11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 57-58-59-60-61 Cevapları Gizem Yayıncılık

Hazırlık
Aşağıdaki hadisin ve atasözünün iletisini belirleyerek sınıf tahtasına yazınız. Bu iletiyle ilgili sınıfınızdaki farklı düşünceleri tespit ederek tartışınız.
• Misafir ağırlamayan kimsede hayır yoktur. Hz. Muhammed (s.a.v.)
• Misafir kısmeti ile gelir. Atasözü

Hadis ve Atasözü İletisi:

• Hadis: "Misafir ağırlamayan kimsede hayır yoktur." Bu hadis, misafirlere iyi davranmanın ve onları ağırlamanın önemine vurgu yapar. İslam kültüründe misafirperverlik, hayır ve bereketin bir kaynağı olarak görülür.
• Atasözü: "Misafir kısmeti ile gelir." Bu atasözü, misafirin beraberinde bereket ve kısmet getirdiğine inanıldığını ifade eder. Misafir kabul etmenin, ev sahibi için uğurlu ve hayırlı sonuçlar doğuracağına işaret eder.

Tartışma Konusu: Misafirperverlik günümüzde ne kadar önemseniyor? Misafir ağırlamak, toplumsal ilişkiler ve aile kültürü açısından nasıl bir değere sahip?

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Metinden alınan "Parayı geri alıp almamak arasında ikircikliydim." cümlesindeki altı çizili kelimenin anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin edin. Tahmininizin doğruluğunu TDK’nin Güncel Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.

Cevap: "İkircikli" kelimesi, kararsız veya tereddütlü olmak anlamına gelir. TDK'ye göre de kelime "kararsız, tereddüt içinde olma durumu" anlamını taşır.

2. Metin temasını, konusunu ve iletisini belirleyiniz. Bunların hayatınızdaki önemli karşılıklarını bularak kısa bir değerlendirme yapınız.

Cevap: Metnin teması insani duygular ve toplumsal farkındalık üzerinedir. Konusu, bir çocuk ile yazar arasındaki etkileşimle ilgilidir. İletisi, insani değerlere ve toplumsal duyarlılığa dikkat çekmektedir.

3. Hacı adlı metindeki karşılaşmaları değerlendiriniz. Temel çatışmayı metnin ana itici gücü olan çatışmalar arasında belirleyiniz.

Cevap: Temel çatışma, dil ve kültür farklılıkları nedeniyle oluşan iletişim zorluklarıdır.

4. Metnin olayı değerlendirme yönünden uygun mudur, taraflı davranmış mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Metin olayları tarafsız bir şekilde sunmaktadır. Ancak bazı yerlerde anlatıcının duygusal yaklaşımı hissedilmektedir.

5. Metnin anlatıcısı yazarın düşünce ve kişiliğiyle ilgili izler midir? Açıklayınız.

Cevap: Evet, anlatıcı, yazarın insancıl ve merhametli bakış açısını yansıtmaktadır. Bu metnin sıcak ve içten dili yazarın kişiliğine dair ipuçları sunar.

6. Yazar “Bu kitabı, doğdukları yerin topraklarına bağlı, topraklarından ayrılamayan ve topraklarını seven bir dosta; ancak Abdurrahman Sepetçioğlu’na ithaf ediyorum.” demiştir. Bu bilginin metindeki olaylar ve metin arasındaki ilişkiyi değerlendirin.

Cevap: Yazarın bu ithafı, eserin ana temasını oluşturan memleket sevgisi ve topraklarına bağlılık ile bağlantılıdır.

7. Metinde yazar, yöresel söyleyişler ile sık yer vermiştir. Bunun metne katkısı hakkında bir değerlendirme yapınız.

Cevap: Yöresel söyleyişler metni daha samimi ve içten hale getirir, okuyucuyu hikayenin geçtiği yere daha fazla bağlar.

8. Yazarlar kimi zaman dilin standart dışı kullanımlarına başvururlar. Bu yazarın tercihi veya övgüsü olabilir. Bu metinde "tembel", "konuşmağa", "eskidenberi" gibi kelime grupları dilin standart dışı kullanımına örnek verilebilir.

Cevap: Bu kelimeler metnin doğal ve akıcı bir dile sahip olmasını sağlar, yazarın üslubunu güçlendirir.

Dil Bilgisi Çalışmaları

Soru: 1) Okuduğunuz metinlerden alınan aşağıdaki cümleleri öğelerine ayırınız.

a. Zaten babadan yetim kalan küçük Haşan,/ anası da ölünce/ uzak akrabaları ve konu komşunun yardımıyla/ halasının yanına, Filistin’in ücra bir kasabasına/ gönderiliyordu. (Özne/Zarf Tümleci/Zarf T. / Dolaylı T.)

b. Paltomun yakası içinde yarı yarıya kaybolmuş kafamı / çıkardım. (Belirtili Nesne / Yüklem)

c. Babayla oğulun öğütlerle dolu konuşmalarından çok, iki arkadaşın dertleşmesine / benzemişti / trenin gelmesini beklerken birbirlerine söyledikleri. (Dolaylı T. / Yüklem / Özne)

ç. Bir anlık pis bir karamsarlıktan sonra / Sami / kendine gelmişti. (Zarf T. / Özne / Yüklem)

d. Yirmi beş kuruş / benimle Hacı’nın arasında, / Hacı’nın parmaklarındaydı. (Özne / Dolaylı T. / Yüklem)

Soru: 2) Aşağıdaki cümlelerde yer alan yazım yanlışlarını bulunuz. Cümleleri doğru biçimde defterinize yazınız.

a. Yukarıda Harbiye Şelâlesi, aşağıda Sen Piyer Kilisesi, ötemizde Mozayık Müzesi ve gerilerde Amik Ovası eskidenberi zengin, eskidenberi muhteşem idi. (Yukarıda Harbiye Şelâlesi, aşağıda Sen Piyer Kilisesi, ötemizde Mozaik Müzesi ve gerilerde Amik Ovası eskiden beri zengin, eskiden beri muhteşem idi.)

b. Önde gidenlerin halinde daha büyük bir vaziyet vardı. (Önde gidenlerin hâlinde daha büyük bir vaziyet vardı.)

c. Alacakaranlığın bastırmasına en azından bir, bir buçuk saat var. (Alaca karanlığın bastırmasına en azından bir, bir buçuk saat var.)

ç. Şunlara bakın! Allahaşkına bakın şunlara! (Şunlara bakın! Allah aşkına bakın şunlara!)

d. Hacı’nın çevresinde herşeyin durduğunu hiss ettim. (Hacı’nın çevresinde her şeyin durduğunu hissettim.)

Soru: 3) Aşağıdaki cümlelerde yer alan noktalama yanlışlarını bulunuz. Cümleleri doğru noktalama işaretlerini kullanarak defterinize yazınız.

a. Sanki taştı; sanki yumuşak bir kayada yontulmuş bir kara çocuk kabartmasıydı… (Sanki taştı, sanki yumuşak bir kayada yontulmuş bir kara çocuk kabartmasıydı.)

b. Yemiş İskelesi’ne vururken, gözüne taze balık ilişti. (Yemiş İskelesi’ne vururken gözüne taze balık ilişti.)

c. Sonra cebinden, (X) lisesinin felsefe öğretmen vekilliğine verildiğini bildiren Bakanlık yazısını bir daha çıkarıp, bilmem kaçıncı kez okudu. (Sonra cebinden, (X) lisesinin felsefe öğretmen vekilliğine verildiğini bildiren Bakanlık yazısını bir daha çıkarıp bilmem kaçıncı kez okudu.)

ç. Burnum yastıkta yorganım ağzım hizasında kirpi gibi büzülmüşüm; dalmak üzereyim: Bir şeyler, birtakım kuşlar tüylerini döküyor, bir ılık su damlıyor, içimi yıkayan bir çeşme var… (Burnum yastıkta yorganım ağzım hizasında kirpi gibi büzülmüşüm, dalmak üzereyim. Bir şeyler, birtakım kuşlar tüylerini döküyor, bir ılık su damlıyor, içimi yıkayan bir çeşme var.)

d. — Görmedim vallahi! — dedim. (— Görmedim vallahi! dedim.)

Soru: 4) Aşağıdaki metinde numaralanmış noktalama işaretlerinin kullanılma gerekçelerini tabloda ilgili yerlere yazınız. Noktalama işaretlerini birer cümlede kullanınız.

“Yeşilliklerin en güzel yerinde duruyor, bir kaldırım taşı kadar büyük bir parçayı belle söküyorlar,
bir çuvala dolduruyorlardı
— Ne yapıyorsunuz, yahu?
— Sana ne?
Fukara üstleri yırtık pırtık yavrulardı.
— Canım neden söküyorsunuz?
— Mühendis Ahmet Bey söktürüyor.
— Ne yapacaklar bunları?
Yukarıda deri tüccarı Hollandalı var ya hani, onun bahçesini düzeltiyorlar da…
İngiliz çimi alsın eksin Madem herif zengin”