12. Sınıf Din Kültürü Ders Kitabı Sayfa 85-86 Cevapları Erkad Yayıncılık

3. Ünitemizi Değerlendirelim

A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.

1. Tasavvufi düşüncenin oluşum aşamaları hakkında bilgi veriniz.
Tasavvufi düşünce, İslam'ın manevi ve ahlaki boyutlarını derinlemesine anlamaya yönelik bir yaklaşımdır. İlk aşamalarında Kur'an ve sünnetin ahlaki prensiplerine dayanırken, bireyin nefsiyle mücadelesi (tezkiye) ve Allah’a yakınlaşma (marifet) temel hedef olarak görülmüştür. Daha sonra İslam coğrafyasında çeşitli tarikatların oluşumuyla sistematik bir yapıya kavuşmuştur.

2. Yesevilik hakkında öğrendiklerinizi açıklayınız.
Yesevilik, Türk-İslam dünyasında önemli bir tasavvuf ekolüdür. Kurucusu, Hoca Ahmet Yesevi’dir. Yesevilik, İslam’ın Orta Asya Türk toplumları arasında yayılmasında etkili olmuş, ahlaki değerleri ve nefis terbiyesini ön planda tutmuştur. Ahmet Yesevi’nin “hikmet” adı verilen şiirleri, İslam ahlakını sade bir dille anlatmıştır.

3. Cem ve cemevi hakkında öğrendiklerinizi açıklayınız.
Cem, Alevi-Bektaşi inancında topluca yapılan ibadetlerdir. Cemevi, bu ibadetlerin gerçekleştirildiği mekandır. Cemlerde birlik, dayanışma, paylaşma gibi değerler ön plandadır. Cemevlerinde okunan deyişler, dualar ve yapılan semahlar bu ibadetin önemli unsurlarıdır.

4. Semah hakkında öğrendiklerinizi açıklayınız.
Semah, Alevi-Bektaşi kültüründe Allah’a aşk ve bağlılığı ifade etmek için yapılan dini bir ritüeldir. Bu ritüel, müzik eşliğinde yapılan dairesel hareketler ve figürlerle gerçekleştirilir. Semah, insanın Allah ile olan manevi yolculuğunu sembolize eder ve toplumsal birlikteliği güçlendirir.

5. Hucurat suresinin 10. ayetinde hangi mesajlar verilmektedir? Açıklayınız.
Hucurat suresinin 10. ayetinde müminlerin kardeş olduğu vurgulanmaktadır. Ayette, kardeşlik bağını zedeleyen anlaşmazlıkların giderilmesi ve barışın sağlanması öğütlenir. Ayrıca, takva sahibi olmanın ve Allah’a karşı gelmekten sakınmanın önemine dikkat çekilmektedir.

B. Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına ise “Y” yazınız.

1. (Y) Tasavvuf, kelime ve sistem olarak Hz. Peygamber (s.a.v.) zamanında mevcuttu.
2. (Y) Hicri 3. asırda tasavvuf tarikat şeklinde kurumsallaşmıştır.
3. (D) Tasavvufun amacı ahlakı yüceltmektir.
4. (D) Kur’an-ı Kerim’deki ahlaki ilkelere göre ve Hz. Peygamber (s.a.v.) gibi İslam’ı yaşama kararlılığında olan, üstün nitelikli kişiye insan-ı kâmil denir.
5. (Y) Semah, dönerek yapılan Mevlevi törenidir.

C. Aşağıdaki boşlukları verilen sözcüklerden uygun olanlarıyla doldurunuz.

Nakşibendilik zakir peyik Yesevilik cem ocak gülbank Mevlevilik

1 Yesevilik Anadolu’da ortaya çıkan tasavvufi yorumlardan ilki olmakla birlikte devamlılığını sürdürememiş, yerini kendisinden sonra gelen Bektaşilik ve Nakşibendilik gibi tasavvufi yorumlara bırakmıştır.
2 Nakşibendilik Irak, Suriye, Anadolu ve Balkanlarda Nakşibendi tarikatının en yaygın kolu olan Halidilik ile varlığını devam ettirmektedir.
3. AleviIik-Bektaşilikte ocak; dede, seyyid, pir, mürşid, rehber gibi adlarla da anılan dinsel hizmetleri gören kişilerin ailelerini, soylarını nitelemek üzere kullanılan kavramdır.
4. Alevilik-Bektaşilik düşüncesine göre cemaatle yapılan törenlere cem denir.
5. Peyik, cem ile ilgili davetleri duyurur.

Ç. Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.

1. Tasavvufi düşüncenin oluşumundaki süreçlerden biri olan Tarikat Dönemi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hicri 6. asır ve sonrasını kapsar.
B) Haşan Basri bu dönemin öne çıkan şahsiyetlerinden biridir.
C) Gazâlî’den sonra kurum olarak faaliyet göstermeye başlamıştır.
D) Tasavvufa bazı felsefe kavramları girmeye başlamıştır.
E) İlk tarikatlar bu dönemde kurulmuştur.
Cevap: B

2. İmam Rabbani sayesinde Hindistan’da, Mevlânâ Halid-i Bağdadi sayesinde de 19. yüzyılda İslam dünyasının en yaygın tarikatı olmuştur. Bu tasavvufi yorumda topluca yapılan zikre “hatm-i hacegan” denir. Hafi (gizli) zikir yapılır ve zikre dışarıdan kimse alınmaz. Bu parçada anlatılan tasavvufi yorum aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kadirilik B) Mevlevilik C) Nakşibendilik D) Rifailik E) Yesevilik
Cevap: C

3.
• Ayinlerinde ney ve kudüm gibi musiki aletlerine yer verilir.
• Semâ ve çile en önemli iki özelliğidir.
• Merkezi Konya’dadır.
Bu bilgiler aşağıdaki tasavvufi yorumlardan hangisiyle ilgilidir?

A) Kadirilik B) Mevlevilik C) Nakşibendilik D) Rifailik E) Yesevilik
Cevap: B

4. Ölen kişinin ardından razılık almak için yapılır. Ölen kişinin borcu varsa ödenir, alacakları varsa yakınlarına teslim edilir. Hayattayken incittiği kimseler varsa onlardan helallik alınır. Daha sonra yemekler yenir, gülbanklar okunur. Bu metinde anlatılan cem türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Abdal Musa cemi
B) Düşkünlükten kaldırma cemi
C) İkrar cemi
D) Musahiplik cemi
E) Dardan indirme cemi
Cevap: E