11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı 9. Mülakat / Röportaj Ünitesini Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları Gizem Yayıncılık

9. Mülakat / Röportaj Ünitesini Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 304

1. Metnin konusunu, amacını ve hedef kitlesini belirleyiniz.

• Konu: Yazar Sait Faik Abasıyanık’ın yazarlık anlayışı, ilham kaynakları ve yaşam felsefesi.
• Amaç: Sait Faik’in edebî kişiliğini, yaşam biçimini ve sanat anlayışını okura tanıtmak.
• Hedef kitle: Edebiyata ilgi duyan öğrenciler, akademisyenler, araştırmacılar ve okurlar.

2. Metnin türü nedir? Niçin?
Cevap: Mülakattır.
Çünkü metin, soru-cevap yöntemiyle ilerlemekte, yazarla yapılan birebir görüşme esas alınmakta ve görüşmeciye yöneltilen sorularla onun görüşleri doğrudan aktarılmaktadır.

3. Metin belge niteliği taşıyor mu? Açıklayınız.
Cevap: Evet, metin belge niteliği taşır.
Çünkü Sait Faik hakkında doğrudan yapılan bir görüşmeyi içerir ve bu yönüyle onun sanat anlayışı, düşünceleri ve yaşam tarzı hakkında geleceğe kaynak olabilecek güvenilir bilgiler sunar.

4. Metinde hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? Bunların metne katkıları nelerdir?
Cevap: Metinde söyleşmeye dayalı anlatım ve açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
Söyleşme anlatımı, metni doğal ve samimi kılarak okuyucunun ilgisini çeker. Açıklayıcı anlatım ise yazarın görüşlerini anlaşılır şekilde aktarmaya yardımcı olur.

5. Metinde en çok tercih edilen anlatım tekniği nedir? Belirleyiniz.
Cevap: Gösterme (diyalog) tekniği tercih edilmiştir.
Çünkü metin, doğrudan soru-cevaplardan oluşmaktadır. Bu teknik, konuşmanın doğallığını korur ve yazarın kişiliğini daha net yansıtır.

6. Metinde hangi tür soru cümlesi kullanılmıştır? Niçin?
Cevap: Gerçek soru cümleleri kullanılmıştır.
Çünkü metnin amacı, yazara belirli sorular yönelterek onun gerçek düşüncelerini ve kişisel görüşlerini öğrenmektir.

7. Soruların kısa olmasının metnin türüne katkısı nedir? Açıklayınız.
Cevap: Soruların kısa olması, yazarın daha rahat cevap vermesini sağlar ve diyalogların doğal akışını korur.
Ayrıca okuyucunun dikkatinin dağılmamasını sağlayarak metnin akıcı ve etkili olmasına katkıda bulunur.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 305

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen ifadelerden uygun olanlarıyla tamamlayınız.

1. Mülakat, görüşme yapılan kişiye sorulacak çeşitli ve nitelikli sorularla zenginleştirilebilir.

2. Hikâye, gezi yazısı, sohbet, deneme gibi birçok edebî türün anlatım ve yapı olanakları mülakatta kullanılmazken röportaj türündeki bir metinde kullanılabilir.

3. Asıl adı Kemal Sadık Göğceli olan Yaşar Kemal, röportaj türündeki eserlerinde Anadolu insanını, en ücra mekânları ve birçok nesneyi konu edinmiştir.

4. Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülâkat adlı eseri ile Ruşen Eşref Ünaydın, tarihî bir belge bırakmıştır.

5. Eş anlamlı kelimelerin bir cümlede kullanılması, anlatımın duruluk ilkesine aykırıdır.

C. Aşağıdaki sanatçılara ait eserleri belirleyerek doğru eşleştirmeyi yapınız.

Ç. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

1- Y – Mülakatta amaç okurun sadece hoşça vakit geçirmesini sağlamaktır.
2- D – Günümüzde televizyonlarda ünlü kişilere mikrofon uzatılarak yapılan soru-cevaba dayalı röportaj ile edebî röportaj birbirinden farklıdır.
3- D – Röportajda sadece insan değil; bir yer, bir eşya da ele alınabilir.
4- D – Mülakat, günümüzde iş görüşmesi için de kullanılan bir kelimedir.
5- Y – Cumhuriyet Dönemi’ndeki ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel gelişmelerin neticesinde röportaj ve mülakat birleşerek yeni bir edebî tür doğmuştur. (Böyle bir birleşme söz konusu değildir.)

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 306

1. Soru: Yazım Yanlışı

Soru: Parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

• (I) "yada" → yanlış, doğru yazımı "ya da"
• (II) "tanzimat’tan" → yanlış, doğru yazımı "Tanzimat’tan"
• (III) "haber niteliğide" → yanlış, doğru yazımı "haber niteliği de"
• (IV) yazım yanlışı yok
• (V) yazım yanlışı yok

Doğru Cevap: E) V

2. Soru: Paragraf Tamamlama

Soru: "Oldukça ayrıntılı bir şekilde ifade ettiği program çerçevesinde edebiyatımızın ünlü sanatkâr ve fikir insanlarıyla yaptığı bu edebî mülakatları..." cümlesiyle başlayan paragrafa en uygun giriş cümlesi hangi sanatçıya aittir?

Açıklama: Bu tanım, 1918’de yayımladığı "Diyorlar ki" adlı eserle edebiyatımızda ilk edebî mülakat örneğini veren Ruşen Eşref Ünaydın’a aittir.

Doğru Cevap: E) Ruşen Eşref Ünaydın

3. Soru: Noktalama İşareti Kullanımı

Soru: Parçada aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisinin kullanımı yanlıştır?

"boyutları bakımından (eserin uzun, kısa ve yoğun oluşu…)" → üç nokta burada eksik kullanılmıştır.
Üç noktadan sonra cümle tamamlanmadığı halde parantez kapatılmıştır.

Doğru Cevap: C) Üç nokta

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 307

Soru 4: Parçayla İlgili Yorum

Soru: Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yalınlık ilkesine uygun olarak yazılmıştır. ✅
B) Söyleşmeye dayalı anlatımdan yararlanılmıştır. ✅
C) Sorular ve cevaplar tamamen nesnellik içermektedir. ❌
D) Mülakat türünün kimi özelliklerini göstermektedir. ✅
E) Kelimelerin gerçek anlamlarından sıklıkla yararlanılmıştır. ✅

Doğru Cevap: C
Açıklama: Sorular ve cevaplar öznel ifadeler barındırmaktadır. “Romanın içine giriyorum, Ahmet Ümit’i unutuyorum...” gibi cümleler nesnel değil, öznel yargılardır.

Soru 5: Anlatım Bozukluğu

Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?

Seçenek B’deki cümle:
“Alanında ünlü biriyle yüz yüze karşılıklı biçimde yapılan mülakat, gelecek için belge niteliğine de sahiptir.”

Bozukluk nedeni: “Yüz yüze” ve “karşılıklı” kelimeleri anlamca birbirini tekrar ediyor, bu da gereksiz sözcük kullanımıdır.

Doğru Cevap: B

Soru 6: Anlatım Bozukluğu Türü

Soru: Bu parçadaki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Parçada cümleler şu şekilde sıralanıyor:
“...aklın önemini anlatırken akılsızlığı, bilgiyi överken bilgisizliği, iyiliği överken kötülüğü...”

Burada karşıt kavramlar art arda verilmiş ama cümle fazla yüklemlenmiş, bu da gereksiz sözcüklerin kullanılmasına neden olmuş.

Doğru Cevap: C) Kelimenin gereksiz kullanımı

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 308

Soru 7: Yazım Yanlışı Tespiti

Cümlede numaralanan kelimeler şunlardır:

• I) düşünüyor → Doğru yazılmış.
• II) oto biyografik → Yanlış. Doğru yazımı: otobiyografik (bitişik yazılır).
• III) baş kahraman → Yanlış. Doğru yazımı: başkahraman (bitişik yazılır).
• IV) yada → Yanlış. Doğru yazımı: ya da (ayrı yazılır).
• V) herşeyi → Yanlış. Doğru yazımı: her şeyi (ayrı yazılır).

Doğru yazılmış olan: I - düşünüyor

Doğru Cevap: A

Soru 8: Açıklık İlkesine Uymayan Cümle

Açıklık İlkesi: Cümlede anlam karışıklığına, muğlaklığa yol açmamak gerekir.

Seçenek D:
"Arabaya tam biniyorduk ki genç adama seslendi."
→ Kim kime seslendi? anlam belirsiz. Cümlede özne ve nesne açık değil.

Bu nedenle açıklık ilkesine uyulmamıştır.

Doğru Cevap: D

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Gizem Yayınları Sayfa 309

E) Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.

1. Bu ünitede Şahin Bey, Karayılan gibi Kurtuluş Savaşı kahramanlarından söz eden metnin yazarı. (Yaşar Kemal)
2. Mustafa Baydar’ın mülakat türünde bir eseri. (Zoraki Diplomatın Dedikleri)
3. Bir sorunu, gerçeği, olayı ya da durumu belirlemek ve açığa çıkarmak amacıyla yazılan bir metin türü. (Röportaj)
4. “Bu yörede kızlara Elif, Ayten ( ) oğlanlara Arif, Ruşen isimleri verilirdi.” cümlesinde yay ayraçla belirtilen yere getirilecek noktalama işareti. (Noktalı virgül)
5. Yaşar Kemal’in röportaj türünde bir eseri. (Peri Bacaları)
6. “Genç adama seslenerek biraz yiyecek istedi ondan.” cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni. (Virgül Eksikliği)
7. Eleştirmen için kullanılan bir kavram. (Münekkit)
8. Bu ünitede Halit Ziya UşaklıgiPi ele alan bir mülakatını okuduğunuz yazarımız. (Ruşen Eşref Ünaydın)
9. Eleştiri kelimesinin eş anlamlısı. (Tenkit)
10. Bu ünitede Peyami Safa hakkında bilgi veren mülakat yazarımız. (Mustafa Baydar)
11. Bir nesneyi konu edinen röportaj türü. (Eşya Röportajı)
12. “Gençler, bir ay içinde domates yetiştirilen ülkelere geziye gidecek.” cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni. (Kelimenin Yanlış Yerde Kullanımı)