10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 298-299-300-301 Cevapları Öğün Yayınları

9. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları

İlk dört soruyu Reşat Nuri Güntekin’in Anadolu Notları adlı kitabından alınmış yukarıdaki parçaya göre cevaplayınız.

1. Okuduğunuz metnin konusunu aşağıya yazınız.
Metnin konusu, bir kişinin bir otel arayışı ve yaşadığı deneyimlerdir.
Metnin konusu, Anadolu'nun bir şehrinde otele yerleşmeye çalışan bir adamın yaşadığı deneyimlerdir.

2. Okuduğunuz metinde kullanılan anlatım biçimini ve bunun metnin içeriğine katkısını aşağıya yazınız.
Metin, betimleyici bir anlatım biçimi kullanmaktadır. Bu, okuyucunun otele dair görsel bir imge oluşturmasına yardımcı olur.

3. Yazar kaldığı oteli hangi özellikleri ile tanıtıyor? Aşağıya yazınız.
Yazar, kaldığı oteli genel olarak modern bir yapı olarak tanıtıyor. Otelin iç ve dış yapısı, donanımı ve konforuyla ilgili detaylar veriliyor.

4. Şoförün yazarı birinci otele götürmemesinin nedenlerini parçadan bularak aşağıya yazınız.
Şoför, yazarı birinci otele götürmemesinin nedenlerini o otelin fazla lüks ve kalabalık olmasına bağlamaktadır. Oteldeki eğlence ve huzursuzluk unsurları da bu kararda etkili olmuştur.

5. a) D, b) Y, c) D, ç) D, d) Y

5. Gezi yazılarıyla ilgili aşağıdaki bilgiler doğru ise başına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

a. Gezi yazılarında aydınlatıcı, öğretici bilgiler de verilir. Amaç, gezilen yeri okuyucuya her yönüyle tanıtmaktır.
b. Gezi yazılarında tanıtılan bölge, başka bölgelerle kıyaslanmaz.
c. Seyahatname, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan bir gezi yazısı kitabıdır.
ç. Gezi yazılarının konusunu gezilip görülen yerlerin ilgi çekici yanları, insanların yaşama biçimi, dilleri, gelenek ve görenekleri, tarihi ve coğrafyası oluşturur.
d. Gezi yazıları tarih, coğrafya, edebiyat, toplum bilimi vb. bakımından yararlı kaynaklar değildir.

6. Aşağıdaki boşlukları doğru kelime ve ifadelerle tamamlayınız.
a) Gezi yazılarında çoğu kez kronolojik zamanlı plan uygulanır. Gezi yazarları, gözlem ve izlenimlerini daha çok tasvirî bir üslupla kaleme alırlar.
b) Gezi yazısı yazarken ilgiyi uyanık tutmak, okuyucuda okuduğu yerleri görme isteği uyandırmak çok önemlidir.
c) Türk edebiyatında en eski seyahatnameler, Timur’un oğlu Şahruh’un yanında bulunan Gıyaseddin Nakkaş’ın yazdığı Acâib’ül-Letâif ve Ali Ekber Hatâî adlı bir tüccarın kaleme aldığı Hitâînâme adlı eserlerdir.
ç) Seydi Ali Reis’in Mirat-ül Memalik adlı eseri, ilk gezi yazısı örneği kabul edilir.
d) Evliya Çelebi’nin 10 ciltlik Seyahatname’si, bütün görmüş ve gezmiş olduğu ülkeler hakkında oldukça önemli bilgiler içermektedir. Eser bu yönden Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı açısından önemli bir yere sahiptir.

7. Gezilen yerlerin ayrıntılı bir şekilde anlatılması Türk edebiyatında çok eski bir gelenektir. Divan edebiyatında ...................... adıyla bilinen gezi yazıları sadece edebiyatımız açısından değil tarih, coğrafya ve halk bilimi için de oldukça önemli ve zengin bir hazinedir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki terimlerden hangisi getirilmelidir?
A) Vakayiname B ) Tezkire C ) Seyahatname D ) Siyer E ) Gazavatname
Cevap C

8. Tur aracımız harekete hazır. Kısmetse bugün yoğun geçecek. Edip Yalçın Bey’in rehberliğinde Yahyalı, Kapuzbaşı Şelalesi, leylek göçü derken Sultan Sazlığı’na uğrayacağız. Sonra da Yeşilhisar’dan Soğanlı’ya, oradan da Ürgüp’e geçip tam bir Kapadokya turu atarak geldiğimiz istikametten Kayseri’ye yol alacağız. Böylesi durumlarda yetmez sanılan sıradan bir gün, koskocaman bir zamana dönüşüveriyor.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmıştır?
A) Röportaj B ) Makale C ) Günlük D ) Gezi yazısı E ) Fıkra
Cevap D

9. Dış kapının kemeri altından Tac Mahal’e bakıyoruz. Servili bir su kanalının sonunda onun klasik olduğu kadar esrarlı güzelliği ve bilhassa hatırası, bizi kendisine doğru çekiyor. Geniş bir mermer taraça ortasında büyük bir kubbe ve yanında daha küçük kubbeler... Nispetlerinde o kadar ahenk var ki uzaktan görülen o sadelik, yaklaştıkça bir ihtişam manasına bürünüyor. Kapı eşiğinde ise ulu ve baş döndürücü bir heybete dönüşüyor.
Yazarın bu şekilde bir yazı yazmak için aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini bilmesi gerekir?
A) Gezi yazısı B ) Anı C ) Haber D ) Biyografi E ) Deneme
Cevap A

10. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi gezi yazıları için söylenemez?
A) Görülen yerler, izlenimler, yalın ve sürükleyici bir üslupla anlatılır.
B) İlginç özelliklerin, dikkat çeken mekânların anlatımı öne çıkarılır.
C) Yaşanmış bir gerçeklik üzerine oluşturulur.
D) Gezilen yerlerin geçmişi, kültürü, siyasi yapısı hakkında bilgi verilir.
E) Nesnel verilerden oluşan bilimsel belge niteliği taşır.
Cevap E

11. Aşağıdaki dizelerin hangisi devrik, birleşik bir fiil cümlesidir?
A) Geçen zamanın ardında hep kendimi aradım
B) Sevgisiz, ufuklarıma yalancı bir tan düştü
C) Ağlamalar geliyor doğudan ve batıdan
D) Yüreğimde hicranınla tutuşuyor nağmeler
E) Bir hüzün ülkesine çakılıp kaldı adım
Cevap E

12. Aşağıdaki dizelerden hangisi yan cümlelerinin sayısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) O da benden, yanmayı bilen bir kalp diliyor
B) Gördüğü solgun yüze bir anda vurulur
C) Aşkımız bir güneştir, her çiçeğe renk veren
D) Bir güle bir bahçeyi nakşeden aşkımızdır
E) Nedir yürek yerine taşıdığın bu kaya
Cevap A

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Bekir, her yönüyle dörtdörtlük bir yarışmacıydı.
B) Bize aldığın hediyeler için teşekkür ederim.
C) Meşakkatli bir yolculuktan sonra kasabaya varmıştık.
D) Sınıf çalışmasını çabuk bitirmek için iş bölümü yapmıştık.
E) Sınavdan yüksek not alan arkadaşımızı tebrik ediyoruz.
Cevap A

14. Ünlem işareti; küçümseme, alay bildirmek için ilgili sözcüğün ya da cümlenin sonunda parantez içinde kullanılır.
Aşağıdakilerin hangisinde parantezle boş bırakılan yere yukarıdaki açıklamaya uyan ünlem işareti getirilmelidir?
A) Ne kadar akıllı ( ) olduğun belli değil mi?
B) Yahu ( ) Bu vakitte beni niçin çağırıyorsun anlamadım ki.
C) Sakın, düşüncelerimi ciddiye almamazlık etme ( )
D) Ha gayret göreyim sizi ( ) Bitirin yemeğinizi.
E) Eyvah ( ) Yine okula geç kaldım.
Cevap A