10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 71-72 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 71-72 Cevapları Meb Yayınları

3.2. Varlık Felsefesinin Temel Problemleri

Uygulama 3-2: Parmenides ve Gorgias’a Göre Varlık

1. Parmenides’e göre varlık ve düşünce arasındaki ilişki nedir?

Kısa Cevap: Parmenides’e göre varlık ile düşünce aynı şeydir; düşünülebilen her şey vardır.

Ayrıntılı Açıklama: Parmenides, “yokluk düşünülemez” der. Çünkü düşünmek, var olan üzerine olur. Bu nedenle ne düşünüyorsak o vardır, ne yoksa zaten düşünülmesi de mümkün değildir. Ona göre düşünce, varlığın bir yansımasıdır.

2. Parmenides, varlığın neden değişmez olduğunu savunur?

Kısa Cevap: Çünkü değişim, varlıktan yokluğa geçiş anlamına gelir ve yokluk mümkün değildir.

Ayrıntılı Açıklama: Parmenides’e göre varlık sonsuz, bölünemez ve sürekli bir bütündür. Eğer bir şey değişseydi, artık önceki hâlinde olmazdı ve bu da “yokluk” demek olurdu. Oysa yokluk yoktur. Bu yüzden varlık değişmez, hep aynı kalır.

3. Varlık ve yokluk, Gorgias’a göre neden aynı anda geçerli olamaz?

Kısa Cevap: Çünkü varlık ve yokluk birbirine tamamen zıt kavramlardır, aynı anda bulunamazlar.

Ayrıntılı Açıklama: Gorgias’a göre bir şeyin hem var hem yok olması mantıksal olarak imkânsızdır. Zıt olan iki durum aynı anda var olamaz. Bu nedenle ya vardır ya da yoktur, ikisi bir arada olamaz.

4. Gorgias, insan algılarının güvenilmez olduğunu savunurken hangi argümanları öne sürmüştür?

Kısa Cevap: Algıların değişken ve kişiden kişiye farklı olduğunu, bu yüzden bilginin güvenilir olmadığını savunur.

Ayrıntılı Açıklama: Gorgias’a göre insanların duyuları sürekli değişir, bu nedenle algılar yanıltıcıdır. Ayrıca herkes kelimeleri ve kavramları farklı biçimde anlar. Bu yüzden insan ne gerçeği tam olarak bilebilir ne de onu başkalarına doğru şekilde aktarabilir.

5. Parmenides ve Gorgias’ın varlık anlayışları nasıl bir farklılık gösterir?

Kısa Cevap: Parmenides varlığın tek, değişmez ve akılla bilinebilir olduğunu, Gorgias ise varlığın bilinemez ve anlatılamaz olduğunu savunur.

Ayrıntılı Açıklama: Parmenides için hakikat akılla kavranır, duyular bizi yanıltır. Gorgias ise daha karamsar bir bakış açısına sahiptir; ona göre varlık olsa bile insan onu bilemez ve ifade edemez. Bu yönüyle Parmenides akılcı, Gorgias şüphecidir.