11. Sınıf Dersdestek Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 233-234-235-236-237 5. Ünite Değerlendirme Soruları ve Cevapları

5. Ünite Değerlendirme Soruları ve Cevapları

Sayfa 233 Cevapları

A. Kavramların Açıklamaları

Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız.

Rüsum-u Sitte İdaresi: Osmanlı Devleti'nin dış borçlarını ödeyebilmek için belirli vergi gelirlerini alacaklı devletlerin kontrolüne bıraktığı mali idaredir.
Karaborsa: Piyasada arzın azalması veya yasaklanması nedeniyle bazı malların yüksek fiyatlarla yasa dışı şekilde satılmasıdır.
Moratoryum: Bir devletin borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etmesi ve borç ödemelerini askıya almasıdır.
Yed-i Vahid Sistemi: Osmanlı Devleti’nde belirli malların tek bir kişi veya kurum tarafından satılmasını sağlayan tekel sistemidir.

B. Boşluk Doldurma Sorularının Cevapları

Aşağıdaki ifadeleri kutucuklarda verilen kavramların uygun olanlarıyla tamamlayınız.

Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda esham-ı cedide adıyla iç borçlanma senetleri çıkarmıştır.
Fransız düşünür Montaigne, kamuoyu kavramını "halkın görüşü" şeklinde tanımlamıştır.
Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda salgın hastalıkların yayılmasını önlemek için karantina uygulaması yapmıştır.
Kırım ve Kafkasya’daki Müslümanlar, Koca Bozgun denilen 93 Harbi sonrasında Anadolu’ya göç etmişlerdir.
Osmanlı Devleti, yerli üreticinin rekabet gücünü artırmak amacıyla 1860'ta Islah-ı Sanayi Komisyonu adıyla bir kurul oluşturmuştur.
Osmanlı Devleti’nin Galata bankerlerine olan borçlarının ödenmesi için 1879'da Rüsum-u Sitte İdaresi kurulmuştur.

Sayfa 234 Cevapları

C. Doğru-Yanlış Soruları

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(Y) Osmanlı Devleti’nin geleneksel ekonomi anlayışında temel amaç kârlılıktır.
(Y) Osmanlı Devleti’nin sanayileşme sürecinde demir-çelik sektörü öne çıkmıştır.
(D) Balta Limanı Antlaşması’nın etkisiyle Osmanlı topraklarındaki dokuma tezgâhlarının sayısı azalmıştır.
(D) Osmanlı Devleti iç piyasadaki mal arzını artırmak amacıyla ihracatı kısıtlamıştır.
(D) İttihat ve Terakki yönetimi, ekonomi alanında millî burjuvaziyi kurmaya çalışmıştır.
(Y) Tarımda makineleşme sonrasında toprakla uğraşan nüfus artmıştır.
(D) Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşanan göç hareketleri Millî Mücadele’yi olumlu etkilemiştir.

Ç. Açık Uçlu Soruların Cevapları

Aşağıdaki soruların cevaplarını yazınız.

1- Osmanlı Devleti hangi nedenlerden dolayı 1876 yılında moratoryum ilan etmek zorunda kalmıştır?
Osmanlı Devleti, aşırı borçlanma, yüksek faizli dış krediler ve bütçe açıkları nedeniyle borçlarını ödeyemez duruma gelmiştir. Avrupa devletlerinden alınan borçların büyük bir kısmı eski borçları kapatmak için kullanılmış, sanayi ve altyapı yatırımlarına yeterince kaynak ayrılamamıştır. Bu nedenle Osmanlı Devleti 1876 yılında borçlarını ödeyemeyeceğini ilan ederek moratoryum ilan etmek zorunda kalmıştır.

2- Coğrafi Keşifler (Avrupa’nın sömürgecilik faaliyetleri) ile köle ticareti arasında nasıl bir ilişki vardır?
Coğrafi Keşifler sonucunda Avrupa devletleri, yeni keşfettikleri Amerika ve Afrika kıtalarındaki yerli halkları köleleştirerek büyük tarım alanlarında zorla çalıştırmıştır. Afrika’dan milyonlarca insan köle olarak Amerika’ya götürülmüş ve tarım, maden ve sanayi işlerinde köle emeği kullanılmıştır. Bu süreç, Avrupa’nın ekonomik olarak güçlenmesini sağlarken, köle ticaretinin yaygınlaşmasına yol açmıştır.

3- Osmanlı Devleti’nin Balta Limanı Antlaşması’nı imzalamasının siyasi nedeni nedir?
Osmanlı Devleti, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya karşı İngiltere’nin desteğini almak için 1838 yılında Balta Limanı Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşmayla İngiliz tüccarlara büyük ekonomik ayrıcalıklar tanınmış, ancak Osmanlı yerli sanayisi zarar görmüştür.

4- Atölye tipi üretim yapan zanaatkâr ile fabrika işçisi arasındaki farklılıklar nelerdir?

Zanaatkârlar, el emeğine dayalı üretim yaparken fabrika işçileri makinelerle seri üretim gerçekleştirir.
Zanaatkârlar kendi işinin sahibi olabilirken fabrika işçileri belirli bir ücret karşılığında çalışır.
Atölye üretimi küçük ölçekliyken, fabrikalar büyük ölçekli üretim yapar.
Zanaatkârlar uzun yıllar süren ustalık eğitimi alırken fabrika işçileri belirli bir düzende çalıştırılır.

5- Sanayi Devrimi öncesinde Osmanlı ekonomisinin dayandığı temel ilkeler neler olmuştur?

Tarım ekonomisine dayalı bir yapı hakimdi.
Lonca sistemi ile geleneksel üretim sürdürülüyordu.
Devlet ekonomiyi denetleyerek fiyatları belirliyordu.
İç piyasaya yönelik üretim anlayışı hâkimdi, dış ticaret sınırlıydı.
Vergi gelirleri, tarım ve ticaret üzerinden sağlanıyordu.

Sayfa 235-236-237 Çoktan Seçmeli Soruların Cevapları

1- Osmanlı Devleti’nin son dönemlerindeki nüfus hareketleriyle doğrudan ilişkilendirilebilecek gelişmeler nelerdir?
B) Yalnız II

2- Osmanlı Devleti, Avrupa’da yaşanan Coğrafi Keşifler (Avrupa’nın sömürgecilik faaliyetleri), sömürgecilik faaliyetleri ve Sanayi Devrimi gibi gelişmelerden olumsuz etkilenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi doğrudan bu etkiye bağlı olan gelişmelerden biri değildir?
C) Yelkenli, büyük ticaret gemilerinin yapımına öncelik verilmesi

3- Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yaşanan nüfus hareketlerinin; yönetim, şehirleşme, ekonomi ve eğitim alanlarının hangilerinde meydana geldiği söylenebilir?
B) II, III ve IV

4- Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi, Takvim-i Vekayi’nin çıkarılması ve Reji Şirketi’nin kurulması, Osmanlı Devleti'nde kamuoyu oluşumuna katkıda bulunan gelişmelerden hangileridir?
D) I, II ve III

5- Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin Tanzimat Dönemi’nde üretimi artırmak amacıyla oluşturduğu kurumlarla ilgili kavramlardan biridir?
E) Islah-ı Sanayi

6- Osmanlı Devleti, 1854 yılında İngiltere ve Fransa’dan ilk dış borcunu aldı. Aldığı borçları, savaş giderleri ve plansız kamu harcamaları nedeniyle ödeyemez duruma geldi. 1875 yılı bütçesinin %75’i dış borç ödemesine ayrılmak zorunda kaldığı için moratoryum (mali iflas) ilan etti. Moratoryum sonrası vergilerin alacaklı devletlere tahsil edilmesi durumuyla karşı karşıya kaldı. Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Girdiği savaşlardan yenik çıkmıştır.

7- Sanayi Devrimi, sanayileşmenin önemini kavramış olan Osmanlı devlet adamlarınca yakından takip edildi. Osmanlı yöneticileri, İstanbul’un Avrupa Yakası’na düşen Marmara Denizi’nin kuzey kıyılarında sanayi bölgeleri kurmayı amaçladılar. Böylece İngiltere’deki gelişmelere benzer şekilde demir-çelik ürünleri üreterek, yünlü ve pamuklu kumaş dokuyan merkezler oluşturmak istediler. Ancak Osmanlı Devleti, tüm girişimlerine rağmen endüstriyel üretime geçişi planladığından beklediği sonuçları alamadı. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biri değildir?
D) Kapitülasyonlar nedeniyle gümrük vergilerinin düşürülmesi

8- "Büyük makineleri satın almak bir adamın sermayesini tüketir. Fakat küçük tezgâhlar sermayelerini birleştirir, büyük iş kolu oluşturabilir. Bir sanatkâr istediği kadar atölye kurabilse, bir işçi her yere gidip serbestçe çalışabilseydi." Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki uygulamalarından hangisi Ziya Gökalp’in bu sözlerini destekler niteliktedir?
B) Yabancı ülkelere vergi muafiyetlerinin kaldırılması

9- Osmanlı Devleti’nin 16 Ağustos 1838’de İngiltere ile yaptığı Balta Limanı Antlaşması sonrası aşağıdaki ekonomik sonuçlardan hangilerinin yaşanması beklenmelidir?
D) I ve III

10- Tanzimat sonrası dönemde Osmanlı Devleti’ndeki modernleşme hareketine kitle iletişim araçları öncülük etmiştir. Yukarıdaki parçada hareketle, modernleşme hareketine Batılı devletler yön vermiştir ve Osmanlı modernleşmesi Tanzimat’la birlikte başlamıştır yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
C) II ve III

11- Osmanlı Devleti'nde ekonomik gelişmeyi sağlamak amacıyla alınan ticari işletmelerde Türkçe kullanma zorunluluğunun getirilmesi, kapitülasyonların tek taraflı olarak kaldırılması ve Düyun-u Umumiye İdaresi’nin feshedilmesi kararları hangi döneme aittir?
E) İttihat ve Terakki Dönemi

Etiketler :