10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 93-94-95 Cevapları Meb Yayınları

Hazırlık Cevapları

1- Türkü dinlerken neler hissedersiniz? Söyleyiniz.
Cevap: Türkü dinlerken genellikle hüzün, özlem, vatan sevgisi ve geçmişin zorluklarını hissederim. Türküler, toplumun yaşadığı acıları, sevinçleri ve duygularını yansıtan birer kültürel mirastır.

2- Türkülerin günümüz müzik türleriyle yeniden yorumlanması hakkında neler düşünüyorsunuz?
Cevap: Türkülerin günümüz müzik türleriyle yeniden yorumlanması, onları genç nesillere daha yakın hale getirir. Modern düzenlemelerle türküler hem geleneksel motiflerini korur hem de güncel bir hale bürünerek geniş kitlelere hitap edebilir.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1- Kışların ardını duman bağladı
Analar, babalar kara bağladı

Dizelerindeki "bağlamak" kelimesi hangi anlamlarda kullanılmıştır? Açıklayınız.

Cevap: "Bağlamak" kelimesi ilk mısrada dumanın dağların ya da yolların arkasını kapatması, sis gibi bir görünüm oluşturması anlamında kullanılmıştır. İkinci mısrada ise "bağlamak" ifadesi, bir yas tutma biçimi olan kara bağlamayı, yani matem tutmayı ifade etmektedir.

2- Okuduğunuz metinden alınan bölümlerin ahenk unsurlarını metin üzerinde gösteriniz. Aşağıdaki boşluklara metinle ilgili istenen biçim özelliklerini yazınız.

Ölçü: 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
Kafiye: "zenci - sancı", "incir - sancır" gibi ses tekrarları ile kafiyelenmiştir. zengin, tam, yarım kafiye sırasıyla kullanılmış.
Redif: "Nedendir?" kelimesi rediftir çünkü tekrarlanarak kullanılmıştır.
Kafiye Düzeni: aaa-bb-ccc-bb

3- Okuduğunuz türkünün kavuştak bölümünü bulunuz. Kavuştak bölümlerinin metnin anlamına katkısı hakkında çıkarımlarda bulununuz.

Cevap: Kavuştak bölümü "Eli Yemen’dir, gülü çemendir, Giden gelmiyor, acep nedendir?" şeklindedir. Bu bölüm, türküde her bendin sonunda tekrarlandığı için hem anlamın vurgulanmasına hem de türküde bir bütünlük oluşturulmasına katkı sağlar. Her defasında tekrar edilerek askere gidenlerin geri dönmediği vurgulanmaktadır.

4- Metinde edebi sanatların geçtiği dizelerin altını çiziniz. Bu dizelerde hangi edebi sanatların kullanıldığını açıklayınız.

• "Havada bulut yok, bu ne dumandır?" – Abartma (Mübalağa): Hava açık olmasına rağmen bir felaketin varlığını abartarak vurgular.
• "Ana ben ölmedim, bu ne şivandır?" – Tezat: Yaşam ve ölüm arasında bir karşıtlık yaratılmıştır.
• "Kolumda kelepçe, boynumda zencir" – Teşhis (Kişileştirme): Zencir, kişileştirilerek insan gibi acı çekiyor gibi gösterilmiştir.

5- Okuduğunuz türkü bir seferberlik türküsüdür.

a) Türkünün içeriğinden yola çıkarak dönemin sosyal ve kültürel yaşamı üzerine çıkarımlarda bulununuz.

Cevap: Dönemin sosyal ve kültürel yaşamında, seferberlik dönemlerinin acıları, askerlerin cepheye gönderilmesi ve geri dönmemesi gibi ağır duygular yoğun bir şekilde yaşanmıştır. Anaların, babaların evlatlarına kavuşamaması, yas ve acının toplumun her kesiminde derinden hissedildiğini gösterir.

b) Okuduğunuz türküye kısa bir hikaye yazınız. Yazdığınız hikayeyi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Osman, genç yaşta Yemen’e savaşa gönderilir. Annesi ve babası onu yolcu ederken umutludur, fakat savaşın zorluğu Osman’ı geri getirmez. Annesi her gece penceresinde oğlunun yolunu gözler, ancak Osman dönmez. Yıllar sonra Osman’ın köydeki küçük kardeşi babasının fesini giyerek onun askerlik anılarını dinler, fakat ağabeyi bir daha eve dönmez. Aile hep bir umut içinde yaşarken acı bir boşluk bırakır geride.

6- Metindeki türküyü dinleyiniz. Türküyü günümüzdeki popüler şarkılarla sözleri ve söyleniş bakımından karşılaştırınız.

Cevap: Türküler, genellikle halkın yaşadığı zorlukları ve acıları sade ve anlaşılır bir dille anlatırken, günümüz popüler şarkıları daha çok bireysel aşk ve eğlence temalarıyla yazılmıştır. Türkülerdeki ezgiler ve söyleniş tarzı, halkın duygularını derinlemesine işlerken, modern şarkılar daha ritmik ve hafif bir tarzla dikkat çeker.

7- Okuduğunuz anonim türküyü aşağıda örnekleri verilen sözleri belli türkülere sahip olan Neşet Ertaş ve Köroğlu’nun türkülerle karşılaştırınız.

Cevap: Neşet Ertaş ve Köroğlu’nun türküleri de halkın yaşadığı duyguları ve sosyal sorunları dile getirir. Neşet Ertaş, daha çok aşk ve dostluk gibi temaları işlerken, Köroğlu’nun türkülerinde yiğitlik, kahramanlık ve mücadele temaları öne çıkar. Seferberlik Türküsü ise vatan sevgisi, ayrılık ve ölüm temalarını işler. Hepsinde ortak olan halkın içinden doğmuş duyguların ön planda olmasıdır.

Dil Bilgisi Cevapları

Okuduğunuz türkünün aşağıda verilen bendinde geçen isim tamlamalarını bularak çeşidini yazınız.

İsim Tamlamaları:

• "ağaç incir" → Belirtili isim tamlaması
• "boynumda zencir" → Belirtili isim tamlaması
• "yanam sancı" → Belirtili isim tamlaması

Okuyunuz Cevapları

Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun "Türküler Dolusu" Şiiri

Beğendiğim İfadeler ve Nedenleri

Beğendiğim İfade:
"Ah bu türküler,
Türkülerimiz,
Ana südü gibi candan,
Ana südü gibi temiz."

Neden Beğendim:
Bu dizeler, türkülerimizin saflığını ve doğallığını çok güzel ifade ediyor. Türküler, halkın içinden gelen, samimi ve gerçek duyguları yansıtan eserlerdir. Tıpkı anne sütü gibi hem hayat verir hem de özümüzü temsil eder. Türküler, yaşanmış acıları, sevinçleri ve halkın kültürel mirasını en temiz şekilde aktarır.

Beğendiğim İfade:
"Kitaplarda değil türkülerde ara Yemen’i,"

Neden Beğendim:
Bu ifade, halkın yaşadığı tarihsel olayların ve zorlukların en iyi şekilde türkülerde dile getirildiğini anlatıyor. Yemen gibi savaşlara katılanların, acı çeken ailelerin hikayelerini kitaplarda bulamayız; bu hikayeler türkülerle nesilden nesile aktarılmıştır. Türküler, halkın yaşanmışlıklarını en yalın ve etkili şekilde yansıtan kaynaklardır.