11. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 167 Cevapları Meb Yayınları

Sorgulama Soruları ve Cevapları

1. Paradigma değişimine diğer bilim alanlarından örnekler veriniz.

• Astronomi: Kopernik’in Güneş merkezli evren modeli, Ptolemaios’un Dünya merkezli evren modelinin yerini almıştır.
• Biyoloji: Darwin’in Evrim Teorisi, Lamarck’ın Kazanılmış Özelliklerin Kalıtımı Teorisi’nin yerine geçmiştir.
• Kimya: Dalton’un Atom Teorisi, Yunan filozoflarının madde anlayışının yerine bilimsel bir temel oluşturmuştur.
• Psikoloji: Freud’un Psikanalitik Kuramı, bilinçdışı kavramını tanımlayarak psikolojiye yeni bir yaklaşım getirmiştir.

2. Sizce paradigma değişimi her bilim için gerekli midir? Görüşlerinizi gerekçelendirerek açıklayınız.

Cevap: Evet, paradigma değişimi her bilim dalı için gereklidir. Bilimsel bilgi sürekli gelişen ve yenilenen bir yapıya sahiptir. Yeni gözlemler, deneyler ve teknolojik ilerlemeler, eski bilimsel anlayışların yetersiz kaldığı noktaları ortaya çıkararak yeni teoriler ve açıklamalar geliştirilmesine neden olur. Örneğin, Newton mekaniği klasik fizik için uzun süre geçerli bir paradigma olmuşken, kuantum mekaniği ve görelilik kuramı, fizik biliminde yeni bir paradigma değişimine yol açmıştır.

Mantıksal Pozitivizm Görüşleri ile İlgili Uygulama Cevapları

1. "Mantıksal çözümleme yöntemi kullanılarak doğa bilimleri, insan bilimleri, felsefe, edebiyat gibi alanlar alt başlıklar birbirinden ayrılmaksızın tek bir bilimin çatısı altında toplanabilir."

✅ Katılmıyorum.
Gerekçe: Bilim dalları, kendi yöntemlerine, kavramlarına ve araştırma alanlarına sahiptir. Doğa bilimleri deney ve gözlemle ilerlerken, insan bilimleri yoruma dayalıdır. Felsefe ve edebiyat da kendine özgü yöntemlerle anlam üretir.

2. "Metafizik önermeler, sanat ve din önermeleri mantıksal açıdan anlamlı önermeler değildir. Anlamsız oldukları için bu konularda bilgi elde edilemez."

✅ Katılmıyorum.
Gerekçe: Sanat, din ve metafizik, insan düşüncesini ve kültürel gelişimi derinden etkileyen alanlardır. Bilimsel yöntemle test edilemeyen kavramlar, anlamsız olarak nitelendirilemez; çünkü insan deneyiminin önemli bir parçasıdırlar.

3. "Binlerce hatta yüz binlerce örnek, bir hipotez ya da kuramı doğrulamaya yetmez, tek bir aykırı örnek onu yanlışlamaya yeter. Bu nedenle bilimselliğin ölçütü yanlışlanabilir olmaktır."

✅ Katılıyorum.
Gerekçe: Karl Popper’in Yanlışlanabilirlik İlkesi, bilimsel teorilerin doğrulanamaz ancak yanlışlanabilir olduğunu savunur. Eğer bir teori yanlışlanamıyorsa, bilimsel kabul edilmez. Örneğin, Newton mekaniği uzun süre doğru kabul edilmiştir ancak Einstein’ın görelilik kuramı, Newton fiziğinin bazı eksikliklerini ortaya koyarak paradigmayı değiştirmiştir.

4. "Felsefe, önermelerin doğru olup olmadığı konusunda bilimlerden yararlanmalıdır."

✅ Katılıyorum.
Gerekçe: Felsefe, bilimlerin sağladığı verilerden yararlanarak daha tutarlı ve rasyonel düşünceler geliştirebilir. Bilim ve felsefe birbirini besleyen disiplinlerdir. Örneğin, bilimsel gelişmeler etik, epistemoloji ve bilinç gibi felsefi alanlara yeni tartışma konuları sunmaktadır.