10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 147-148-149 Cevapları Beşgen Yayıncılık
Büyük ve Küçük Ağrı Efsanesi Metne Hazırlık
Soru 1: “Efsane” ve “menkıbe” kelimeleri size neleri çağrıştırmaktadır?
Cevap: Efsane, geçmişte yaşandığına inanılan, olağanüstü olaylar ve kahramanları anlatan hikâyelerdir. Menkıbe ise daha çok dini veya tasavvufi konuları işleyen, ibret verici olayları içeren anlatılardır. İkisi de toplumsal hafızayı şekillendiren önemli sözlü anlatım türleridir.
Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
1. Büyük ve Küçük Ağrı adlı efsanenin iletisi nedir? Açıklayınız.
Cevap: Efsanenin iletisi, kardeşler arasındaki anlaşmazlık ve kıskançlığın kötü sonuçlara yol açabileceğidir. İnsanların birbirine kötü davranmasının, anlaşmazlıkların büyük sorunlar yaratabileceği mesajı verilmiştir.
2. Metindeki olağanüstülükleri tespit ediniz.
Cevap: Metinde olağanüstü olarak kız kardeşlerin beddualarıyla dağa dönüşmeleri yer alır. Büyük Ağrı'nın tepesinin karla, Küçük Ağrı'nın ise yılan ve akreplerle kaplanması da olağanüstü unsurlardır.
3. Okuduğunuz hikâyede hangi anlatım biçimi ön plandadır? Açıklayınız.
Cevap: Hikâyede öyküleyici anlatım ön plandadır. Olaylar bir düzen içinde sıralanmış ve kahramanların başına gelenler anlatılmıştır.
4. Metindeki temel çatışma nedir? Bu çatışma etrafında metinde yer alan ya da metnin ima ettiği başka çatışmalar var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Temel çatışma, kız kardeşler arasındaki anlaşmazlıktır. Kardeşlerden biri yük taşımak istemediği için diğer kardeşle kavga eder. Bu çatışmanın altında kıskançlık ve merhamet eksikliği gibi başka unsurlar da bulunmaktadır.
5. Bu efsanedeki olayları inandırıcılık yönünden değerlendiriniz.
Cevap: Olaylar olağanüstü unsurlar içerdiği için gerçeklikle bağdaşmaz. Ancak halk inanışları ve kültürel değerler açısından inandırıcı kabul edilebilir.
6. Büyük ve Küçük Ağrı ile Odysseia metinlerini karşılaştırınız.
| Büyük ve Küçük Ağrı | Odysseia |
|---|---|
| Tema: Kardeş kavgası | Aile sevgisi ve mücadele |
| Konu: Kardeşlerin dağa dönüşmesi | Odysseus’un zorlu dönüşü |
| Kişi: Kız kardeşler | Odysseus, Penelope, Telemakhos |
| Zaman: Belirsiz | Antik Yunan mitolojik zamanları |
| Mekân: Ağrı Dağı çevresi | Yunan adaları, denizler |
| Üslup: Halk dili | Destansı ve detaylı dil |
| Anlatıcı: 3. tekil kişi | 1. tekil kişi (Odysseus) |
| Bakış açısı: İlahi bakış açısı | Kahraman bakış açısı |
| Edebi Dönem: Halk edebiyatı | Antik Yunan Edebiyatı |
| Metnin Gerçeklik İlişkisi: Mit ve inanışlara dayalı | Mitolojik gerçeklik |
| Şahısların Özellikleri: Simgesel, halktan kişiler | Kahraman tipi |
7. Efsanedeki kardeşlerden birinin yerinde siz olsaydınız nasıl davranırdınız?
Cevap: Kardeşimle kavga etmek yerine ona yardım etmeye çalışırdım. Yardımlaşma, kardeşler arasındaki bağları güçlendirir ve huzurlu bir yaşam sağlar.
Sınıf İçi Etkinlik
Soru: Aşağıdaki metni okuyunuz. Metnin içerik ve üslup özelliklerini defterinize yazınız.
Bu metin, Kaknus adında efsanevi bir kuşun olağanüstü hikâyesini anlatıyor. Kaknus’un en belirgin özelliği, ölümünden önce etkileyici ağıtlar yakması ve bu ağıtlarla tüm hayvanları derinden etkilemesidir. Ölümüyle kendini yakıp küllerinden yeniden doğması, metnin en çarpıcı olaylarından biridir. Metin, doğaüstü unsurlar ve doğanın üstündeki güçlerle örülü bir şekilde, okuyucunun hayal gücünü harekete geçiriyor.
Anlatım sade, akıcı ve duygusal bir üslupla kaleme alınmış. Kaknus’un yalnızlığı, ölüm korkusu ve yeniden doğuşu dramatik bir şekilde işlenerek okuyucunun metinle duygusal bağ kurması sağlanıyor. Bu özellikler, metnin hem etkileyici hem de düşündürücü bir yapıya sahip olmasını destekliyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.