11. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 168 Cevapları Ata Yayıncılık

Düşünelim-Hazırlanalım Sorular ve Cevaplar

1. Soru: Cisme etkiyen her kuvvet, cisimde dönme etkisi yaratır mı?

Cevap: Hayır, cisme etki eden her kuvvet dönme etkisi yaratmaz. Bir kuvvetin cisimde dönme etkisi yaratabilmesi için kuvvetin uygulama noktası, cismin dönme eksenine göre bir kol uzunluğuna sahip olmalıdır. Eğer kuvvet, cismin dönme ekseninden geçerse, tork oluşmaz ve cisim dönme etkisi göstermez. Bu durum, tork formülü ile açıklanabilir:
τ=F⋅d⋅sin⁡θ\tau = F \cdot d \cdot \sin\thetaτ=F⋅d⋅sinθ
Burada ddd, kuvvetin dönme eksenine olan dik uzaklığıdır. Eğer d=0d = 0d=0 ise tork oluşmaz.

2. Soru: Bir kavanozun kapağını açarken ya da kapatırken uygulanan kuvvetle kapağın ilerleme yönü aynı mıdır?

Cevap: Hayır, uygulanan kuvvetin yönü ile kapağın ilerleme yönü genellikle aynı değildir. Kavanoz kapağını açarken ya da kapatırken kuvvet, kapağa bir dönme hareketi kazandırır. Bu durumda, uygulanan kuvvet, kapağın ilerleme yönüne dik bir tork oluşturur. Kapağın ilerleme yönü, kuvvetin oluşturduğu dönme hareketine bağlı olarak belirlenir. Bu durum, tork prensibine ve açısal momentumun korunumu ilkesine uygun bir şekilde gerçekleşir.