10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 131-133 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 131 Cevapları (MEB Yayınları)

Deney: İş, Enerji ve Güç Arasındaki İlişki – Özgün ve Açıklayıcı Sürüm

1) Öğretmeninizin rehberliğinde gruplar oluşturunuz.
Cevap: 3-4 kişilik bir ekip oluşturulur. Görev dağılımı yapılır: biri kuvveti uygular, biri kronometreyi tutar, biri ölçüm sonuçlarını kaydeder.

2) Şekil 1’deki gibi ipi 0,5 kg’lık kütleye bağlayıp dinamometreyi takınız.
Cevap: İp 0,5 kg’lık kütleye sıkıca bağlanır, diğer uç dinamometreye takılır. Bağlantı noktaları gevşek olmamalıdır.

3) Kütleyi masanın üzerinde ip yatay olacak şekilde 1 metre boyunca çekiniz.
Cevap: İp masa yüzeyine paralel tutulur. Kütle 1 metre boyunca sabit hızla çekilerek hareket ettirilir.

4) Geçen süreyi ve dinamometrenin gösterdiği değeri Tablo 1’e yazınız. Aynı işlemi 1 kg’lık kütleyle tekrarlayınız.
Cevap: 0,5 kg için F=5 N, t=6 s; 1 kg için F=10 N, t=8 s olarak ölçülür. Bu değerler tabloya işlenir.

5) Aynı işlemi iki arkadaşınız farklı hızlarla tekrar etsin ve ölçüm değerlerini tabloya yazınız.
Cevap: Hız arttıkça süre azalır, ancak uygulanan kuvvet sabit kalır. Güç, yapılan işin zamana oranı olduğu için hız arttıkça güç de artar.

6) Destek çubuğunu Şekil 2’deki gibi yerleştirip makarayı asınız.
Cevap: Destek çubuğunun dışta kalan ucuna makara takılır. Denge sağlam olmalıdır.

7) İpi makaranın oluğuna yerleştirip bir uca dinamometre, diğer uca 0,5 kg kütle bağlayınız.
Cevap: İp makaradan geçirilir; bir uç dinamometreye, diğer uç 0,5 kg kütleye bağlanır. Kütle zeminde dengede tutulur.

8) Masa ile zemin arasındaki yüksekliği ölçünüz.
Cevap: Yaklaşık 80 cm’dir (ölçüm ortamına göre değişebilir).

9) Dinamometreyi aşağı çekerek kütleyi makara seviyesine kadar çıkarınız. Ölçtüğünüz kuvveti ve süreyi tabloya yazınız.
Cevap: Örneğin F=5 N, t=5 s ölçülür. Bu durumda yapılan iş W = F·h = 5·0,8 = 4 J, güç ise P = W/t = 4/5 = 0,8 W olur.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 132 Cevapları (MEB Yayınları)

Soru 10: Gruptaki iki arkadaşınızdan 9. basamaktaki işlemi farklı hızlarla tekrarlamasını isteyiniz. Dinamometrenin gösterdiği değerleri ve geçen süreleri Tablo 2’ye yazınız.

Cevap: Farklı hızlarda çekildiğinde kuvvet aynı kalır fakat süre değişir.

Soru 11: Aynı işlemleri 1 kg kütleli cisim ile tekrarlayarak Tablo 2’yi doldurunuz.

Cevap: 0,5 kg: F = 5 N → süreler 6 s, 4 s, 2 s
1 kg: F = 10 N → süreler 8 s, 5 s, 3 s

Soru 12: 1 kg’lık kütle için yapılan işi ve cismin kazandığı enerjiyi m·g·h modeliyle hesaplayınız. (g = 10 m/s²)

Cevap: Yapılan iş = 10 J
Cismin kazandığı enerji = 10 J

Soru 13: İş ve güç kavramları arasındaki ilişkiden yararlanarak güç kavramının matematiksel modelini yazınız.

Cevap: P = W / t → Güç = İş / Zaman

Soru 14: Cisimlerin kazandığı enerji ile cisimler üzerinde yapılan işler arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Cevap: Cisim üzerine yapılan iş kadar enerji kazanır.

Soru 1: Deney sonuçlarından yararlanarak aşağıdaki genellemelerde boş bırakılan yerleri verilen uygun kelimeler ile doldurunuz.

a) Yapılan iş, kuvvet ve yer değiştirme değişmedikçe aynı kalır.
b) Güç, yapılan iş ile doğru, işin yapılma süresi ile ters orantılıdır.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 133 Cevapları (MEB Yayınları)

Soru 2: Bir cisim üzerinde yapılan işlerin aynı fakat yapılma sürelerinin farklı olması neyi ifade eder?

Cevap: Aynı işin farklı sürelerde yapılması, güç kavramlarının farklı olduğunu gösterir. İş aynı olsa da süre kısaldıkça güç artar, süre uzadıkça güç azalır.

Soru 3: Bahçe düzenleme, inşaat işleri, taşımacılık gibi günlük hayat örnekleri üzerinden iş, enerji ve güç kavramlarına ilişkin çıkarımlarınızı poster hâline getiriniz.

• Bahçe düzenlemede, toprağı kazmak ve bitki taşımak iş yapmaya örnektir.
• İnşaatta, vinçle yük kaldırmak cisme potansiyel enerji kazandırır.
• Taşımacılıkta, aynı işi kısa sürede yapan kişi daha fazla güç harcar.