11. Sınıf Felsefe Ders Kitabı 5. Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme Cevapları Meb Yayınları

5. Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme

Sayfa 184 Cevapları

1. A. Comte’un pozitivizm anlayışının 20. yüzyıl felsefesine etkileri nelerdir?

• Auguste Comte’un pozitivizmi, 20. yüzyılda bilimsel yöntemin ve olgusal bilginin önemini artırmıştır.
• Mantıksal pozitivizm ve analitik felsefenin gelişmesine katkı sağlamıştır.
• Bilgi edinme sürecinde deney ve gözleme dayalı yaklaşımlar benimsenmiştir.

2. Fenomenolojik yöntemde “paranteze alma” ne demektir?

• Edmund Husserl’in geliştirdiği fenomenolojik yöntemde, paranteze alma (epokhe), bireyin önyargılarından ve kişisel kabullerinden arınarak olguları olduğu gibi incelemesini ifade eder.
• Özne ve nesne ayrımını ortadan kaldırarak saf bilinç deneyimine ulaşmayı hedefler.

3. W. Dilthey’in yöntem anlayışını açıklayınız.

• Wilhelm Dilthey, doğa bilimleri ve beşeri bilimleri ayırarak, insan bilimlerinde anlama (verstehen) yönteminin kullanılmasını savunmuştur.
• Tarihsel ve kültürel olayların bilimsel yöntemle değil, empati ve sezgi yoluyla anlaşılabileceğini öne sürmüştür.

4. Varoluşçu felsefenin temel savları nelerdir?

• Bireyin özgürlüğü ve sorumluluğu ön plandadır.
• İnsan, kendi anlamını ve değerlerini kendisi yaratır.
• Jean-Paul Sartre, Martin Heidegger ve Albert Camus gibi filozoflar tarafından geliştirilmiştir.

5. N. Hartmann’ın varlık kuramını açıklayınız.

Nicolai Hartmann, varlığı dört temel katmana ayırmıştır:

1. Maddi dünya (fiziksel varlıklar)
2. Organik dünya (biyolojik varlıklar)
3. Ruhsal dünya (bilinçli varlıklar)
4. Tinsel dünya (değerler, kültür, etik)

Varlığın bu katmanlarının birbirinden bağımsız geliştiğini savunur.

6. N. Uygur’un felsefe literatürüne katkıları nelerdir?

• Nurettin Uygur, Türk felsefesine katkılar sunmuş önemli bir düşünürdür.
• Dil, kültür, sanat ve estetik üzerine önemli çalışmalar yapmıştır.
• Felsefi yazılarında insanın anlam arayışına ve yaşam felsefesine odaklanmıştır.

7. R. Carnap’a göre bilginin doğruluğunun ön koşulu nedir?

• Rudolf Carnap, mantıksal pozitivizmin önde gelen isimlerinden biridir.
• Ona göre bilginin doğruluğu, doğrulanabilirlik ilkesine bağlıdır.
• Bir bilginin bilimsel olabilmesi için deneysel olarak test edilebilir olması gerekir.

8. K. Marx’ın materyalizmine tarihsel materyalizm denmesinin nedeni nedir?

• Karl Marx’ın materyalizmi, toplumsal değişimi tarihsel süreç içinde ele alır.
• Tarihsel gelişimin temel dinamiğinin ekonomik üretim ilişkileri olduğunu savunur.
• Toplumsal yapıların ekonomik altyapıya bağlı olarak değiştiğini öne sürer.

9. H. Bergson’a göre sezgi ile elde edilen bilginin özellikleri nelerdir?

• Henri Bergson, sezginin rasyonel bilgiden farklı olduğunu savunur.
• Sezgi, doğrudan ve içsel bir kavrayış yöntemidir.
• Zaman ve yaşamın akışını mekanik kavramlarla değil, sezgisel olarak anlamamızı sağlar.

Sayfa 185 Cevapları

10-12. Soruların Cevapları

10. E. Husserl’e göre nesnelerin özünü kavramak için nasıl bir tavır almak gerekir?

• Edmund Husserl’e göre nesnelerin özünü kavramak için "paranteze alma" (epokhe) yöntemi benimsenmelidir.
• Bu yöntemle, nesneler hakkındaki toplumsal, kültürel ve bireysel önyargılar bir kenara bırakılır.
• Böylece nesneleri, oldukları gibi ve saf deneyim içinde algılamak mümkün olur.

11. Sizce E. Husserl’in yöntemi ile nesneleri oldukları hâliyle kavrayabilir miyiz? Açıklayınız.

• Husserl’in fenomenolojik yöntemi, nesneleri olduğu gibi kavramayı amaçlar.
• Ancak bireyin tamamen önyargılarından arınması zor olduğu için mutlak bir nesnellik sağlamak güçtür.
• Bu yöntem, nesneleri daha saf bir şekilde incelemeye yardımcı olsa da, her zaman tamamen önyargısız bir bakış açısı geliştirmek pratikte mümkün olmayabilir.

12. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi filozofun görüşlerine uygundur?

Doğru cevap: A) Varlıkların özellikleri soyutlanarak kavranabilir.

• Husserl’in fenomenolojisi, nesnelerin özünü kavrayabilmek için onları belirli önyargılardan arındırarak incelemeyi savunur.
• Bu nedenle, varlıkların özelliklerini soyutlamak ve analiz etmek, Husserl’in görüşleriyle uyumludur.

13. Boşluk Doldurma Cevapları

Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.

Tamamlanmış metin:

T. Kuhn, bilim insanları tarafından kabul görmüş olan inançlar bütünü ve problemleri nasıl anlaması gerektiği konusunda hemfikir olunan genel kabullere paradigma adını vermiştir. Bilimin doğrusal olarak sürekli ilerleyen bir süreç değil bir tür dönüşüm biçiminde gerçekleşen bilimsel devrimler biçiminde ilerlediğini savunur. T. Kuhn’a göre bilimsel teoriler, doğa olaylarını açıklayabildiği sürece normal bilim dönemini yaşar. Doğa olaylarını açıklayan teorilerin tıpkı, bilim insanlarının sahip olduğu paradigmalarla şekillendiğini söyler. Normal bilim sürecinde istikrar sürecinde bilim insanlarını araştırma sonuçları bir noktaya getirir ki araştırma bulguları sahip oldukları paradigma ile çalışır. Başlangıçta paradigma tehdit eden bu bulgular, kabul edilmek istenmez ve göz ardı edilir. Bu sapmaya olağanüstü bilim denir. Araştırma safhaları ilerledikçe ve araştırmalar çeşitlilik arttıkça elde edilen bulguların kabul görmekte olan paradigma ile olan çelişkisi artar ve bilimin iç tutarlılığı kırılır. Bu kriz durumunun aşmak için bilim insanları, eski paradigmalarını yeni bir paradigma ile değiştirmek zorunda kalırlar. Bilimsel periyodik süreçleri böylece bozulmuş olur. Bilimsel devrimler aşamalarla sürüp gider.

Sayfa 186 Cevapları

14. Soru ve Şıkları Cevaplarıyla Birlikte

Aşağıda yapılandırılmış gridde bazı filozof adları ve kavramlar numaralı olarak verilmiştir. Bu numaraları uygun ifadelerin karşısına yazınız (Aynı numarayı bir veya birden fazla ifade için kullanabilirsiniz.).

15. Soru ve Şıkları Cevaplarıyla Birlikte

Aşağıdaki tabloda yer alan ifadelerin hangi filozofa ait olduğunu belirleyerek ilgili alanlara (✓) işareti koyarak gösteriniz.

Sayfa 187 Cevapları

16. Soru ve Cevapları:

Verilen kavramları tablodaki ilgili ifadelerin karşısına yazınız.

Verilen kavramları ilgili ifadelerle eşleştirme:

17. Soru Cevapları:

Aşağıda birbiriyle bağlantılı doğru/yanlış ifadeler içeren tanılayıcı dallanmış ağaç verilmiştir. İlk ifadeden başlayıp her doğru (D) ya da yanlış (Y) cevabınıza göre okları takip ederek çıkışa ulaşınız.

Doğru/Yanlış Akış Takibi ve Çıkış Yolu:

Sayfa 188 Cevapları

18. Soru ve Cevabı:

Soru: 20. yüzyılda birçok farklı felsefi akım ve yaklaşımın ortaya çıkması hangi görüşle açıklanabilir?

Doğru Cevap: B) Çok sayıda felsefi yaklaşım ortaya çıkmıştır.

• 20. yüzyılda felsefe birçok farklı yönelim kazanmış, analitik felsefe, fenomenoloji, varoluşçuluk gibi çeşitli akımlar ortaya çıkmıştır.
• Bu çeşitlilik, farklı filozofların ve düşünce sistemlerinin bir araya gelerek yeni perspektifler sunmasına yol açmıştır.

19. Soru ve Cevabı:

Soru: Mantıksal pozitivistler, metafizik önermelerin anlamsız olduğunu savunarak onları doğrulanabilirlik sürecinin dışında bırakmışlardır.

Doğru Cevap: E) Felsefe, bilimsel bilgilerin konu edilmelidir.

• Mantıksal pozitivistler, bilimin kesin bilgiler sunduğunu savunarak felsefenin bilimsel yönteme dayanması gerektiğini ileri sürmüşlerdir.
• Bu yüzden metafiziği dışlamış ve yalnızca doğrulanabilir bilgileri kabul etmişlerdir.

20. Soru ve Cevabı:

Soru: F. Nietzsche’nin güç kavramı ile ilgili görüşlerini destekleyen felsefi anlayış aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Güçlülerle hizmet etmedeki amaç, daha güçlü olabilmektir.

• Nietzsche, "Güç İstenci" kavramını ortaya atarak, hayatta kalmanın ve var olmanın temelinde güç arzusunun yattığını savunmuştur.
• Ona göre zayıflar, güçlülere hizmet ederek daha güçlü hale gelmeye çalışırlar.

21. Soru ve Cevabı:

Soru: Nicolai Hartmann’a göre varlıkların değişmez kategorisi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Real varlık değişir, ideal varlık ise değişmez.

• Hartmann, varlığı "real varlık" ve "ideal varlık" olarak ikiye ayırmıştır.
• Ona göre, real varlık zamanla değişir, ancak ideal varlık (matematiksel ve mantıksal kavramlar) değişmez.

22. Soru ve Cevabı:

Soru: Karl Marx’ın materyalist tarih anlayışı hangi görüşe dayanır?

Doğru Cevap: E) Değişim, karşıtların çatışmasıyla ortaya çıkar.

• Marx’ın diyalektik materyalizmi, tarihsel değişimin karşıt sınıflar arasındaki çatışma sonucu oluştuğunu savunur.
• Bu yüzden toplumsal ilerleme ve dönüşüm, sınıfların mücadelesi ile gerçekleşir.

23. Soru ve Cevabı:

Soru: J.P. Sartre’a göre varoluş nasıl gerçekleşir?

Doğru Cevap: A) İnsan doğuştan tanımlanmış bir varlık değildir, kendi özünü kendisi yaratır.

• Sartre, varoluş özden önce gelir görüşünü savunur.
• İnsan, önceden belirlenmiş bir öz taşımadığı için özünü kendi seçimleriyle oluşturur.

Sayfa 189 Cevapları

24. Soru ve Cevabı:

Soru: Özdemir Asaf’ın dizelerinden hangi felsefi görüşe ulaşılamaz?

Doğru Cevap: D) Kuşlar kendi özlerini kendileri belirler.

• Dizeler, insanın kendi özünü oluşturduğunu ve özgür olduğunu vurgular.
• Ancak hayvanların (kuşların) da kendi özlerini belirlediği görüşüne dair bir ifade bulunmamaktadır.

25. Soru ve Cevabı:

Soru: “Ben kimim?” sorusuna yanıt arayan felsefi akım hangisidir?

Doğru Cevap: D) Varoluşçuluk

• Varoluşçuluk, bireyin özünü kendisinin belirlediğini ve yaşamına anlam kazandırması gerektiğini savunur.
• Sartre, Heidegger ve Camus gibi filozoflar bu görüşü desteklemiştir.

26. Soru ve Cevabı:

Soru: Nurettin Topçu’nun “İsyan Ahlakı” görüşüne göre insanın “Yüce Varlık”a ulaşamaması hangi kavramla açıklanabilir?

Doğru Cevap: B) İsyan, insanı “Yüce Varlık”a ulaştıran bir değerdir.

• Nurettin Topçu, bireyin “isyan” yoluyla hakikate ulaşabileceğini savunur.
• Ancak bu isyan anarşi değil, bilinçli bir mücadeledir.

27. Soru ve Cevabı:

Soru: K. Popper’ın “yanlışlanabilirlik” ilkesine dayanan bilim anlayışı hangi görüşü savunur?

Doğru Cevap: E) Bilimsel bir bilgi ancak yanlışlanabilir.

• Karl Popper, bilimsel bilginin yanlışlanabilir olması gerektiğini savunmuştur.
• Bir teori, test edilip çürütülemiyorsa bilimsel değildir.

28. Soru ve Cevabı:

Soru: Hangi filozof ve akım eşleşmesi yanlıştır?

Doğru Cevap: B) Dilthey – Yeni Ontoloji

• Wilhelm Dilthey, hermeneutik (yorumlayıcı) felsefenin önemli isimlerindendir.
• Yeni Ontoloji, Nicolai Hartmann’a aittir.

29. Soru ve Cevabı:

Soru: T. Kuhn’un bilimsel paradigma değişimini açıkladığı görüşe göre hangi kavram vurgulanmaktadır?

Doğru Cevap: A) Bilimsel devrim

• Thomas Kuhn’a göre bilim, devrimler yoluyla ilerler.
• Paradigma değişimi, bilimsel devrimlerin temel sürecidir.

30. Soru ve Cevabı:

Soru: Takiyettin Mengüşoğlu’nun insan anlayışında hangi kavram vurgulanmaktadır?

Doğru Cevap: A) İnsanın bütünlüğü

• Mengüşoğlu, insanın hem fiziksel hem de zihinsel bir bütünlük içinde ele alınması gerektiğini savunur.
• İnsan, parçalanamaz bir varlıktır.