10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 78-79 Cevapları Meb Yayınları

Hazırlık Cevapları

1. Yörenizdeki taziye ve yas gelenekleri nelerdir? Anlatınız.
Taziye ve yas gelenekleri, yöreden yöreye değişiklik gösterse de genellikle acılı aileyi ziyaret ederek başsağlığı dilemek, onlara manevi destek sağlamak yaygındır. Yemek hazırlanarak taziye evine götürmek, dualar etmek ve yas süresince aileye yardımcı olmak gibi uygulamalar da sıklıkla görülür.

2. Ağıtçılık mesleği hakkında bildiklerinizi sınıfta paylaşınız.
Ağıtçılık, genellikle cenazelerde ölen kişinin ardından duyulan üzüntüyü dile getiren, acıyı sözlü olarak ifade eden bir meslektir. Ağıt yakan kişi, ölen kişinin hayatını ve onunla ilgili anıları şiirsel bir dille aktarır. Ağıtlar, toplumun ortak yas ve taziye geleneğinin bir parçası olarak kabul edilir.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1. "Ajun" ve "kertilmek" kelimeleri metinde hangi anlamlarda kullanılmıştır? Bu kelimelerin günümüzdeki anlamları nelerdir? Söyleyiniz.

• Ajun: Dünyayı, yeryüzünü ifade eder. Günümüzde "dünya" anlamında kullanılır.
• Kertilmek: Bir şeyin ucunun kesilip alınması, çentmek. Günümüzde de benzer şekilde "kesilmek" anlamında kullanılmaktadır.

2. Metnin teması ile ağıt türü arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Metnin teması, Alp Er Tunga’nın ölümüne duyulan üzüntüyü ifade eden bir ağıttır. Ağıt türü de ölen bir kişinin ardından söylenen acı, üzüntü ve kayıp duygularını dile getiren bir edebi türdür. Bu açıdan metin ile ağıt türü arasında doğrudan bir ilişki vardır.

3. Okuduğunuz metne göre aşağıdaki tabloyu tamamlayınız:

• Nazım Birimi: Dörtlük
• Ölçü: 7’li hece ölçüsü
• Kafiye Düzeni: aaab – cccb – dddb

4. "Alp Er Tunga öldü mü?" dizesinde hangi edebi sanat yapılmıştır? Metinde bu edebi sanata uygun diğer örnekleri altını çiziniz. Bu edebi sanatın şiirin anlamına katkısını söyleyiniz.
“Alp Er Tunga öldi mü” dizesinde tecahüliarif (bilmezden gelme) sanatı yapılmıştır. Alp Er Tunga’nın öldüğünü bildiği halde yine de soru sormaktadır.

5. Okuduğunuz metinden hareketle Türklerin İslamiyet’ten önceki cenaze törenleri ve gelenekleri hakkında çıkarımlarda bulununuz. Günümüzdeki cenaze törenleri ve gelenekleriyle benzerliklerini karşılaştırınız.
Türklerin İslamiyet’ten önceki cenaze törenlerinde, ölen kişinin ardından ağıt yakılması, kahramanlıklarının anılması yaygındır. Ayrıca, ölen kişi için mezar başında yas tutulması ve duaların edilmesi de önemli bir yer tutar. Günümüzdeki törenlerde de taziye ve yas geleneği devam eder, ancak İslami ritüeller eklenmiştir.

6. Alp Er Tunga sagusunun söylenişi sizce hangi duygularla bu şiiri söyletmiştir? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Sagunun söylenişi, derin bir üzüntü, kayıp ve çaresizlik duygusuyla yapılmıştır. Alp Er Tunga gibi önemli bir şahsiyetin ölümünden duyulan üzüntü ve dünya düzeninin acımasızlığına karşı bir isyan, saguda ifade edilmektedir.

Dil Bilgisi Cevapları