11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 56-63 Cevapları | Bir Yol Hazırlık, Çözümleme, Etkinlik ve Bulmaca

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 56 – Hazırlık Cevapları

Soru 1: Yunus Emre’nin “Bir ben vardır bende, benden içeri.” sözü ile verilen görselden yararlanarak insanın iç dünyası hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.
Cevap: Bu söz, insanın dışarıya yansıyan görüntüsünün ötesinde derin bir iç dünyası olduğunu anlatır. Görsel de, kişinin kendi içinde saklı ve keşfedilmeyi bekleyen duygularını simgeler.

Soru 2: Dilin imkânları, bir insanın kendi iç dünyasını ve duygularını bir başkasına eksiksiz aktarabilmesi bakımından sizce yeterli midir? Niçin?
Cevap: Dil, insanların duygularını ve düşüncelerini paylaşmasını sağlar. Ancak bazı duygular kelimelerin ötesinde derinlik taşıdığı için, dil onları eksiksiz yansıtmakta yetersiz kalır.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 59 – Metni Anlama ve Çözümleme

Soru 1: Hikâye kahramanının ruh hâli hakkında neler söylenebilir?
Cevap: Kahraman, yalnızlık, pişmanlık ve huzursuzluk içinde, geçmişle bugün arasında sıkışmış bir ruh hâli yaşamaktadır.

Soru 2: Metindeki bakış açısını bularak bu bakış açısının hangi hikâye türleri için uygun olabileceğini gerekçeleriyle birlikte belirtiniz.
Cevap: Metin kahraman bakış açısı ile yazılmıştır. Bu bakış açısı, bireyin psikolojik yönünü ve iç dünyasını anlatan hikâyeler için uygundur; çünkü olaylar kahramanın gözünden aktarılmaktadır.

Soru 3: Hikâyedeki temel çatışma nedir?
Cevap: Temel çatışma, kahramanın iç huzura ulaşma arzusu ile hayatın zorlukları ve sorumlulukları arasındadır.

Soru 4: Metinden bireyin iç dünyasını yansıtan ifadeleri tespit ediniz.
Cevap: “Her şey bana yabancı oluvermişti.”, “Ömrünü, ömrünü ne yaptın?”, “Geçmiş yıllar karşıma dikiliyor ve benden hesabını soruyordu.” sözleri kahramanın iç dünyasını ortaya koymaktadır.

Ders Dışı Etkinlik

Etkinlik İsmi: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Rüya Motifi ve Sembolizm
Kazanım: Metnin üslup özelliklerini kavrar.
Amacı: Tanpınar’ın eserlerinde rüya motifinin katkısını açıklamak.
Yöntem-Teknik: Araştırma

Cevap: Ahmet Hamdi Tanpınar, eserlerinde rüyayı insanın iç dünyasına açılan bir pencere olarak kullanmıştır. Rüyalar aracılığıyla kahramanların bilinçaltındaki korkular, özlemler ve pişmanlıklar açığa çıkar. Bu motif, özellikle Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanlarında belirgin şekilde görülür. Tanpınar’da rüya, zamanın akışı ile bireyin ruhsal yolculuğu arasında bir bağ kurar. Böylece rüyalar, yalnızca bireysel değil aynı zamanda toplumsal anlam taşıyan semboller hâline dönüşür.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 61 – Sıra Sizde ve Kalemin İzinden

Sıra Sizde

Soru 1: Aşağıdaki cümlenin öğelerini yazınız.
Cümle: “Bisküvi, çikolata, kâğıtlı şeker, zeytinyağı, sabun yapımevleriyle küçük tamir atölyelerinin yan yana odalarda bulunduğu, sefertasına benzeyen hanlardan birinin genzi tıkayan pis havası içinde ekmeğini küçücük pedalıyla kazanmaya çalışan bir arkadaşı görmeye gitmiştim.”

Dolaylı tümleç: …hanlardan birinin genzi tıkayan pis havası içinde
Nesne: ekmeğini küçücük pedalıyla kazanmaya çalışan bir arkadaşı
Yüklem: görmeye gitmiştim

Soru 2: Yay ayraçların içine noktalama işaretlerini yazınız.

Cevap: “Kapıyı çaldım (,) arkasında biri bekliyormuş gibi çarçabuk açıldı (;) uzun boylu (,) simsiyah vakarlı bir papaz göründü (,) sordum (:) (“) Doktor burada mı (?) (”).”

Soru 3: Yazımı yanlış olan kelimeleri düzeltiniz.
Cümle: “Bizde haftasonu ruhumuzu dinlendirmek için Gemliğin sahilinde günbatımını izledik.”

Yanlış: Bizde → Doğru: Biz de
Yanlış: haftasonu → Doğru: hafta sonu
Yanlış: Gemliğin → Doğru: Gemlik’in
Yanlış: günbatımını → Doğru: gün batımını

Kalemin İzinden

Soru: Metni uygun anlayışlardan birine göre tamamlayınız.

Cevap (Modernist Anlayışla):
Murat kahveyi almak için dışarı çıktığında gökyüzüne baktı. Sokak lambalarının sarı ışıkları, zihninde garip bir yalnızlık hissi uyandırıyordu. Cebindeki bozuk paraları avuçladıkça zamanın ağırlığını hissetti. Simit almayı düşündü ama içinden bir ses, “Açlık da hayatın bir parçasıdır” diyordu.

Geri döndüğünde gözleri dalgın, yüzü düşünceliydi. İhsan Usta ona baktığında, çocuğun iç dünyasında olup bitenleri anlamaya çalıştı. Murat hiçbir şey söylemedi; sadece kahveleri masaya bıraktı. O an, sessizliğin içindeki boşluk her şeyden daha gürültülüydü.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 62 Cevapları

a. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma

Cevap (Sait Faik – Havuz Başı hikâyesine göre notlar):

1- Konu ve Ana Düşünce

Konu: Beyazıt Havuzu’nda yapılan bekleyiş ve bu bekleyiş sırasında gelişen kısa karşılaşmalar.
Ana düşünce: İnsan yalnızlığı ve bekleyişi, şehir kalabalığında bile derinden hissedilir.

2- Olay Akışı

Anlatıcı havuzda sevdiğini bekler.
Gelmeme, hastalık gibi ihtimalleri düşünür.
Bir çift gelir, İstanbul ile ilgili sorular sorar.
Sohbet biter, anlatıcı yeniden bekleyişe döner.
“Kışın donar mı bu su?” sorusu ile sahne kapanır.

3- Temel Kavramlar ve Ayrıntılar

Kavramlar: Bekleyiş, yalnızlık, iç konuşma, şehir kalabalığı, zaman.
Ayrıntılar: Beyazıt Meydanı, fıskiye, tramvay sesleri, Ayasofya sorusu.

4- Açık ve Örtük İletiler

Açık iletiler: Birini bekleyen anlatıcı, yoldan geçenlerin yön sorması.
Örtük iletiler: Şehir kalabalığı içinde bile insan kendi iç dünyasında yalnız kalabilir.

5- Özet
Bir adam Beyazıt Havuzu’nda bekler. Kafasında birçok ihtimal geçer. Kısa bir süreliğine yabancı bir çift gelir ve sohbet ederler. Anlatıcı tekrar bekleyişine döner.

6- Değerlendirme

Sait Faik, olaydan çok bireyin ruh hâline odaklanır.
Hikâye, 1940’ların İstanbul’unu yansıtır.
İç konuşmalar, bireyin yalnızlığını güçlü bir şekilde ortaya koyar.

7- Olay–Kişi–Zaman–Mekân Tutarlılığı

Olay: Belirsiz bekleyiş → tutarlı.
Kişiler: Anlatıcı ve çift → gerçekçi.
Zaman: Gündüzden akşama doğru → tutarlı.
Mekân: Beyazıt Havuzu → sabit ve anlamlı.

8- Mesajın Geçerliliği
Yalnızlık, bekleyiş ve şehirdeki yabancılık günümüzde de hâlâ geçerlidir.

Dinle – Yorumla

Soru: Forsa hikâyesini dinleyiniz. İçerikle ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap: Forsa hikâyesi, esaret altındaki bir kişinin özgürlüğe ve vatanına duyduğu özlemi işler. Zor şartlarda bile insan, özgürlüğünü ve vatan sevgisini unutmaz. Bu yönüyle milletimizin bağımsızlık tutkusu anlatılmıştır.

Ders Dışı Etkinlik

Etkinlik İsmi: Türk Kültüründeki İlginç Âdetler
Kazanım: Millî, manevi ve evrensel değerleri belirleme.
Amacı: Kültürel âdetlerin sebep ve anlamlarını araştırma.
Yöntem-Teknik: Araştırma – İnceleme

Cevap: Türk kültüründe bazı âdetler yabancılara ilginç gelebilir:

Misafirperverlik: Tanımadığımız kişiye bile sofra açarız.
Bayramlarda el öpme: Saygı ve sevgi göstergesidir.
Nazar boncuğu: Kötü bakışlardan korunma amacı taşır.
Kına gecesi: Gelinin ellerine kına yakılır, hem eğlenceli hem duygusal bir gelenektir.
Yağmur duası: Kuraklık zamanında topluca dua edilir.

Bu gelenekler, Türk toplumunun inançlı, saygılı, misafirperver ve dayanışmacı yapısını gösterir.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 63 – Sıra Sizde (Bulmaca Cevapları)

Yukarıdan Aşağıya

2. Tırnak işareti → Alıntı cümleleri göstermek için kullanılır.
3. Yüklem → Cümlede iş, oluş ya da hareketi bildirir.
4. Dolaylı tümleç → Yapılan işin gerçekleştiği yer, kişi veya yönü gösterir.
6. Zarf tümleci → “Ne zaman, nasıl, ne kadar?” sorularının cevabıdır.
7. Nesne → Yüklemin bildirdiği işten etkilenen varlıktır.
9. Küçük Şeyler → Türk edebiyatında Batılı anlamda yazılmış ilk hikâye örneği (Sami Paşazade Sezai).
11. Decameron → Dünya edebiyatında hikâye türünün ilk örneği (Boccaccio).
12. Cümle → Yargı bildiren söz ya da söz grubu.

Soldan Sağa

1. Memduh Şevket Esendal → Türk edebiyatında Çehov tarzı hikâyenin öncüsü.
5. Özne → Cümlede iş ya da oluşu yapan öge.
8. Ömer Seyfettin → Maupassant tarzı hikâyenin en önemli temsilcilerinden biri.
10. Ahmet Mithat Efendi → Türk edebiyatında ilk yerli hikâye yazarı.
13. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Hikâye → Bilinç akışı ve iç konuşma tekniklerinin kullanıldığı anlayış.
14. Realizm → Toplumcu gerçekçi eserlerde etkisi en fazla görülen edebî akım.
15. Öge → Sözcük veya sözcük grubunun cümledeki görevi.