10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı 6. Bölüm Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları Tutku Yayıncılık

6. Bölüm Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Tutku Yayınları Sayfa 140

A- Aşağıdaki soruları verilen öncüllerden yararlanarak cevaplayınız.

1. Soru: Aşağıdaki tabloda beş merkezin gün içindeki en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri verilmiştir. Tablodan yararlanarak grafiği tamamlayınız ve aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a- Merkezlerin sıcaklık farklarını bulup grafikteki sütunların içlerini tarayarak gösteriniz.

Sıcaklık farkı, verilen maksimum ve minimum sıcaklık değerlerinin farkıdır. Tabloyu tamamlayarak farkları şu şekilde bulabilirsiniz:

Grafikte bu farkları sütunlar şeklinde işaretleyerek sıcaklık değişimini gösterebilirsiniz.

b- Fiziksel çözülmenin en fazla olabileceği merkez hangisidir? Bu merkezde hangi dış kuvvet etkili olabilir? Açıklayınız.
Cevap: Fiziksel çözülmenin en fazla olabileceği merkez, sıcaklık farkının en fazla olduğu (30 °C) I. bölgedir. Sıcaklık farkının yüksekliğinden dolayı bu bölgede dış kuvvetlerden rüzgârlar etkili olabilir.

c- Kimyasal çözünmenin en fazla olabileceği merkez hangisidir? Bu merkezde hangi dış kuvvet etkili olabilir? Açıklayınız.
Cevap: Kimyasal çözünmenin en fazla olabileceği merkez, sıcaklık farkının en az olduğu (5 °C) II. bölgedir. Bu bölgede dış kuvvetlerden akarsular etkili olabilir.

2. Soru: Aşağıdaki Türkiye haritası üzerinde bazı alanlar renklendirilerek gösterilmiştir. Bu alanların hangilerinde fiziksel ayrışma, hangilerinde ise kimyasal çözünmenin yaygın olduğunu tespit ettikten sonra aşağıdaki tabloyu örnekteki gibi doldurunuz.

Harita üzerinde belirtilen alanları fiziksel ayrışma ve kimyasal çözünmeye göre sınıflandırınız.

10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Tutku Yayınları Sayfa 141

B- Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Soru: Günlük sıcaklık farkının fazlalığı ve donma- çözülme olaylarının sıklığı fiziksel ayrışmayı hızlandırır. Buna göre yukarıdaki haritada gösterilen yerlerden hangisinde bulunan kayaçlarda fiziksel ayrışmanın daha fazla olması beklenir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: C

Soru: Aşağıdaki iklim tipi ve bu iklimde yaygın toprak tipi eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?

A) Muson – Podzol
B) Ekvatoral – Laterit
C) Nemli karasal – Kahverengi bozkır
D) Okyanusal – Kahverengi orman
E) Akdeniz – Terra rossa
Cevap: A

3. Soru: Oluşumunu tamamlamış bir toprak kesitinde, yüzeyden derine doğru birbirinden farklı özellikler gösteren horizonlar bulunur. Bazı toprak kesitlerinde tüm horizonlara rastlanmaz.
Buna göre
I. laterit,
II. alüvyal,
III. regosol,
IV. kahverengi orman
toprak tiplerinden hangilerinde böyle bir durumdan bahsedilebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
Cevap: C

4. Soru: Aşağıda, ülkemizde yer alan bir yörenin aylara göre ortalama sıcaklık ve yağış grafiği gösterilmiştir. Bu bölgede yaygın zonal toprak türüyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Kireç taşının ve yumuşak killi kireç taşının yaygın bulunduğu sahalarda oluşan toprakların vertisol ve rendzina gibi çeşitleri vardır.
B) Toprak içindeki demir minerallerinin oksitlenmesinden dolayı kırmızıdır.
C) Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunç- gil, bağcılık ve zeytin tarımı yapılır.
D) D horizonunda çözünebilen kayaçlar yaygındır.
E) Karstik arazilerdeki kalkerler üzerinde oluşan topraklardır.
Cevap: A

5. Soru: Aşağıdaki haritada bazı bölgeler numaralandırılarak gösterilmiştir
Buna göre
• kimyasal çözünmenin yaygın,
• topraklarının demir ve alüminyum oksit bakımından zengin,
• akarsu rejimlerinin düzenli
olduğu bölge aşağıdakilerden hangisidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: B

10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Tutku Yayınları Sayfa 142

6. Soru: Yukarıdaki haritada numaralandırılan bölgelerde yaygın görülen zonal toprak türleriyle ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) I. bölgede organik madde yönünden zengin çernezyom topraklar yaygındır.
B) II. bölgedeki topraklarda tuz ve kireç oranı yüksektir.
C) III. bölgedeki topraklar, iğne yapraklı ormanların altında oluşan kül renkli podzol topraklarıdır.
D) IV. bölgede yoğun kimyasal ayrışma yaşandığından toprak oluşumu hızlıdır.
E) V. bölgedeki topraklar, canlıların bitki artıklarını tüketmesi ve aşırı yıkanma nedeniyle humus bakımından fakirdir.

Cevap: E

7. Soru: Kimyasal çözünme sıcaklığın ve yağışın fazla olduğu alanlarda sık görülür. Buna göre haritada numaralandırılan yörelerin hangisinde kimyasal çözünme daha fazla görülür?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: E

8. Soru: Arazinin eğimli ve bitki örtüsünün zayıf olduğu yerlerde, çözülen maddeler yer çekimi ve sel sularının etkisi ile devamlı olarak süpürülmeye uğrar. Bu yüzden eğimli yerlerde ancak bitki örtüsü altında sığ topraklar oluşabilmekte, bitki örtüsünün olmadığı eğimli yerlerde aşınmanın etkisiyle toprak örtüsü kaybolmaktadır. Buna göre yukarıdaki haritada numaralandırılan merkezlerden hangisinde toprakların daha sığ olması beklenir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: D

9. Soru: Türkiye’de çernezyom topraklarının bulunduğu yörelerde,
I. Bitki örtüsü çayırlardır.
II. Büyükbaş hayvancılık faaliyetleri yaygındır.
III. Yıllık yağış miktarı fazladır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: D

10. Soru: Toprak, bazı sanayi kollarında ham madde olarak kullanılır. Buna göre aşağıdaki sanayi kollarından hangisinde ham madde olarak toprak kullanılmaz?

A) Kiremit B) Konserve C) Porselen D) Seramik E) Tuğla
Cevap: B