10. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı 1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları Meb Yayınları

1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, verilen sözcüklerden uygun olanı yazınız.

1. Peygamberimiz (s.a.v) ‘‘Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlak bakımından en güzel olanıdır.” (Ebu Dâvûd, Sünnet, 15.) buyurmuştur.
2. Hz. Peygamber, müşriklerin işkencelerine karşı ashabına sabır tavsiye etmiştir.
3. Hz. Peygamber’in çocuklarla ilgilenmesi onlara şefkatle yaklaşması onun merhamet sahibi bir insan olduğunu gösterir.
4. Allah Resulü’nün(sa v) sahip olduğu incelik, nezaket ve yumuşak huyluluk vasıfları hilm ve rıfk kavramlarıyla ifade edilir.
5. Yiğitlik ve cesaret anlamlarına gelen şecaat Peygamber Efendimizin sahip olduğu önemli vasıflardan biridir.
6. Resul-i Ekrem’in iki kızıyla evlendiği için Hz. Osman’a Zinnureyn lakabı verilmiştir.

B. Aşağıdaki B sütununda bazı erdemler, A sütununda ise Hz. Peygamberin söz ve davranışları ile ilgili cümleler verilmiştir. Cümlelerin önündeki kutucuklara ilgili erdemin yanındaki harfi yazarak ifadeleri eşleştiriniz.

I-f II- b III- ç IV- d V- a

C. Aşağıda verilen tamlayıcı dallanmış ağaçtaki “Hz. Peygamber’in ahlakı” ile ilgili ifadelerden bazıları doğru, bazıları yanlıştır. İlk cümleden itibaren ifadelerin doğru ya da yanlışlığını belirleyerek okları takip ediniz ve ulaştığınız tek çıkışı işaretleyiniz.

a - c - e - 5 çıkış

Ç. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.

9. Hz. Peygamber’in mütevazı davranışları tebliğ sürecini nasıl etkilemiştir?
Cevap: Hz. Peygamber’in mütevazı davranışları, insanların ona duyduğu sevgi ve güveni artırmıştır. Mütevazılığı sayesinde insanlar onun samimiyetine inanmış ve tebliğ ettiği mesajları daha kolay benimsemiştir. İnsani ilişkilerdeki alçak gönüllülüğü ve herkesle eşit bir şekilde iletişim kurması, İslam mesajının toplumda hızla yayılmasını sağlamıştır.

Açıklama: Hz. Muhammed (s.a.v.), hayatı boyunca kibirden uzak bir tutum sergilemiş ve insanlara değer verdiğini davranışlarıyla göstermiştir. Zengin-fakir, güçlü-zayıf ayırmadan herkesle aynı şekilde ilgilenmiş, onların sorunlarına çözüm üretmiştir. Bu tutumu, insanların kalplerini kazanmasına ve onun tebliğ ettiği dini kabul etmelerine vesile olmuştur.

10. Hz. Peygamber’in kendisine inanmayanlara karşı da merhametli olduğunu gösteren bir örnek veriniz.
Cevap: Hz. Peygamber, Taif halkı tarafından taşlanıp zor durumda bırakıldığında dahi onlara beddua etmemiş, aksine Allah’tan onların hidayetini dilemiştir. Bu davranışı onun merhamet ve sabır anlayışının bir göstergesidir.

Açıklama: Hz. Muhammed (s.a.v.), kendisine kötülük edenlere dahi kin gütmemiştir. Taif seferinde uğradığı kötü muamele karşısında, onların cezalandırılmasını istemek yerine, Allah’tan onları bağışlamasını ve doğru yolu bulmalarını istemiştir. Bu tutum, onun ne kadar merhametli ve affedici bir insan olduğunu açıkça ortaya koyar.

11. İhlaslı olabilmek için hangi kötü huylardan kaçınmak gerekir?
Cevap: İhlaslı olabilmek için riyadan (gösteriş), kibirden ve hasetten (kıskançlık) uzak durmak gerekir. Samimi bir niyet ve temiz bir kalple hareket etmek, ihlaslı olmanın temel şartıdır.

Açıklama: İhlas, bir işi sadece Allah rızası için yapmak anlamına gelir. Bunun için riya, kibir ve haset gibi kalbi kirleten kötü huyları terk etmek önemlidir. İhlaslı bir insan, yaptığı amellerde insanlara gösteriş yapmaktan kaçınır, Allah’ın hoşnutluğunu her şeyin üstünde tutar. Bu da kişinin manevi derecesini yükseltir ve kalbinin huzur bulmasını sağlar.

12. Kişinin kendisini düşündüğü kadar başkalarını da düşünmesi toplumsal hayata hangi açılardan katkı sağlar? Yorumlayınız.
Cevap: Kişinin başkalarını düşünmesi, toplumda yardımlaşma ve dayanışmayı artırır. Bu davranış, toplumsal barış ve huzurun sağlanmasına katkıda bulunur.

Açıklama: Eğer bir toplumda herkes yalnızca kendi menfaatlerini düşünmek yerine başkalarının ihtiyaçlarına da önem verirse, sosyal adalet ve yardımlaşma duygusu güçlenir. Bu, insanların birbiriyle daha güçlü bağlar kurmasını sağlar ve toplumsal barışın temellerini atar. Özellikle yardımlaşma ve fedakârlık gibi değerlerin yaygın olduğu bir toplumda, bireyler kendilerini daha güvende hisseder ve huzurlu bir yaşam sürdürebilir.

D. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulan okuyunuz ve doğru cevabı işaretleyiniz.

13. Peygamber Efendimiz bir topluluğun yanına girdiğinde kendisi için ayağa kalkılmasını ve kendisine yer verilmesini istemez, boş bulduğu yere otururdu. Hz. Peygamber’in bu tutumu daha çok hangi kavram ile ilgilidir?

A) Merhamet B) Rıfk C) Sabır D) Şecaat E) Tevazu
Cevap: E

14. Türkiye’de, 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleşen darbe girişiminin kısa sürede bastırılmasında tüm tehlikeleri göze alarak meydanlarda ve stratejik noktalarda toplanan vatandaşların büyük rolü olmuştur. Bu parçada söz edilen vatandaşların Hz. Peygamber’in hangi erdemini örnek aldığı söylenebilir?

A) Merhamet B) Sabır C) Şecaat D) Takva E) Tevazu
Cevap: C

15. “Hz. Peygamber, oğlu İbrahim vefat edince gözyaşlarını tutamamıştır. Bunu gören Abdurrahman b. Avf ‘Sen de mi Ya Resulallah!’ diyerek şaşkınlığını dile getirmiştir. Hz. Peygamber ona ‘Bu, merhamettendir. Zira göz ağlar, kalp hüzünlenir. Ama biz ancak Rabb’imizin razı olacağı şeyleri söyleriz. Ey İbrahim, biz senin aramızdan ayrılışından dolayı çok hüzünlüyüz.’ sözleriyle cevap vermiştir.” (Buhârî, Cenâiz, 43.) Bu hadisten hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hz. Peygamber, kendisine gösterilen tepkiden memnun olmadığını dile getirmiştir.
B) Vefat eden oğlu için gözyaşı dökmesi Hz. Peygamber’in beşerî yönüyle ilgilidir.
C) Hz. Peygamber, musibetler karşısında Allah’a(c.c.) isyan etmemeyi öğütlemiştir.
D) Hz. Peygamber, hüznü ne kadar büyük olursa olsun sabrını korumuştur.
E) Ashabı, zaman zaman Hz. Peygamber’in davranışlarını yadırgamıştır.
Cevap: A

16. Aşağıdaki tabloda Hz. Peygamber’in ahlakına dair bazı örnekler verilmiştir.
I. Namaz kılarken ve hutbe okurken yanında dolaşıp secdeye gittiğinde sırtına binen çocuklardan rahatsız olmamış, secdeyi uzatarak onların gönlünü hoş etmeye çalışmıştır.
II. İslam’ın ilk yıllarında müşriklerin bütün tepki ve baskılarına rağmen cesaretle tebliğini sürdürmüştür.
III. Giyimi ya da tavırlarıyla ashabından biri gibi göründüğü için onu ilk kez görmeye gelenler, kimin peygamber olduğunu sormak zorunda kalmıştır.
IV. Hayvanlara kaba kuvvet uygulanmasını, fazla yük vurulmasını, onların aç ve susuz bırakılmasını yasaklamıştır.
Buna göre “Hz. Peygamber’in şefkat ve merhameti” konusunda ödev hazırlayan bir öğrenci bu örneklerden hangilerini kullanabilir?

A) Yalnız IV B) I ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV
Cevap: C

17. “İnsanlar iyilik yaparlarsa biz de iyilik yaparız, zulmederlerse biz de zulmederiz, diyen zayıf karakterli kimseler olmayın. Bilakis iyilik yaptıklarında insanlara iyilikle karşılık vermeyi, kötülük yaptıklarında ise onlara zulmetmemeyi alışkanlık hâline getirin.” (Tirmizî, Birr, 63.) Bu hadis-i şerife anlamca en uygun olan atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kötülük her kişinin kârı, iyilik er kişinin kârı.
B) İyilik et denize at, balık bilmezse Halik bilir.
C) İstediğini söyleyen istemediğini işitir.
D) Her koyun kendi bacağından asılır.
E) Rüzgâr eken fırtına biçer.
Cevap: A

18. Bu görselde ilan edilen kampanyaya katılanlar Hz. Peygamber’in hangi erdemini örnek almış olur?

A) Hilm B) Merhamet C) Sabır D) Şecaat E) Takva
Cevap: B

19. söylemez size kimse dünyadaki ömrü boyunca hiç bir insana yan bakışı olmayan kimdi kimdi yan gözle bakmadı kır çiçeklerine bile
(İsmet Özel, Bir Yusuf Masalı, s. 24.)
Hz. Peygamber için yazılan bu dizelerde onun;
I. sabrı
II. tevazuu
III. merhameti
özelliklerinden hangilerine değinilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: E

20. “Şüphesiz ki Allah her konuda nezaket ve yumuşaklık ile davranılmasını ister.” (Buhârî, Edeb, 35.) Bu hadisteki altı çizili kelimeler aşağıdaki kavramlardan hangisinin karşılığıdır?

A) Hayâ B) Rıfk C) Sabır D) Takva E) Tevazu
Cevap: B

21. Kendisinden borç isteyenleri geri çevirmeyen Hz. Osman, pek çok kez alacaklarından vazgeçmiş, miktarı çok fazla olan borçları dahi silmekten kaçınmamıştır. Hz. Ebu Bekir’in hilafeti sırasında yaşanan bir kıtlık döneminde, seferden yeni dönen kervanında bulunan bin deve yükü buğday, kuru üzüm ve zeytinyağının tamamını muhtaç durumdaki Müslümanlara dağıtmıştır. Bu parçaya göre Hz. Osman hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Zengin bir Müslüman’dır.
B) Cömertliğiyle öne çıkmıştır.
C) Merhametli bir insandır.
D) Hz. Peygamber’in övgüsünü almıştır.
E) Ticaretle uğraşmaktadır.
Cevap: D

22.
I. Habeşistan ve Medine muhacirlerindendir.
II. Bedir Savaşı’nın kahramanları arasındadır.
III. Edep ve hayâsıyla öne çıkmıştır.
IV. Cennetle müjdelenen sahabilerdendir.
Hz. Osman hakkında verilen bu bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV
Cevap: D

23-25. sorulan aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

“Baytar mektebindeyken sınıf arkadaşı Haşan Efendi’yle Akif o kadar dosttu ki birbirlerine söz veriyorlardı, ileride çoluk çocuk sahibi olurlarsa ölenin çocuklarına kalan bakacaktı. Bunu anlattığı sıralarda Akif genç ve Haşan Efendi yaşlı olmakla beraber dinçti: Baytar mektebindeki bu fazilet mukavelesinin tatbikine çok vardı. İçimden güldüm. Kendi kendime düşünüyordum: ‘Mektepteyken insanlar genellikle ahlaken idealisttirler fakat yaş ilerleyip de insan hayata karışınca…’

Beylerbeyi’ndeki evinde kendi yağıyla kavruluyordu. O sırada ona her cuma sabahtan gidiyordum. Kitap okuyorduk. Sabahtan gittiğim için de öğle yemeklerine ondaydım. Akif işinden istifa ettikten sonra mazeretler bularak yemeklerden sonra gitmeye başladım. Evin ıstırabı o derece belliydi.

Bir cuma Akif’in evinde sekiz çocuk buldum. Teker teker çok sevimli olan çocuklar bir araya gelince ne manzara alırlar malumdur. Evde sekiz kişilik kıyamet kopuyordu. Akif’in beş çocuğuna katılan bu üç çocuğun komşudan gelmiş ufak misafirler olduğunu zannettim ve ertesi cuma bu çocuk gürültüsüyle karşılaşmam sandım. Fakat her cuma sekiz çocukla sofada aynı kıyamet kopuyordu. Akif de buna katlanıyordu. Bu üç çocuğun gelişi Akif’in çocuklarına da fazla hürriyet vermişti.

Bir cuma sofada Akif’e sordum: ‘Kim bu misafir yavrular?’Akif’in yüzü değişti. ‘Misafir çocukları değil benim çocuklarım! Haşan Efendi öldü de.’ dedi. Çocuklar, kim evvel ölürse hayatta kalanın bakacağı çocuklardı, rahmetli Haşan Efendi’nin çocukları. Fakat Akif bu çocuklardan daha güzeldi: Mektepte verdiği sözü hâlâ unutmayan bir çocuk.”

(Mithat Cemal, Mehmet Akif Ersoy Hayatı-Seciyesi-Sanatı, s. 248-249.)

23. Yazarın Akif ile Hasan Efendi’nin birbirine verdiği sözü, gerçekleşmeyecek bir çocukluk hayali olarak görmesinin sebepleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Yazarın Akif ile Hasan Efendi’nin birbirine verdiği sözü, gerçekleşmeyecek bir çocukluk hayali olarak görmesinin sebepleri, yaşamın ve sorumlulukların gerçek dünyasının idealizmden uzak olduğunu anlamasıyla ilgilidir. Yazar, insanların genellikle gençlik yıllarında ahlaki ve idealist düşüncelere sahip olduğunu ancak yaş ilerledikçe bu ideallerin yerini günlük hayatın zorlukları ve sorumlulukları aldığını gözlemlemiştir. Bu nedenle Akif’in ve Hasan Efendi’nin verdiği sözün pratikte hayata geçirilmesinin güç olduğunu düşünerek gerçekçi bir bakış açısı geliştirmiştir.

24. Yazarın cuma günleri sabahtan yaptığı ziyaretlerini geç saatlere bırakmasının sebeplerini yorumlayınız.
Cevap: Yazarın cuma günleri sabahtan yaptığı ziyaretleri geç saatlere bırakmasının sebepleri, Akif’in işinden istifa etmesi ve evindeki çocukların gürültüsünün artmasından kaynaklanıyor. Yazar, Akif’in evindeki çocukların yaşattığı gürültü ve karmaşanın, öğle yemeklerinden sonra gitmeye başlamasının nedenlerinden biri olarak düşünülebilir. Bu şekilde, çocukların gürültüsünden kaçınmak ve daha sakin bir ortamda Akif ile vakit geçirmek istemiştir.

25. Bu metinde Hz. Peygamber’in sahip olduğu ve tavsiye ettiği erdemlerden hangisine yer verilmemiştir?

A) Ahde vefa B) Cömertlik C) İhlas D) Merhamet E) Şecaat
Cevap: E

Sevgili Öğrencilerimiz,

Bu form kendinizi değerlendirmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıda verilen tutum ve davranışlara göre sizi en iyi ifade eden seçeneğin karşısına kontrol işareti (✓) koyunuz.