10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 242 Cevapları Meb Yayınları

14. Sıra Sizde Sorusu ve Cevabı

Soru: Özdeş iki kaba h yüksekliğinde ve kırılma indisleri arasında ilişki nK > nL > nhava olan K ve L sıvıları dolduruluyor. Her iki sıvıya X katı cismi bırakıldığında cisim dibe batıyor. Hava ortamında bulunan bir gözlemci sıvı yüzeylerine eşit yükseklikten X cismine baktığında, cismi bu sıvılarda hK ve hL derinliklerinde görüyor.
Buna göre hK, hL ve h arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?

Cevap: Kırılma indisi büyük olan sıvıda ışık daha fazla kırılır ve gözlemci cismi gerçekte olduğundan daha yukarıda görür. Buna göre:

• K sıvısında kırılma indisi daha büyük olduğundan, cisim olduğundan daha yukarıda görülür. Bu yüzden hK < h olur.
• L sıvısında kırılma indisi daha küçük olduğundan, cisim K sıvısına göre daha derinde algılanır. Bu yüzden hL > hK olur.
• Gerçek derinlik olan h en büyük değerdir, çünkü kırılma olmasaydı cisim tam dibinde algılanacaktı.

Bu durumda büyüklük ilişkisi:
hK < hL < h

15. Sıra Sizde Sorusu ve Cevabı

Soru: Kırılma indisi n1 olan saydam ortamdan kırılma indisi n2 olan ortama gönderilen yeşil ışığın izlediği yol verilmiştir.
Buna göre, başka hiçbir değişiklik yapmadan yeşil ışık yerine ayrı ayrı kırmızı, mavi ve mor ışık gönderilirse bu ışınların izleyeceği yollar verilenlerden hangileri olabilir?

Cevap: Işığın kırılma açısı, ortamın kırılma indisi ve ışığın dalga boyuna bağlıdır. Farklı renklerdeki ışıklar farklı kırılma indislerine sahiptir:

• Kırmızı ışık en uzun dalga boyuna sahiptir, en az kırılır.
• Mavi ışık dalga boyu daha kısa olduğu için kırmızıdan daha fazla kırılır.
• Mor ışık en kısa dalga boyuna sahiptir ve en fazla kırılır.

Bu durumda:

• Kırmızı ışık, yeşile göre daha az kırılarak 1 numaralı yolu izler.
• Yeşil ışık verilen 2 numaralı yolu izler.
• Mavi ışık, yeşile göre daha fazla kırılarak 3 numaralı yolu izler.
• Mor ışık en fazla kırıldığı için 4 numaralı yolu izler.

Sonuç olarak:

• Kırmızı ışık → Yol 1
• Yeşil ışık → Yol 2 (verilen yol)
• Mavi ışık → Yol 3
• Mor ışık → Yol 4