birini öğreniniz.
Atatürk'ün Okuma Sevgisini Yansıtan Bir Anı
Atatürk, Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra bile okumaya olan ilgisini ve sevgisini hiç kaybetmemiştir. Bir gün Çankaya Köşkü'nde yakın arkadaşları ve yaverleriyle geç saatlere kadar sohbet ederken, herkes odasına çekildikten sonra sabaha kadar odasında kitap okumaya devam etmiştir. Sabah olduğunda, yaveri Atatürk'ün odasında hala ışığın yandığını fark eder ve merakla kapıyı çalar. Atatürk kapıyı açar, yaverine gülümseyerek şöyle der:
"Bu kitap o kadar ilginç ki, elimden bırakamıyorum. Kitap okumak beni dinlendiriyor. Uyurken bile yeni şeyler öğrenmek istiyorum."
Bu anı, Atatürk'ün kitaplara olan sevgisini ve sürekli öğrenmeye olan tutkusunu göstermektedir.