10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 54-55-56-57-58-59-60-61-62 Cevapları Dörtel Yayıncılık

Sayfa 54-62 Soru ve Cevapları:

1. ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 54

A. Aşağıda verilen ifadeleri dikkatlice okuyunuz. İfade doğru ise "D" yanlış ise "Y" işaretleyiniz. Yanlış olan ifadelerin doğrusunu yanındaki kutucuğa yazınız.

1- (Y) Mitoz çok hücreli canlıların tümünde üremeyi sağlar. Doğrusu: Mitoz bazı tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
2- (D) Kanser hücreleri hücre döngüsünün kontrolünden bozulmasıyla oluşur.
3- (Y) Vejatatif üremede oluşan bireyler, kalıtsal olarak ana canlıdan farklıdır. Doğrusu: Vejetatif üreme eşeysiz üreme olduğu için oluşan bireyler, kalıtsal olarak ana canlı ile aynıdır.
4- (D) Mitozda homolog kromozomlar ayrılır. Doğrusu: Mitozda kardeş kromatitler ayrılır.
5- (D) Mayoz sonucunda 4 haploit hücre oluşur.

6- (Y) Eşeyli üreme temel mitozdur. Doğrusu: Eşeyli üremenin temeli mayoz bölünmedir.
7- (Y) Eşeysiz üreme çeşitlerinden tomurcuklanma, bitkilerde en fazla görülen üreme şeklidir. Doğrusu:Eşeysiz üreme çeşitlerinden vejetatif üreme, bitkilerde en fazla görülen üreme şeklidir.
8- (D) İnterfaz evresi mitoz ve mayozda görülen bölünmeye hazırlık evresidir.
9- (Y) Bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi boğumlanma ile gerçekleşir. Doğrusu: Bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi ara lamel oluşumu ile gerçekleşir.
10- D Tetrat ve sinapsisi, mayozun profaz I safhasında görülür.

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 55

B. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşlukları doğru ifadeleri kullanarak tamamlayınız.

1) Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
2) Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasındaki gen alışverişine krossing over adı verilir.
3) Eşeyli üremenin temeli mayoz ve döllenme olaylarının art arda gerçekleşmesidir.
4) Vücutlarında hem erkek hem de dişi üreme hücrelerini oluşturabilecek yapıları bulunduran bireyler hermafrodit bireylerdir.
5) Kromozomu oluşturan kardeş kromatitleri bir arada tutan yoğunlaşmış kromozom bölgesine sentromer denir.
6) Bir canlı hücrede bulunan genetik bilgiyi içeren DNA molekülünün tamamına genom adı verilir.
7) Canlılarda gelişmişlik düzeyi arttıkça rejenerasyon yeteneği azalır.
8) Hücre döngüsü interfaz ve mitotik evre olmak üzere iki evrede gerçekleşir.
9) Eşeysiz üremede düşük de olsa kalıtsal çeşitlilik vardır.
10. Hücre bölünmesinde DNA molekülünün kendini eşlediği evre interfaz evresidir.

C. Aşağıda verilen soruların cevaplarını noktalı yerlere yazınız.

1- Mayozun kromozom sayısının nesiller boyu sabit kalması üzerindeki etkisini belirtiniz. Cevap: Mayoz bölünme, kromozom sayısının yarıya inmesini sağlar. Bu sayede döllenme ile oluşan zigot, anne ve babasından gelen kromozom sayısına sahip olur ve türün kromozom sayısı nesilden nesile sabit kalır.

2- Hücre bölünmesinin nedenlerini yazınız.

• Büyüme ve gelişme
• Yaraların onarılması
• Üreme
• Hücrelerin yenilenmesi

3- Çevrenizde yaşayan canlılardan eşeysiz üremeye örnek veriniz.
Cevap: Örümcek bitkisi, patates, soğan ve çilek eşeysiz üremeye örnektir.

• Bakterilerde bölünerek çoğalma
• Çilekte sürünücü gövdelerle çoğalma
• Patateste yumru gövdelerle çoğalma

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 56

4. İnsanda sinir, kas, gözde bulunan retina hücreleri gibi hücrelerin bölünme yeteneklerini kaybetmelerinin nedeni ne olabilir? Bu durumun canlı özdemlendirmek avantaj ve dezavantajlarını yazınız.
Neden: Sinir, kas ve retina hücreleri gibi bazı hücreler farklılaştıktan sonra bölünme yeteneklerini kaybederler. Bu durum, hücrelerin özelleşmiş işlevler kazanmasından kaynaklanır.
Avantaj: Özelleşmiş işlevler sayesinde canlı daha karmaşık ve verimli hale gelir.
Dezavantaj: Bu hücreler hasar gördüğünde yenilenemez, bu da kalıcı hasarlara yol açabilir.

5. Kanserli hücrelerin oluşmasına neden olan etmenleri ve bu etmenlerden korunma yollarını araştırınız.
Etmenler: Genetik mutasyonlar, radyasyon, sigara, kötü beslenme, kimyasal maddeler.
Korunma: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigaradan ve radyasyondan uzak durma, düzenli sağlık kontrolleri.

6. Muz gibi yüksek yapılı bitkiler sadece vejatatif olarak ürer. Bunun nedenini yazınız.
Cevap: Muz bitkilerinin tohumları sterildir, yani çimlenme yeteneklerini kaybetmişlerdir. Bu nedenle, muz bitkileri sadece vejatatif üreme yöntemleriyle çoğalırlar.

7. Mitoz ile mayoz I evresinin temelde aynı kabul edilmesinin nedeni nedir?
Cevap: Her iki evrede de kardeş kromatitler ayrılır ve iki yeni hücre oluşur, bu nedenle benzer kabul edilirler.

8. Bir türün tüm bireyleri arasındaki tür içi büyük çeşitliliğe neden olan etmenler nelerdir?
Genetik mutasyonlar, genetik rekombinasyon, çaprazlama ve çevresel faktörler tür içi çeşitliliğe neden olur.

9. Hücrelerin belirli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra bölünmesinin nedeni nedir? Aşağıya yazınız.

• Hücre büyüdükçe, yüzey alanı / hacim oranı azalır. Bu da hücrenin madde alışverişini zorlaştırır.
• Hücre büyüdükçe, çekirdeğin sitoplazmayı kontrol etmesi zorlaşır.
• Bölünme, hücrenin yüzey alanı / hacim oranını artırarak madde alışverişini kolaylaştırır ve çekirdeğin sitoplazmayı daha etkili bir şekilde kontrol etmesini sağlar.

10. Mitoz sırasında iğ ipliklerinin görevleri nelerdir? Yazınız.
Cevap: İğ iplikleri, kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını ve kardeş kromatitlerin kutuplara çekilmesini sağlar.

• Kromozomları hücrenin ekvator düzlemine taşımak.
• Kardeş kromatitleri birbirinden ayırmak ve hücrenin zıt kutuplarına taşımak.

11. 2n= 16 kromozomlu bir hücre art arda 5 mitoz geçirdiğinde

a. Oluşacak hücre sayısı kaçtır? Cevap: 2⁵ = 32 hücre oluşur.
b. Oluşacak hücrelerin kromozom sayısı kaçtır? Cevap: 16 kromozom (2n=16)

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 57

12. Aşağıda verilen rastgele sıralanmış mitoz evrelerini, altlarına numaralar yazarak doğru şekilde sıralayınız.

Cevap: Anafaz - İnterfaz - Telefaz
Profaz - Metafaz

13. Eşeysiz üreme çeşitleri ile ilgili bir kavram haritası oluşturmak için aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

Eşeysiz üreme çeşitlerini doğru şekilde yazmak için şunlar eklenmelidir:

• Tek ata birey vardır
• Temeli mitozdur
• Genetik çeşitlilik yoktur (mutasyon hariç).
• Bölünerek üreme, tomurcuklanma ile üreme, sporla üreme, rejenerasyonla üreme, partenogenez, bitkilerde vejetatif üreme eşeysiz üreme çeşitleridir.

Ç. Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.

1. İnterfaz evresindeki bir hücrede;

• I. kromozom sayısında artma,
• II. DNA miktarında artma,
• III. gen çeşidinde değişim

durumlarından hangileri gerçekleşir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap - B) Yalnız II

2. I. Bütün canlılarda hücre bölünmesi görülür. II. Bütün canlılarda kromozomlar çiftler halindedir. III. Bütün canlılarda bölünme hücreleri arasında sentromer ayrılır.

Numaralandırılmış yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: A) Yalnız I

3. Yukarıda kromozom şeması verilen hücrenin mayoz geçirmesiyle aşağıda verilen hücrelerden hangisi oluşmaz?

​Cevap: E)

4. Mitoz sonucu oluşan iki yavru hücrede;

• I. kromozom sayısı,
• II. gen sayısı,
• III. stoplazma miktarı,
• IV. organel sayısı

durumlarından hangilerinde farklılık olması beklenmez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
Cevap: C) I ve II

5. I. Hücrenin gelişen kısımları II. Çevreden gelen kimyasallar III. Radyoaktif ışınlar

Yukarıda verilenlerden hangilerinin kanser oluşumuna etkisi vardır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E) I, II ve III

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 59

6. I. Kardeş kromatitlerin ayrılması II. Protein sentezi III. DNA'nın eşlenmesi

Yukarıda verilenlerden hangileri interfaz evresinde gerçekleşmez?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap - A) Yalnız I

7. Mitoz ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

• A) Sadece haploit (n) hücrelerde görülür.
• B) Sadece diploit (2n) hücrelerde görülür.
• C) Mitoz sonucunda kromozom sayısı yarıya iner.
• D) Mitoz sonucunda dört yavru hücre oluşur.
• E) Oluşan yavru hücreler ata hücreyle aynı kalıtsal yapıya sahiptir.
  Cevap: E) Oluşan yavru hücreler ata hücreyle aynı kalıtsal yapıya sahiptir.

8. Aşağıdakilerden hangisi ata hücreler belirli bir büyüklüğe ulaştıklarında gerçekleşen olaylardandır?

• A) Çekirdek daha etkin görev yapmak için hücre yönetimi zorlaşır.
• B) Hücre zarından alınan madde oldukça fazla gelmeye başlar.
• C) Hücre daha fazla büyümek için hücre zarından madde geçişini minimuma indirir.
• D) Metabolizma hızı çoğalarak hücre yönetimi kolaylaştırır.
• E) Çekirdek sayısı çoğaltılır.
• Cevap: C) Hücre daha fazla büyümek için hücre zarından madde geçişini minimuma indirir.

9. Mitoz sırasında gerçekleşen;

• I. kromozomların ekvatoral düzleme yerleşmesi,
• II. kardeş kromatitlerin zıt kutuplara çekilmesi,
• III. iğ ipliklerinin yoğunlaşarak kromozom halini alması,
• IV. kromatidin kromozom olarak tutunması
• V. çekirdek zarının yeniden oluşması

olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) III-I-II-IV-V B) I-III-IV-V-II C) III-IV-I-II-V D) I-II-IV-III-V E) II-I-IV-III-V
Cevap: C) III-IV-I-II-V

10. Aşağıdaki canlılardan hangisinde tomurcuklanma ile üreme görülür?

A) Paramesyum B) Amip C) Öglena D) Hidra E) Gelişmiş yapılı bitki
Cevap D) Hidra

11. Aşağıda verilen olaylardan hangisi rejenerasyonla üremeye örnektir?

A) İnsanda yaralananın dokunun iyileşmesi
B) Yılanın deri değiştirmesi
C) Denizyıldızının kopan parçasından yeni bir denizyıldızı oluşması
D) Yengeçlerin kopan çenesinin yenilenmesi
E) Kertenkelenin kopan kuyruğunun yenilenmesi
Cevap: C) Denizyıldızının kopan parçasından yeni bir denizyıldızı oluşması

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 60

12. Diploit bir hücrenin yaşam döngüsünde DNA miktarının zamana bağlı değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Bu grafikle ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yanlıştır?

A) Hücre iki bölünme geçirmiştir.
B) Hücrenin gerçekleştirdiği olay mitozdur, eşeysiz interfaz evresidir.
C) II ve VI. evreler DNA eşleşmesinin gerçekleştiği evrelerdir.
D) VIII. evrede kromozom sayısı yarıya iner.
E) V. ve VII. evreler sitoplazma bölünmesinin gerçekleştiği sitokinezdir.
Cevap: D) VIII. evrede kromozom sayısı yarıya iner.

13. I. Vejatatif üreme ile genetik yapı daha iyiye aktarılmış olur. II. Kalıtsal çeşitlilik görülür. III. Çoğaltılması istenen özellikler yeni bireylere aktarılmış olur.

Yukarıda verilen verilerden hangi ile ile ilgili yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap - E) I, II ve III

14. Aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleşmesi canlılarda kalıtsal çeşitliliğe neden olmaz?

A) Üreme hücrelerinin mayoz ile oluşması
B) Mayoz hücrelerinde krossing overin gerçekleşmesi
C) Üreme esnasında rastgele döllenmenin olması
D) Mayozda homolog parça değişimi (krossing over) rastgele dağıttılması
E) Mitozda kardeş kromatitlerin hücrenin zıt kutuplarına çekilmesi
Cevap: E) Mitozda kardeş kromatitlerin hücrenin zıt kutuplarına çekilmesi

15. Mayoz ile ilgili aşağıdakiklamadan hangisi yanlıştır?

A) Mayoz sonucunda oluşan hücreler genetik olarak birbirinin aynısıdır.
B) Mayoz sonucunda oluşan hücrelerin kromozom sayıları ana hücresinin yarısı kadardır.
C) Mayoz ve döllenme ile eşeyli üremede kromozom sayısı nesiller boyu sabit kalır.
D) Mayoz sonucunda dört hücre oluşur.
E) Mayoz ile oluşan hücreler gamet olarak adlandırılır.
Cevap: A) Mayoz sonucunda oluşan hücreler genetik olarak birbirinin aynısıdır.

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 61

16. Aşağıda verilenlerden hangisi mitoz ve mayoz için ortakır?

A) İki yeni hücre oluşması
B) Homolog kromozomların ayrılması
C) Sitoplazma bölünmesinin gerçekleşmesi
D) Tetrat ve sinapsis görülmesi;
E) Parça değişimi gözlenmesi
Cevap: C) Sitoplazma bölünmesinin gerçekleşmesi

17. Ökaryot bir hücrede mayoz sırasında,

• Tetrat oluşumu,
• Kardeş kromatitlerin ayrılması

olaylarının gerçekleştiği evreler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

18. Şekilde bir hücrenin mayoz geçirdikten görünütlenen şekli yanda verilmiştir.

Diploit bir hücre ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bölünme geçiren diploid hücrenin kromozom sayısı 8'dir.
B) Bölünme geçiren hücrenin metafaz I evresinde oluşturduğu tetrat sayısı 4'tür.
C) Şekildeki hücre, mayozun interfaz I evresindedir.
D) Mayoz sonunda, bu hücreden 4 tane 4 kromozomlu hücre oluşur.
E) Mayoz geçiren bu hücrenin 4 tane kromozomu vardır.
Cevap: D) Mayoz sonunda, bu hücreden 4 tane 4 kromozomlu hücre oluşur.

19. Bitkilerde gözlenen;

• I. tozlaşma,
• II. polen oluşumu,
• III. patates gövdesindeki gözden yeni bitki oluşumu,
• IV. ölmek üzere olan bitki yeni bitki oluşumu

olaylarından hangileri eşeysiz üremeyle gerçekleştirilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Cevap: D) I, II ve IV

20. Canlılarda görülen aşağıdaki olaylardan hangisi eşeyli ve eşeysiz üremede ortaktır?

A) Canlıların özelliklerinin yeni nesillere aktarılması
B) Kromozom sayısının yarıya inmesi
C) Döllenmenin olması
D) Kalıtsal çeşitliliğin oluşması
E) Mayoz gerçekleşmesi
Cevap: A) Canlıların özelliklerinin yeni nesillere aktarılması

10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Dörtel Yayınları Sayfa 62

21. Aşağıdakilerden hangisi bölünme geçiren hücrenin bir bitkiye ait olduğunu gösterir?

A) Kromozomların ekvatoral düzleme dizilmesi
B) İğ ipliği oluşturma
C) Ara lamel oluşturma
D) Çekirdek zarının kaybolması
E) İğ ipliklerinin kromozomların sentromerlerine bağlanması
Cevap: C) Ara lamel oluşturma

22. Hücre döngüsünün interfaz evresinde aşağıda verilen olaylardan hangisi gerçekleşmez?

A) ATP üretim ve tüketimi B) Protein sentezi C) DNA eşlenmesi
D) Metabolizmanın yavaşlaması E) Hücrenin büyümesi
Cevap: D) Metabolizmanın yavaşlaması

23. Mayozda görülen;

• I. iğ ipliklerinin oluşumu,
• II. tetrat ve sinapsisin gözlenmesi,
• III. kardeş olmayan kromatitler arası parça değişimi,
• IV. kromozomların iğ ipliklerine tutunması

olaylarından gözlenmediği evre aşağıdakilerden hangisidir?

A) Profaz I B) Profaz II C) Metafaz I D) Anafaz II E) Metafaz II
Cevap: C) Metafaz I

24. Canlılarda gerçekleşen;

• I. mayoz bölünme,
• II. homoloğ kromozomların rastgele dizilmesi,
• III. kardeş kromatitlerin ayrılması,
• IV. homoloğ kromozomlar arasında parça değişimi

durumlarından hangileri kalıtsal çeşitliliğe yol açar?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Cevap: D) I, II ve IV

25. Aşağıda verilen olaylardan hangileri sadece mayozda gerçekleşir?

A) Kardeş kromatitlerin ayrılması
B) Homolog kromozomların ayrılması
C) Çekirdek bölünmesi
D) Sitoplazma bölünmesi
E) DNA eşlenmesi
Cevap: B) Homolog kromozomların ayrılması