11. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 303-304 Cevapları Ata Yayıncılık

Bölümü Değerlendirelim – Doğru ve Kısa Cevaplarla Tek Soru Formatı

Soru 1: Görsel 2.4.53’teki doğrusal telden 3A, yarım çembersel telden 2A akım geçerken O noktasındaki bileşke manyetik alan kaç K/r olur?

Kısa Cevap: 0
Yarım çember ve doğrusal telin O noktasındaki manyetik alanları zıt yönlüdür ve büyüklükleri eşittir. Bileşke manyetik alan bu nedenle sıfır olur. Yani birbirini tam olarak yok ederler.

Soru 2: Görsel 2.4.54’te N ve S kutupları arasında düzleme dik bir iletken telden 2i akımı geçmektedir. Akım, sayfa düzleminden içeri yönde olduğuna göre iletken tele etkiyen manyetik kuvvetin yönü nedir?

Kısa Cevap: ↓ (aşağı yönlü)
Sağ el kuralına göre; manyetik alan sola, akım sayfa içine olduğunda kuvvet aşağı yönlü olur. Bu durumda iletkene etki eden kuvvetin yönü aşağıyadır.

Soru 3: Görsel 2.4.55’te düşey düzleme yerleştirilmiş iletken tel üzerinde A sürgüsü bırakılıyor. BC uçları arasındaki R direncinden hangi yönde akım geçer?

Kısa Cevap: B’den C’ye doğru
Manyetik alan sayfa içine, sürgü aşağı hareket ettiğine göre oluşan indüksiyon akımı sağ el kuralına göre B’den C’ye doğru akar.

4. Soru: Sayfa düzlemine dik ve yönü içeri doğru olan bir manyetik alana sabit v hızıyla bir elektron, dik olarak gönderiliyor. Elektronun manyetik alana girdiği andan itibaren manyetik alan şiddeti düzgün olarak azaltılıyor. Buna göre elektronun yörüngesi nasıl oluşur?

Kısa Cevap: Yarıçapı artan bir spiral yörünge oluşur.

Açıklama: Manyetik alan şiddeti azaldıkça, merkezcil kuvvet zayıflar. Bu da elektronun spiral şekilde dışa doğru açılan bir yörünge çizmesine neden olur.

5. Soru: Manyetik alan şiddeti 20 Wb/m² olan bir bölgede alan çizgilerine dik konumda bulunan 1 m²'lik alana sahip yüzey, saatin dönme yönünde çevriliyor. Bu durumda yüzey normali ile manyetik alan çizgileri arasındaki açı 37° oluyor. Buna göre manyetik akı değişimini bulunuz.

(sin 37° = 0,6; cos 37° = 0,8; cos 0 = 1)

Kısa Cevap: 4 Wb azalır.

Açıklama: Başlangıçta manyetik akı: Φ₁ = B·A·cos(0) = 20·1·1 = 20 Wb
Son durumda akı: Φ₂ = 20·1·cos(37°) = 20·0.8 = 16 Wb
ΔΦ = Φ₁ - Φ₂ = 4 Wb azalır.

6. Soru: Sarım sayısı 200 olan bir çerçeve, şiddeti 4·10⁻⁴ Wb/m² olan manyetik alana dik durumdayken 0,4 s’de alana paralel duruma getiriliyor. Çerçevenin yüzey alanı 400 cm² olduğuna göre oluşan indüksiyon emk’si kaç V olur?

Kısa Cevap: 8·10⁻³ V

Açıklama: Yüzey alanı: 400 cm² = 0.04 m²
ΔΦ = B·A = 4·10⁻⁴ · 0.04 = 1.6·10⁻⁵ Wb
e = N·ΔΦ / Δt = (200·1.6·10⁻⁵) / 0.4 = 8·10⁻³ V

7. Soru: Bir devrede:

a. Akımın sabit olması,
b. Akımın artması ve azalması durumunda öz indüksiyon akımı için ne söylenebilir?

Kısa Cevap: a. Öz indüksiyon akımı oluşmaz.
b. Artarken ters, azalırken aynı yönde öz akım oluşur.

Açıklama: Akım sabitse, manyetik akı değişmez. Ancak akım değişirse, öz indüksiyon akımı bu değişime karşı koyacak yönde oluşur.

8. Soru: Bir halkada indüksiyon emk’sinin oluşma şartı nedir?

Kısa Cevap: Manyetik akının değişmesi gerekir.

Açıklama: Manyetik alanın büyüklüğü, yönü ya da yüzeyle yaptığı açı değiştiğinde indüksiyon emk’si oluşur.

9. Soru: Bir jeneratörün bobininin dönme sürati artırılırsa oluşan emk ne olur?

Kısa Cevap: Emk artar.

Açıklama: Dönme hızı arttıkça birim zamanda daha fazla manyetik akı değişimi olur ve bu da emk’yi artırır.

10. Soru: Lenz Yasası’na göre indüksiyon emk’sinin oluşturduğu akımın yönü nasıl belirlenir?

Kısa Cevap: Manyetik akı değişimine karşı olacak yönde belirlenir.

Açıklama: Lenz Yasası, akımın yönünü değişime karşı koyacak şekilde belirler. Yani oluşan akı, manyetik alan değişimini engelleyecek şekilde ters yöndedir.