10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 33-35 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 33 – “Konuya Başlarken” Soruları ve Cevapları (MEB Yayınları)

1) Kuşların hangi durumlarda hızları değişir?

Kuşlar besin kaynağına yönelirken, göç ederken, yırtıcıdan kaçarken, yön değiştirirken ve iniş–kalkış manevralarında hızlarını artırıp azaltırlar. Çevresel koşullar (rüzgâr, hava akımı), enerji durumu ve sürünün dinamiği de bu hız değişimini etkiler.

2) Uzun mesafe ve kısa mesafe arasında hız değişimi hangi koşulda daha belirgin olur?

Kısa mesafe koşularında (100–200 m) sporcu çok kısa sürede yüksek hıza ulaşmak için büyük ivme uygular; çıkış anı, hızlanma ve finişteki yavaşlama keskin olduğu için hız değişimi belirgindir. Uzun mesafede ise enerji ekonomisi için hız daha sabit tutulur; ivme değişimleri görece küçüktür.

3) Sporcularda hareket kabiliyetini geri kazandıran (rehabilitasyon) ve performansı artıran çalışmalardaki ortak fiziksel nicelik nedir?

Bu egzersizlerde ortak nokta ivme (a = Δv/Δt) üretmektir.

• Hızlanma egzersizleri pozitif ivme,
• Yavaşlama/durma kontrolü negatif ivme gerektirir.
• Kas kuvveti ve sinir-kas koordinasyonu, ivme oluşturma ve ivmeyi kontrol etme becerisiyle geliştirilir.

1.2. Etkinlik – İvme ve Hız Değişimi Arasındaki İlişki

Soru: t = 0 anında x = 0 konumundan harekete başlayan A ve C araçları ile t = 0 anında x = 0 konumundan belirli bir hız büyüklüğü ile geçen B ve D araçlarının 4 s’te boyunca zamana bağlı hız büyüklükleri şekilde gösterilmektedir.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 34 Cevapları (MEB Yayınları)

Konu: Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket – İvme ve Hız Değişimi

1) “Şekilde verilenlerden yararlanarak araçların hız büyüklüklerini tabloya yazınız.”

2) “A, B, C ve D araçlarının hız değişimlerini tartışınız.”

• A aracı: Hız her 1 saniyede +2 m/s artıyor. Pozitif ivmeli (a = +2 m/s²), hızlanıyor.
• B aracı: Hız her 1 saniyede −2 m/s azalıyor. Negatif ivmeli (a = −2 m/s²), yavaşlıyor.
• C aracı: Hız değeri negatif yönde her saniye −2 m/s daha küçük oluyor (büyüklük olarak artıyor). a = −2 m/s², negatif yönde hızlanma/yavaşlama yorumu konuma göre yapılır.
• D aracı: Hız −8’den 0’a geliyor; her saniye +2 m/s artıyor. a = +2 m/s², negatif yönde giderken yavaşlayıp duruyor.

Özet: Tüm araçlarda hız değişimi eşit aralıklarla oluyor; |Δv| = 2 m/s. A ve D’nin ivmeleri +2 m/s², B ve C’nin ivmeleri −2 m/s²’dir.

3) “Zaman aralıkları için hız değişimi büyüklüklerini hesaplayınız.”

Formül: Δv = v_son − v_ilk

Not: Her aralık 1 s olduğundan a = Δv/Δt = Δv / 1 = Δv. Yani tabloda yazan değerler aynı zamanda ivmelerdir.

10. Sınıf Fizik – MEB Sayfa 35 Cevapları | Kuvvet ve Hareket (A–B–C–D Araçları)

4. Soru: “Elde ettiğiniz bilgilerden yararlanarak A, B, C ve D araçlarının (0–4) s aralığı için hareket durumunu (hızlanır ya da yavaşlar) tabloda ‘X’ ile işaretleyerek belirtiniz. Araçların hız değişiminin büyüklüğünü (artar ya da azalır) ve yönünü (doğu ya da batı) tablodaki ilgili yerlere yazınız. Araçların (0–4) s ve birim zamandaki hız değişimlerini hesaplayınız ve tabloya yazınız.”

Kısa Cevap: A ve C hızlanır; B ve D yavaşlar. Her biri için |Δv| = 8 m/s, yönler A:+, B:-, C:-, D:+; Δv/Δt = ±2 m/s.

Ayrıntılı Cevap: (0–4 s aralığı için Δt = 4 s olduğundan Δv/Δt = 8/4 = 2 m/s alınır.)

5. Soru: “A ile C araçlarının hız değişimlerini karşılaştırarak ulaştığınız sonuçları aşağıdaki alana yazınız.”

Kısa Cevap: A ve C, zıt yönlerde ama eşit sürede, eşit miktarda hızlarını artırarak hızlanan hareket yapmıştır.

Ayrıntılı Cevap: Her iki araç da durgunluktan başlar ve 4 s’te |Δv| = 8 m/s’ye ulaşır. A’nın ivmesi +2 m/s² (doğu yönünde hızlanma), C’nin ivmesi -2 m/s² (batı yönünde hızlanma) olup büyüklükleri eşit, yönleri zıttır.

6. Soru : “B ile D araçlarının hız değişimlerini karşılaştırarak ulaştığınız sonuçları aşağıdaki alana yazınız.”

Kısa Cevap: B ve D, zıt yönlerde fakat eşit sürede, eşit miktarda hızlarını azaltarak yavaşlayan hareket yapmıştır.

Ayrıntılı Cevap: Her iki araç başlangıçta 8 m/s büyüklüğünde hızla gider. 4 s içinde hız 8 m/s azalır (|Δv| = 8 m/s). B pozitif yönde giderken ivmesi -2 m/s² (negatif işaret; yavaşlama), D negatif yönde giderken ivmesi +2 m/s² (pozitif işaret; yavaşlama) olur. Büyüklükler eşit, yönler zıttır.

7. Soru :“4. basamaktaki tablodan yararlanarak ivme ve hız değişimi arasındaki ilişki için tahminlerde bulununuz. Arkadaşlarınızla tartışarak onların da fikirlerini alınız. Kendi fikirlerinizi elde ettiğiniz veriye dayalı olarak destekleyip arkadaşlarınızın farklı görüşlerini saygı çerçevesinde çürütmeye çalışınız.”

Kısa Cevap: Hız değişimi varsa ivme vardır. İvmenin işareti, hızdaki değişimin yönü ile aynıdır.

Ayrıntılı Cevap: Tabloda A (+) yönde hızlanır ⇒ a>0, B (+) yönde yavaşlar ⇒ a<0, C (–) yönde hızlanır ⇒ a<0, D (–) yönde yavaşlar ⇒ a>0 görülür. Net kuvvet ≠ 0 olduğunda hız değişir ve ivmeli hareket oluşur. Bu nedenle tüm araçlar ivmelidir ve a = Δv/Δt bağıntısı verilerle doğrulanır.

8. Soru : “İvme ve hız değişimi arasındaki ilişkiyi genelleyiniz.”

Kısa Cevap: İvme = birim zamandaki hız değişimi (a = Δv/Δt); a, Δv ile aynı yöndedir.

Ayrıntılı Cevap: Δv > 0 ⇒ a > 0, Δv < 0 ⇒ a < 0. Δv zamanla sabit oranda değişiyorsa hareket sabit ivmelidir. Bu sayfada tüm araçlar için |Δv| = 8 m/s, Δt = 4 s olduğundan |a| = 2 m/s² bulunur.