10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 132 Cevapları

Birlikte Öğrenelim

1. Aşağıdaki yönergeleri takip ederek beyin fırtınası çalışmasını yapınız.

Ritim, edebî eserlerde metne yaşayan bir ruh kazandırır. Kelimeler yalnızca anlam taşımakla kalmaz; ses uyumu, ölçü ve tekrarlar sayesinde okuyucuya duygu akışı hissettirir. Şiirde aruz ve hece ölçüsü; düzyazıda ise vurgu ve duraklar ritmin temelidir. Ritim olmadan edebiyat eksik kalır çünkü ritim, okurun dikkatini canlı tutan estetik bir güç oluşturur.

2. Dinlediğiniz/izlediğiniz metindeki ritim unsurlarıyla ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Soru: “Aruz Doğu âleminin notasıdır.” neyi vurgular?

Cevap: Aruzun Doğu edebiyatında duygu düzenini ve ses yapısını yönlendiren temel ölçü sistemi olduğuna dikkat çekilmektedir.

Soru: “Aruz gizli orkestradır.” ne demektir?

Cevap: Şiirin içindeki seslerin; gizli bir orkestrada enstrümanlar gibi uyum içinde bir ritim oluşturduğu anlatılmaktadır.

Soru: “Aruz, sözün musikiye dönüştüğü noktadır.” yorumlayınız.

Cevap: Aruz ölçüsü, kelimelerin yalnızca okunmasını değil, aynı zamanda duyulmasını sağlar. Böylece söz, müzik etkisi taşıyan bir yapıya dönüşür.

Soru: Söyleşide ritimle ilgili başka hangi unsurlar vardır?

Cevap: Ritim dışında nağme, ses estetiği, kelimelerin tınısı, duraklar ve tempo gibi ahenk unsurlarından da söz edilmiştir.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 133 – Alternatif Soru Cevapları

a) Dinlediğiniz/izlediğiniz söyleşide soruları soran ve cevaplayan kişilerin özellikleri nelerdir?

Cevap: Soruları soran kişi; meraklı, öğrenmeye istekli ve yönlendirici bir dinleyicidir.
Cevaplayan ise bilgili, açıklayıcı konuşan, kültürel birikime sahip bir konuşmacıdır. Konuyu anlaşılır örneklerle açıklamaktadır.

b) Dinlediğiniz/izlediğiniz söyleşi kime hitap etmektedir?

Cevap: Söyleşi, edebiyatı tanımak isteyen öğrencilere, edebî bilgi edinmekten hoşlanan kişilere ve divan şiirine ilgi duyan okuyuculara yöneliktir.

c) Programın ismi (Edebî) ile içeriği uyumlu mudur? Açıklayınız.

Cevap: Evet uyumludur. Çünkü söyleşide edebiyatın ritim, anlam ve kültürel yönleri üzerinde durulmuştur. Konu tamamen edebiyat merkezlidir ve programın adı bu içeriği doğru şekilde yansıtmaktadır.

ç) Metinden dönemin kültürel ve sosyal yaşamı ile ilgili hangi çıkarımlar yapılabilir?

Cevap: Metinden, şiirin müzik ve günlük yaşamla sıkı ilişki içinde olduğu, toplumun estetik anlayışının dile yansıdığı anlaşılmaktadır.
Ayrıca klasik şairlerin, dönem toplumunun duygu dünyasını sanatla harmanlayarak aktardıkları sonucu çıkarılmaktadır.
Ana düşünce: Edebiyat, kültür ve insan yaşamı arasında güçlü bir bağ vardır.

Söz Varlığımız