10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 56-59-60-61-63-64-65 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 56 Hazırlık Cevapları

1. Soru: Millîlerin unutulmaz kahramanlarını düşündüğünüzde bir insanı kahraman yapan özellikler nelerdir? Düşüncelerinizi paylaşınız.

Cevap: Unutulmaz kahramanları kahraman yapan en önemli özellikler cesaret, fedakârlık, vatanseverlik ve azimdir. Bu kişiler, zorluklar karşısında pes etmeyen, ülkesi ve halkı için kendini feda eden insanlardır. Ayrıca, adalet duygusuna sahip olmaları ve başkalarına yardım etmeleri de onları kahraman yapan diğer önemli özelliklerdir.

2. Soru: "Millî edebiyat" deyince aklımıza neler gelmektedir?

Cevap: Millî edebiyat, Türk milletinin değerlerini, tarihini, dilini ve kültürünü ön plana çıkaran bir edebi dönemdir. Bu dönemde, yerli ve millî unsurlar ön planda tutulmuş, halkın yaşamı ve milli mücadele konuları işlenmiştir. Türkçenin sade bir dille kullanıldığı bu edebi dönemde, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi ve vatanseverliği sıklıkla konu edilmiştir.

Sayfa 59-60 Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1. Soru: Okuduğunuz metinden alınan “latife etmek, taş kesilmek” deyimlerinin anlamlarını metin bağlamından hareketle tahmin ediniz.

• Latife etmek: Şaka yapmak, alay etmek anlamında kullanılmıştır.
• Taş kesilmek: Şaşkınlık veya donakalmak anlamında kullanılmıştır, kişinin bir olay karşısında hareket edememesini ifade eder.

2. Soru: Aşağıdaki tabloda verilen cümlelerden yola çıkarak Millî Edebiyat Dönemi hikâyesinin özellikleriyle ilgili çıkarımlarınızı yapınız.

3. Soru: Ömer Seyfettin, hikâyelerinde hayal ile gerçek çatışmasına yer verir. Siz de okuduğunuz hikâyedeki hayal ile gerçek çatışmasını arkadaşlarınızla tartışınız.

Cevap: Hikâyede, kahraman savaşta yaşadığı zorluklar ve gerçeklerle yüzleşirken, toplumun ona yüklediği kahramanlık ideali ile içsel bir çatışma yaşamaktadır. Gerçek savaşın acıları ve yıkımları ile toplumun ona biçtiği “kahraman” sıfatı, kahramanın yaşadığı içsel ikilemi yansıtır.

4. Soru: "Kaç Yerinden?" hikâyesinde aşağıdaki unsurların karşılığını tabloda uygun yerlere yazınız.

5. Soru: Sizce yazar, okuduğunuz metinde hangi kahramanla kendini özdeşleştirmiştir? Neden?

Cevap: Yazar, kahramanla kendini özdeşleştirmiştir çünkü kahramanın savaş sonrasında yaşadığı hayal kırıklıkları ve savaşın gerçek yüzü, yazarın Millî Edebiyat Dönemi’nde vurguladığı vatanseverlik ve gerçekçilik anlayışına uyumludur. Ferhat Ali Bey’in yaşadığı fiziksel ve duygusal yıkım, yazarın toplumun kahramanlara yüklediği ağır sorumluluğa dair eleştirisini yansıtır.

6. Soru: Aşağıda, okuduğunuz metnin olay örgüsünün sıralamasında bir hata yapılmıştır. Doğru sıralama için hangi cümleleri yer değiştirirsiniz?

Cevap:

1. Yazarlık yapan kahraman anlatıcı feribotta genç doktor arkadaşıyla karşılaşır.
2. Gazi Ferhat Ali Bey, bacağının kaybetmesine rağmen cesurca doktorla savaş hikayelerini paylaşır.
3. Ferhat Ali Bey’in kahramanlığına dair anılar anlatılır.
4. Ferhat Ali Bey, savaşın zorluklarını anlatırken toplumun kahramanlık idealini sorgular.

7. Soru: Hikâyede hangi anlatım teknikleri kullanılmıştır?

• Diyalog: Kahramanlar arasındaki konuşmalar.
• Betimleme: Mekân ve savaş sahnelerinin detaylı anlatımı.
• İç monolog: Kahramanın içsel düşüncelerinin yansıtılması.

8. Soru: Okuduğunuz metin ile "Bu Büyük Adam Kimdir?" adlı metni dil ve üslup özellikleri açısından karşılaştırınız.

• "Kaç Yerinden?" hikâyesi sade ve gerçekçi bir dille yazılmıştır. Millî Edebiyat Dönemi’nin genel özellikleri olan yalın anlatım ve toplumsal olaylara odaklanma ön plandadır.
• "Bu Büyük Adam Kimdir?" metninde ise daha süslü ve ağır bir üslup kullanılmıştır, dildeki sanatlı ifade Millî Edebiyat Dönemi’nin dil sadeliği anlayışıyla zıtlık oluşturur.

Sayfa 61 Dil Bilgisi Cevapları

1. Soru: Aşağıdaki cümlelerde geçen fiilimsileri bularak altını çiziniz. Altını çizdiğiniz fiilimsinin türünü tabloda boşluğa yazınız.

2. Soru: Aşağıdaki tabloda yay ayraç içinde verilen noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını cümlelerin karşısına yazınız.

ARAŞTIRINIZ

Soru: Genç Kalemler dergisinde yayımlanan Yeni Lisan makalesi hakkında bir araştırma yapınız. Araştırmalarınızdan hareketle Türkçeyi yabancı dillerin etkisinden korumak için neler yapılabileceği hakkındaki görüşlerinizi paylaşınız.

"Genç Kalemler" ve "Yeni Lisan" Makalesi:

• Genç Kalemler dergisi, 1911'de çıkarıldı ve Millî Edebiyat Dönemi'nin temellerini attı.
• "Yeni Lisan" makalesi, dilin sadeleştirilmesi için yazıldı, Arapça ve Farsça etkilerinin Türkçeden arındırılması savunuldu.
• Ziya Gökalp ve Ali Canip Yöntem bu harekete öncülük etti, sade Türkçenin kullanılmasını önerdi.

Türkçeyi Yabancı Dillerden Korumak İçin Öneriler:

1. Türkçe Kelimeleri Teşvik Edin: Yabancı kelimeler yerine Türkçe karşılıklar kullanın.
2. Eğitimde Dil Bilinci: Okullarda sade Türkçe öğretilmeli.
3. Medyada Doğru Türkçe: Medyada yabancı kelimelerden kaçınılmalı.
4. Yayın Düzenlemeleri: Kitap ve dergilerde Türkçenin kurallarına uyulmalı.
5. Dil Akademileri: Türkçeye uygun kelimeler üretmek için dil akademileri oluşturulmalı.

Sayfa 63 Hikâyeler Arasında Cevapları

1. Soru: Dünya edebiyatının önemli yazarlarından Stefan Zweig öykü, şiir, roman ve denemeleriyle tanınır. Stefan Zweig’in okuduğunuz hikâye ile daha önce incelediğiniz Kazılık Koca Oğlu Yigenek Destanını Beyan Eder Hanım Hey ve Kaç Yerinden? hikâyelerinin benzer ve farklı yönlerini belirleyiniz.

• Benzerlikler: Her üç eser de insanın içsel mücadelesine, fedakârlık ve dostluk temalarına odaklanır.
• Farklılıklar: Zweig'in öyküsü bireyin toplum içindeki yerini ve değerini ele alırken, diğer iki eser kahramanlık ve savaş temasını işler. Zweig daha psikolojik, diğerleri ise daha destansı bir anlatım sergiler.

2. Soru: Okuduğunuz hikâyelerden birinin çözüm bölümünü değiştirmek isteseydiniz hangisini seçerdiniz? Neden?

Cevap: "Kaç Yerinden?" hikâyesinin çözüm bölümünü değiştirmek ilginç olabilir. Çünkü savaşın yıkıcılığı ve kahramanın yaşadığı acılar yerine, bir umut ve iyileşme vurgusu yapılabilir. Böylece, kahramanların duygusal yaralarının sarılması ile sona eren bir alternatif son sunulabilir.

Sayfa 64 Yazma Cevapları

Yazma Türü ve Tekniklerini Tanıma

1. Hikâyenizin konusu ve teması nedir?

Hikâyenin konusu ve teması, yazacağınız metnin ana fikrini ve temel mesajını belirler. Örnek: Kurtuluş Savaşı'nda cephede fedakârca savaşan bir asker, vatana olan sevgisi ve mücadele azmi.

2. Hikâyenizi yazma amacınızı ve hedef kitlenizi belirleyiniz.

Yazma amacınızı belirleyerek hedef kitlenize uygun bir dil ve üslup seçebilirsiniz. Örnek: Amacım, Kurtuluş Savaşı'nın kahramanlık ruhunu genç kuşaklara aktarmaktır. Hedef kitlem, lise öğrencileridir.

3. Hikâyeniz için bir olay belirleyiniz.

Hikâyenin gelişimi için temel bir olay seçin. Örnek: Cephede zorlu bir çatışmaya giren bir asker, arkadaşlarını kurtarmak için fedakârca bir eylemde bulunur.

4. Hikâyenizin başında olay örgüsü çıkarınız.

Hikâyeniz bir giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmalıdır. Giriş: Savaşın zorlukları anlatılır. Gelişme: Askerin büyük bir fedakârlık yaparak çatışmada yaralanması. Sonuç: Askerin kahramanlığıyla birlikte zaferin kazanılması.

5. Anlatım biçimlerini öyküleme ve betimlemeyi kullanarak yazınız.

Örnek: Gözlemleri kullanarak savaş alanını betimleyin. "Top mermileri gökyüzünü yırtarcasına patlıyor, dumanlar arasında askerler göğüslerini siper ediyordu."

6. Hikâyenizde olayların akışını anlatım tekniklerini kullanarak oluşturunuz.

Örnek: Anlatım biçimlerinden gösterme tekniğini kullanabilirsiniz: "Asker yere yığıldı, gözlerinden bir damla yaş süzüldü. Gözleri kapandı ama dudaklarında bir tebessüm vardı."

7. Dil ve anlatım özelliklerini dikkate alınız.

Sade ve anlaşılır bir dil kullanmaya özen gösterin. Yabancı kelimelerden kaçının ve cümlelerin akıcı olmasına dikkat edin.

8. Metninizi noktalama işaretleri ve yazım kurallarına uygun şekilde kontrol ediniz.

Metninizi tamamladıktan sonra yazım ve noktalama kurallarını gözden geçirin. Örnek: Cümleler arasında uygun noktalama işaretlerini kullandığınızdan emin olun.

Sayfa 65 Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma Cevapları

1. Akaki Akakiyeviç'in konuşmasındaki hatalar nelerdir?

Akaki Akakiyeviç'in konuşmasındaki hatalar şunlar olabilir:

• Dili yanlış kullanmak: Konuşmanın anlaşılırlığını zorlaştıran kelime seçimleri yapması.
• Uzun ve karışık cümleler kurmak: Dinleyiciyi sıkabilecek şekilde uzayan cümleler.

2. Bu konuşma sorunlarının nedenleri nelerdir?

Konuşmanın sorunları, dilin doğru ve etkili kullanılmamasından kaynaklanır. Ayrıca, konuşma sırasında vurgunun yanlış yerlerde yapılması da dinleyicinin dikkatini dağıtır.

3. Günlük hayatta, aşağıdaki konuşma yanlışlarından hangileri ile karşılaşıyorsunuz?

• Dili yanlış kullanmak: Günlük konuşmalarda gramer hataları yapılabilir.
• Vurgu yanlışlığı yapmak: Konuşmanın heyecanını veya anlamını bozabilecek yanlış vurgu kullanımları.
• Beden dili ve mimikleri doğru kullanmamak: Konuşurken göz teması kurmamak veya uygun mimikler kullanmamak.

4. Mustafa Kutlu'nun "Uzun Hikâye" adlı eseriyle ilgili görüşlerinizi paylaşınız.

"Uzun Hikâye" Mustafa Kutlu'nun sade bir dille yazdığı, duygusal ve samimi bir anlatıma sahip bir eserdir. Türk toplumunun geçirdiği değişimleri ve insanların hayat mücadelesini etkileyici bir şekilde ele alır. Eserde insan ilişkilerinin derinliği ve küçük mutlulukların önemi vurgulanır. Film uyarlamasında ise kitaptaki duygusallık korunmuş ve görsel anlatım diliyle daha geniş kitlelere ulaşması sağlanmıştır.