10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 25 Cevapları Ekoyay Yayıncılık

Soru: Her bir tel için gerilim arttıkça akım şiddeti de artıyor mu? Bu artış oranı her üç tel için aynı mıdır, farklı mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Gerilim (potansiyel fark) arttıkça, devreden geçen akım şiddeti de artar. Bu, Ohm Yasası'na göre potansiyel fark ile akım şiddeti arasında doğrusal bir ilişki olduğunu gösterir. Ancak bu artış oranı her üç tel (alüminyum, bakır ve demir) için aynı değildir. Bunun sebebi, her telin farklı elektriksel dirence sahip olmasıdır. Direnç, bir iletkenin elektrik akımına karşı gösterdiği zorluk olarak tanımlanır ve telin yapıldığı malzemenin türüne göre değişir.

• Bakır: Düşük dirence sahip bir malzeme olduğu için, potansiyel farkı artırıldığında devreden geçen akım şiddeti daha hızlı bir şekilde artar. Bu nedenle bakır, daha yüksek akım taşıma kapasitesine sahiptir ve elektrik devrelerinde yaygın olarak kullanılır.

• Alüminyum: Bakıra göre daha yüksek bir dirence sahiptir, bu da aynı gerilim altında daha düşük bir akım şiddeti geçmesine neden olur. Yani, gerilim artışıyla akım şiddetinde görülen artış oranı bakırdan daha düşük olur.

• Demir: En yüksek dirence sahip olan demir, aynı gerilim altında bakır ve alüminyuma göre daha az akım geçirir. Bu yüzden demirde akım şiddetindeki artış oranı, diğer iki telden daha düşük olacaktır.

Bu farklılıklar, iletken malzemelerin direnci ile doğru orantılıdır. Düşük dirençli malzemeler, gerilim arttıkça akımı daha fazla artırır, yüksek dirençli malzemelerde ise aynı gerilim artışı daha az akım artışı sağlar. Bu yüzden her üç telin artış oranları birbirinden farklıdır.