11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 164-165-166 Cevapları Gizem Yayıncılık

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları - Gizem Yayınları (Sayfa 164)

Hazırlık Sorusu ve Cevabı

Soru: Halk ozanlarımıza ait aşağıdaki dörtlükleri güler yüzün ve tatlı dilin hayatımızdaki ve kültürümüzdeki önemi açısından sınıfınızda değerlendiriniz.

Karac’oğlan der ki burda durulmaz
Güleç yüze tatlı söze doyulmaz
Gökteki yıldızdan çoktur sayılmaz
Yedi iklim dört köşeden geliyor
(Karacaoğlan)

Tatlı dile güler yüze
Doyulur mu doyulur mu
Aşkınan bakışan göze
Doyulur mu doyulur mu
(Neşet Ertaş)

Cevap: Bu dörtlüklerde güler yüzlü ve tatlı dilli olmanın insanlar arasındaki ilişkilerde ne kadar önemli olduğu vurgulanmaktadır.

• Karacaoğlan, tatlı söz ve güler yüzün insanlar üzerindeki etkisini anlatırken, bunun hiç bitmeyen bir değer olduğunu belirtmiştir.
• Neşet Ertaş ise tatlı dilin ve sevgi dolu bakışların insanlar için vazgeçilmez olduğunu ve doyulmaz bir güzellik sunduğunu ifade etmektedir.

✅ Her iki ozan da güler yüz ve tatlı dilin insanlar arasında güçlü bağlar oluşturduğunu, insanları birbirine yakınlaştırdığını ve mutluluk getirdiğini anlatmaktadır.

✅ Bu durum, Türk kültüründe güler yüzlü ve tatlı dilli olmanın önemli bir değer olduğunu ve toplumun birlik ve beraberliğini güçlendirdiğini gösterir.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları - Gizem Yayınları (Sayfa 166)

Metni Anlama ve Çözümleme

1) Cümlelerdeki Altı Çizili Kelimelerin Anlamları

Cümleler:
“İnsan kalbi de pek gevrek bir şeydir.”
“İnsan belki kısa bir zaman için aldatır ama çabucak da foyası meydana çıkar.”

Gevrek

• Tahminim: Sert ve çabuk kırılan madde.
• TDK Anlamı: Kolayca kırılıp ufalanan.

Foya

• Tahminim: Ortaya çıkmaması için gizlenen kusur.
• TDK Anlamı: Bir kimsenin gizlediği kötü niteliğinin bir olay dolayısıyla ortaya çıkması.

2) “Tatlı Dile Dair” Metninin Konusu ve Ana Düşüncesi

Konu: Tatlı dilin insan ilişkilerindeki önemi.

Ana Düşünce: Tatlı dil insanları mutlu eder, gönülleri kazanır ve birçok sorunun çözümüne katkı sağlar.

3) Düşünceyi Geliştirme Yolları ve Örnekleri

Benzetme: “Mademki tatlı dil her kapıyı açan sihirli bir anahtardır.”
Örnekleme: “Adana, Mersin, Kahramanmaraş gibi Güney ve Güneydoğu illerinde halk arasında ‘dil’ kelimesi ‘anahtar’ anlamında kullanılır.”
Karşılaştırma: “İnsan kalbi de pek gevrek bir şeydir. Acı dil onu nasıl kırıverirse, tatlı dil de onarır.”

✅ Bu anlatım yöntemleri okuyucunun tatlı dilin gücünü daha iyi anlamasını sağlar ve metni ilgi çekici hâle getirir.

4) Metnin Toplumsal Gerçeklik Açısından Değerlendirilmesi

Metin, dilin insanlar arasındaki iletişimde ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Tatlı dilin insanları birbirine yaklaştırdığı ve çatışmaları önlediği belirtilmektedir.
Günlük hayatta da tatlı dilin olumlu bir sosyal ortam yarattığı gözlemlenebilir.

✅ Bu bakımdan metin, toplumsal gerçeklerle örtüşmektedir.

5) Tatlı Dilin Gücü Hakkındaki Görüşler

Yazarın Tespitleri:

• “Tatlı dil, insan için başlı başına bir kuvvettir.”
• “Gönülleri fetheden tatlı dil bütün gücünü gönülden alır.”

Değerlendirme:

• Tatlı dil sadece bir iletişim aracı değil, insanların kalplerini kazanmada önemli bir unsurdur.
• İnsanlar, içten ve nazik bir dil kullanan kişilere daha olumlu yaklaşır.
• Bu tespitler, insan ilişkilerindeki olumlu etkiler nedeniyle oldukça doğrudur.

6) Metnin Dil ve Anlatım Özellikleri

Doğru Olanlar (D):
✅ Bağlı ve sıralı cümleler kısa tutularak az sözle etkili bir anlatım sağlanmıştır.
✅ Deyim kullanımına fazlaca yer verilerek etkili bir üslup sağlanmıştır.
✅ Anlamı okur tarafından bilinmeyecek kelimelerden uzak durulmuştur.
✅ Kelimelerin genellikle gerçek anlamlarına yer verilerek anlaşılırlık esas alınmıştır.
✅ Düşünceler kanıtlama yoluna gidilmeden verilmiştir.

Yanlış Olanlar (Y):
❌ Devrik ve eksiltili cümleler tercih edilerek okur düşünceye dâhil edilmiştir.
❌ Ortaya konan yargılar elden geldiğince kanıtlanmıştır.
❌ Yoğun ve etkili söz sanatı kullanılarak duygusal etki sağlanmıştır.

7) Atasözlerinin Metinle Karşılaştırılması

Atasözleri:

• “Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim.”
• “Buğday ekmeğin yoksa dilin de mi yok?”

✅ Bu atasözleri, tıpkı metinde olduğu gibi, dilin insan ilişkilerinde güçlü bir araç olduğunu vurgulamaktadır.
✅ Dil, insanın kendini ifade etmesinde ve ilişkilerini yönlendirmesinde kritik bir rol oynar.
✅ Tatlı dilin insanlara kazandıran veya kaybettiren bir özellik olduğu her iki metinde de işlenmiştir.

8) Sevgiye Dayalı Konuşmanın Geliştirdiği Davranışlar

İlgili Tutumlar:
✅ Açık ve anlaşılır olma
✅ Alçak gönüllü olma
✅ Doğru sözlü olma
✅ Güvenilir olma
✅ İş birliği yapma
✅ Merhametli olma

???? Cömert olma ve toplumu önemseme doğrudan metinle ilişkilendirilmemiştir.