11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 57-63 Cevapları Ata Yayıncılık

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 57 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 1: Size çocukluğunuzu hatırlatan bir koku, eşya ya da mekân var mı? Söyleyiniz.

Cevap: Çocukluğumu en çok taze pişen ekmek kokusu ve babaannemin bahçesi hatırlatıyor. Bu koku ve mekân bana güven, huzur ve geçmişin sıcak anılarını hissettiriyor.

Soru 2: Küçük bir çocukken anne babanızdan uzak kalmak zorunda olsaydınız neler hissederdiniz?

Cevap: Anne ve babadan uzak kalmak benim için çok zor olurdu. Kendimi yalnız, güvensiz ve çaresiz hissederdim. Onların yanında olmak bana her zaman sevgi ve güven verirdi.

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 59 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 1: “Temmuz” adlı metnin konusunu ve temasını belirleyiniz.

• Konu: Çocukluk anılarının yıllar sonra zihinde yeniden canlanması.
• Tema: Bireyin iç dünyası, yalnızlık, bellek, korkular ve çocukluk özlemi.

Soru 2: Metinde kahramanın ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.

Cevap: Kahramanın ruh hâli yalnızlık ve korkuyla örülüdür. Zaman geçmiş ve şimdi arasında gidip gelirken, mekânlar (merdiven, ev, pastane) bu duyguları derinleştirir ve kahramanın ruhsal dünyasını yansıtır.

Soru 3: Metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında ima edilen diğer çatışmaları belirleyiniz.

• Temel çatışma: Kahramanın çocukluk korkuları ile yetişkinlikteki benliği arasındaki çatışma.
• Diğer çatışmalar: Yalnızlık ile aileye duyulan ihtiyaç, çocukluğun masumiyeti ile yetişkinliğin sorumlulukları arasındaki çatışma.

Soru 4: Metinle ilgili beğeni, tespit ve eleştirilerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

• Beğeni: Çocukluk anıları canlı ve etkileyici bir şekilde verilmiştir.
• Tespit: Modernist özellikler öne çıkarılarak bireyin iç dünyası merkezde tutulmuştur.
• Eleştiri: Olay örgüsü parçalıdır; bu durum bazı okurlar için metni takip etmeyi güçleştirebilir.

Soru 5: Metnin üslup özelliklerini belirtiniz.

Cevap: Metin şiirsel ve çağrışıma dayalı bir üslupla yazılmıştır. Uzun ve yarım kalan cümleler, yoğun duygu aktarımıyla birleşerek bireyin iç dünyasına odaklanmıştır.

Soru 6: Okuduğunuz hikâyede bilinç akışı tekniğine örnek veriniz. Hikâyedeki diğer anlatım tekniklerini de belirterek işlevlerini açıklayınız.

• Bilinç akışı: “Korkmazsın. Korkmazsın. Mazsın. Mazsın. Değil mi? Mi? Ha? Ha? Ha? Ha..”
• İç konuşma: Kahramanın kendi korkularını içtenlikle dile getirmesi.
• Geriye dönüş: Çocukluk anılarının hatırlatılması.
• Betimleme: Ev, merdiven ve deniz sahnelerinin canlı tasviri.
• İşlev: Kahramanın psikolojisini açığa çıkarmak, geçmiş ile şimdiyi birbirine bağlamak.

Soru 7: Modernist hikâye anlayışının metne yansımalarını örneklerle açıklayınız.

• Olay yerine bireyin iç dünyası ön plana çıkarılmıştır.
• Bilinç akışı ve iç konuşma teknikleri kullanılmıştır.
• Yalnızlık, korku ve belirsizlik gibi temalar öne çıkmıştır.
• Parçalı olay örgüsü, çağrışımlarla ilerleyen modernist bir yapıya sahiptir.

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 60 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 8: Metinden hareketle başkahramanın ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.

Cevap: Kahramanın ruh hâli çocukluk korkuları, yalnızlık ve bellekle şekillenmiştir. Geçmiş ile şimdiki zaman arasında gidip gelen akış, mekânlarla (merdiven, ev, pastane) birleşerek kahramanın içsel sıkıntılarını daha belirgin hâle getirmiştir.

Soru 9: Yazarın biyografisinden de yararlanarak yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Cevap: Tomris Uyar, modernist hikâyeciliğin öncü isimlerindendir. Eserlerinde bireyin iç dünyasına, psikolojik çözümlemelere ve bilinç akışı tekniğine önem verir. “Temmuz” adlı metin de onun bu yönünü yansıtır; çocukluk anıları ve bireyin içsel yolculuğu, yazarın edebî anlayışıyla örtüşür.

Etkinlik: “Temmuz” adlı hikâye ile “Keçi” adlı hikâyeyi tabloda verilen ölçütlere göre karşılaştırınız.

“Temmuz”

• Tür: Modernist hikâye
• Biçim: Bireyin iç dünyasına odaklı
• İçerik: Çocukluk anıları, yalnızlık, korkular
• Üslup: Şiirsel, çağrışıma açık, yoğun duygulu
• Anlatım teknikleri: Bilinç akışı, iç konuşma, geriye dönüş

“Keçi”

• Tür: Toplumcu gerçekçi hikâye
• Biçim: Olay merkezli, toplumsal gerçeklik odaklı
• İçerik: Açlık, göç, yoksulluk ve çaresizlik
• Üslup: Sade, gerçekçi, gözleme dayalı
• Anlatım teknikleri: Öyküleme, betimleme, diyalog

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 61 Cevapları (Ata Yayıncılık)

1. Etkinlik

Soru: Sabahattin Ali’nin “Ayran” adlı hikâyesinden alınan cümlelerin öğelerini bulunuz.

1- Kocaman ve altı çivili kunduralarını çıplak ayaklarına geçirmiş olan küçük Hasan, sağ koluna aldığı güğümü, ara sıra dinlenerek sürüklemeye çalışmaktaydı.

• Özne: (kunduralarını… geçirmiş olan) küçük Hasan
• Nesne: sağ koluna aldığı güğümü
• Zarf tümleci: ara sıra dinlenerek
• Yüklem: sürüklemeye çalışmaktaydı

2- İstasyon binasıyla raylar arasında kalan dört beş adım genişliğindeki yerde, heybelerinin üstünde oturan iki köylü ile, kaputunun içinde büzülmüş gibi duvara dayanan bir jandarmadan başka kimse yoktu.

• Zarf tümleci (yer): İstasyon binasıyla raylar arasında… yerde
• Edat/Zarf tümleci (sınırlama): …iki köylü ile… bir jandarmadan başka
• Özne: kimse
• Yüklem: yoktu

3- Her gün yüzlerce adamı bilmediği bir yerden alıp bilmediği bir yere götüren bu upuzun ve sonu olmayan demirlerin arasında, gelip geçen lokomotiflerin bıraktığı siyah yağ lekeleri görülüyordu.

• Zarf tümleci (yer): …bu upuzun… demirlerin arasında
• Özne: (gelip geçen lokomotiflerin bıraktığı) siyah yağ lekeleri
• Yüklem: görülüyordu

2. Etkinlik

Soru: “Keçi” ve “Oğlumuz” adlı hikâyelerden alınan parçalarda günümüz yazım ve noktalama kurallarına uymayan kullanımları belirleyiniz.

Metin: “Tohum çürüdüyse, Allahtandır,” dedi. “Ben Çukurovaya giderim,” dedi. “Ne kadar para kazanırım bir gör!” Ta yüreğinden, yüreği sökülürcesine bir “Aaaah!” çekti.
Ona, ışıl ışıl, kâinat gibi mânalı bir kelime bulmak istiyordum. Sonunda Ömer dedik. Bu da ona yakışmıştı. Onu, tarihe girmiş bütün Ömer’lerin başarı ve üstünlüklerine lâyık görüyordum.

• Allahtandır → Allah’tandır (özel ada gelen ek kesmeyle ayrılır).
• Çukurovaya → Çukurova’ya (özel ada gelen yönelme eki, kesme).
• Ömer’lerin → Ömerlerin (çoğul ekinde kesme olmaz).
• kâinat, mânalı, lâyık → kainat, manalı, layık (güncel yazımda şapka çoğunlukla kullanılmaz).

• “Aaaah!” → “Aaah!”/“Ah!” (abartısız yazım tercih edilir).

3. Etkinlik

Soru: “Ayran” ve “Bir İlkbahar Hikâyesi” adlı metinlerden alınan aşağıdaki parçalarda yay ayraçla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz.

• Şimdi de bu korkuyla avazı çıktığı kadar bağırdı (.)
• “Ayran… Ayran!..”
• Ver bakalım bir tane (!) diye seslendi.
• Bütün kış hastalıktan başım kalkmamıştı (.)

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 63 Cevapları (Ata Yayıncılık)

4. Metni Düzeltme ve Geliştirme

Yazılan metin; paragraflar, olay örgüsü, başlık, dil ve anlatım açısından gözden geçirilmelidir. Anlatımda açıklık, akıcılık, yalınlık ve duruluk aranmalı, yazım ve noktalama hataları düzeltilmelidir.

5. Yazılan Metni Paylaşma

Metin, yüksek sesle okuma, sınıf panosunda sergileme, dergi/kitapta yayımlama veya yarışmalara katılma yollarıyla paylaşılabilir. Paylaşırken hukuki ve ahlaki sorumluluk gözetilmelidir.

Örnek Hikâye – Yağmurda Son Durak

Yağmur ince ince yağıyordu. Metrodan çıkan kalabalık telaşla koşuyordu. Tam çıkışa yönelmişken bankın altında titreyen küçük bir çocuk gördüm. Yardım etmekle eve yetişmek arasında kaldım. Çocuğun yanında durdum, annesine ulaşmasını sağladım. Metro seferini kaçırdım ama en doğru yere yetiştiğimi anladım.

Bireyin İç Dünyasına Yönelik Hikâye – Karanlıkta Adımlar

Karanlık sokakta yalnız yürüyordum. İçimde tuhaf bir boşluk vardı. “Ben kimim, nereye gidiyorum?” diye sordum. O an anladım ki cevap dışarıda değil, kendi içimdedir.

(Bireyin iç dünyasını esas alan modernist hikâye örneği.)

Dinleme Uygulaması

Dinlediğim hikâyede, kaybolan bir gencin sabırla yolunu bulması anlatılmıştır.

• Açık ileti: Sabırlı olmak.
• Örtük ileti: Umudu kaybetmemek.

Hikâye düzenli bir akışla aktarılmış, duygu yoğunluğu güçlü verilmiştir.