10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 47 Cevapları Meb Yayınları

21. Alıştırma
Aşağıdaki tepkimeler en küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde H₂O moleküllerinin katsayıları kaç olur?

a) C₄H₁₀ + O₂ → CO₂ + H₂O

1. Karbon atomlarını denkleştirelim: C₄H₁₀ → 4CO₂ (4 karbon atomu her iki tarafta da eşit olur).
2. Hidrojen atomlarını denkleştirelim: C₄H₁₀ → 5H₂O (C₄H₁₀'da 10 hidrojen var, bu yüzden sağ tarafa 5H₂O yazıyoruz).
3. Oksijen atomlarını denkleştirelim: Sol tarafta 13 oksijen atomu olmalı. 4CO₂ için 8 oksijen ve 5H₂O için 5 oksijen gerektiği için O₂'nin katsayısı 13/2 olur. Denklemi tam sayılarla yazarsak: 2C₄H₁₀ + 13O₂ → 8CO₂ + 10H₂O Sonuç: H₂O'nun katsayısı 10.

b) C₂H₅OH + O₂ → CO₂ + H₂O

1. Karbon atomlarını denkleştirelim: C₂H₅OH → 2CO₂.
2. Hidrojen atomlarını denkleştirelim: C₂H₅OH → 3H₂O (C₂H₅OH'ta 6 hidrojen var, bu yüzden sağ tarafa 3H₂O yazıyoruz).
3. Oksijen atomlarını denkleştirelim: Sol tarafta toplam 7 oksijen olmalı (2CO₂ için 4 oksijen ve 3H₂O için 3 oksijen). O₂'nin katsayısı 3 olur. Denklemi yazarsak: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O Sonuç: H₂O'nun katsayısı 3.

c) H₂SO₄ + NaOH → Na₂SO₄ + H₂O

Bu tepkime bir asit-baz tepkimesidir.

H₂SO₄'te 2 H⁺ iyonu ve NaOH'te 1 OH⁻ iyonu bulunur. Bu yüzden 2 NaOH kullanarak denkleştiririz. Denklemi yazarsak: H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O Sonuç: H₂O'nun katsayısı 2.

22. Alıştırma
Aşağıda verilen tepkimelerdeki X, Y ve Z bileşiklerinin formüllerini bulunuz.

Bu soruda verilen tepkimelere göre X, Y ve Z bileşiklerinin formüllerini şu şekilde bulabiliriz:

1- CaCO₃ → CO₂ + X
Burada kalsiyum karbonat (CaCO₃) ısıtıldığında karbondioksit (CO₂) açığa çıkar ve geriye X bileşiği kalır. Bu bileşik CaO (kalsiyum oksit) olacaktır.

2- X + 3C → Y + CO
Bu tepkimede X, kalsiyum oksittir (CaO) ve karbon ile reaksiyona girerek Y bileşiği oluşur. Bu bileşik CaC₂ (kalsiyum karbür) olacaktır.

3- Y + 2H₂O → Z + Ca(OH)₂
Burada Y, kalsiyum karbür (CaC₂) su ile reaksiyona girdiğinde Z bileşiği oluşur. Z bileşiği C₂H₂ (asetilen gazı) olacaktır.