12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 84-85-86 Cevapları Melis Yayınları

Hazırlık Sorular ve Cevaplar

Soru 1: Behçet Necatigil’in saf şiir anlayışıyla şiirler yazmasının nedenini Mehmet Kaplan’ın bu sözleri çerçevesinde değerlendiriniz.

Cevap: Behçet Necatigil’in saf şiir anlayışı, içe dönüklüğü ve derin anlamlar taşıyan kapalı bir dil kullanmasıyla şekillenmiştir. Mehmet Kaplan’ın ifadesine göre, Necatigil’in şiirleri, okuru düşünmeye sevk eden, hayal dünyasında yolculuğa çıkaran ve anlamı gizleyerek edebi bir oyun sunan eserlerdir. Bu anlayış, saf şiirin estetik ve derinlik arayışına uygun bir şekilde şiirlerini inşa etmesine zemin hazırlamıştır.

Soru 2: Behçet Necatigil’in "Nilüfer" adlı şiirinden hareketle saf şiir anlayışının temel özelliklerini açıklayınız.

Cevap: "Nilüfer" şiiri, saf şiirin temel unsurlarını taşır. Şair, bireysel duyarlılıkları ve insanın iç dünyasındaki sessizliği estetik bir dille ifade etmiştir. Kapalı ve çok katmanlı bir anlam taşıyan dizeler, okuyucunun şiiri kendi dünyasında tamamlamasını sağlar. Aynı zamanda, imgelerle süslenmiş yalın bir anlatım ve ahenk, saf şiirin temel özelliklerinden biridir. Bu şiir, okuyucuyu derin bir duygusal yolculuğa çıkararak saf şiirin özünü yansıtır.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

Soru 1: Nilüfer, iri yapraklı bir su bitkisidir. Bazı nilüfer türleri gündüz açıp hava kararmaya başlayınca suyun altına batmakta ve kendini temizleyebilmektedir. Bu şiire başlık olarak dünyanın en temiz çiçeği olarak anılan “nilüfer” adının seçilmesinin bir nedeni de nilüferin bu özelliği olabilir mi? Düşüncelerinizi ifade ediniz.
Cevap: Evet, olabilir. Nilüfer, kendini temizleyen bir bitki olduğu için şiirde şairin kendini hatırlayacağı, kalabalıklar arasında kendine döneceği bir sakinleşme ve temizlikle bağlantılıdır.

Soru 2: "Nilüfer" şiirinin her bendinde ifade edilmeye çalışılan görüntü, yaşantı ya da davranışları belirlemeye çalışınız.
Cevap: Şiirin ilk dörtlüğünde şairin eşyaları özellikle aynası kaybolmuş ve kendini yansıtma özelliğini kaybetmiş eşyaları vurgulanır. İkinci dörtlüğünde nilüferin zor zamanlarında kendini iyi hissetmesine yarayan özellikleri anlatılır. Üçüncü dörtlükte şairin yalnızlık ve karanlıkla başa çıkmasına yardımcı olan eşyanın alındığından şikayet edilir.

Soru 3: Bu şiirde “ayna”, “anlam”, “lâmba” kelimeleriyle ifade edilmek istenen nedir? Belirleyiniz.
Cevap: Şairin kendi iç dünyasındaki yalnızlığı, sosyal hayatın içindeki sessizliğini birer çare olarak düşündüğü bazı çözüm yolları bu imgelerle anlatılmıştır.

Soru 4a: "Nilüfer" adlı şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz.
Cevap: Nilüfer şiirinde ahenk, kafiye ve redif kullanımıyla sağlanır. Her bendin sonunda tekrar edilen “almışlar” kelimesi, şiire ritmik bir düzen katar. Ayrıca dizi düzeni tekrar edilmesi de yapısı ve ses uyumu açısından bir akıcılık sağlar. Şiirdeki imgeler ve anlam birliği de genel ahengi destekler.

Soru 4b: Nakarat olarak kullanılan dizenin şiire nasıl bir değer kattığını ifade ediniz.
Cevap: Nakarat olarak kullanılan “Beni bana gösterecek…” dizesi, şiire önemli bir değer katar. Bu dize şiirin ana temasını vurgular ve her bendin sonunda tekrar edilerek bu temayı güçlendirir.

Soru 5: "Nilüfer" şiirinde görülen dil ve söyleyiş özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Nilüfer şiirinde dil ve söyleyiş özellikleri şunlardır: Şiir, açık ve basit bir dil kullanır. Tekrar eden kelimeler ve nakaratlar, şiire vurgu ve ritim katar. Şair, ayna, defter ve lamba gibi somut nesnelerle kişisel duygularını anlatır. Bu sayede şiir okuyucuya daha etkili ve anlaşılır gelir.

Soru 6: "Nilüfer" adlı şiirde saf şiir anlayışının yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Şiir toplumsal konulardan uzak, sanatsal bir amaç için yazılmıştır. Şair ayna, defter ve lamba gibi somut nesnelerle kişisel duygularını ve kaybolan değerleri ele almıştır. Bu, bu nesnelerle bir anlam derinliği oluşturur ve okuyucunun kendi yorumunu katmasını sağlar. Böylece saf şiir anlayışının temel özelliklerini gösterir.

Soru 7: "Nilüfer" adlı şiirde sembolizm akımının hangi özellikleri görülmektedir? Belirleyiniz.
Cevap: Şiirdeki ayna, defter ve lamba gibi nesneler sembolik anlamlar taşır ve kaybolan değerleri temsil eder. Şair duygularını ve düşüncelerini doğrudan değil bu sembollerle dolaylı yoldan anlatır. Şiir, şairin iç dünyasını ve kendi duygularını anlatır, dış dünyadan çok iç dünyanın şairde oluşturduğu izlenimlere odaklanır.

Dil Bilgisi Cevapları

Soru 1: “Sardı karşı kıyıları karanlık” dizesinde “sardı” kelimesinin hangi anlamda kullanıldığını belirleyiniz.
Cevap: Sardı kelimesi mecaz anlamda kullanılmıştır. Karşı kıyıları karanlığın kapladığını anlatır.

Soru 2: “Akşam çiçekler uykuya yattı, sardı karşı kıyıları karanlık.” dizelerinde deyim aktarmasının bir yolu olan insandan doğaya aktarım yapılmıştır. Bu tür aktarımlarda insan özelliği, doğadaki bir varlığa aktarılır.
Cevap: Deyim aktarması şiirin sanatsal söyleyişini zenginleştirmiş, mecazlarla şiirsel söyleyişi güzelleştirmiştir.

Soru 3: "Nilüfer" adlı şiir, aslına uygun olarak alınmıştır. "Lâmba" kelimesinin doğru yazılışını öğreniniz.
Cevap: Bu kelime düzeltilme işareti olmadan "lamba" şeklinde yazılır.

Sıra Sizde Cevapları

Soru: "Nilüfer" adlı şiiri “Sebil ve Güvercinler” adlı şiirle edebi, felsefi ve estetik anlayış yönünden karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönlerini belirleyip sözü olarak ifade ediniz.
Cevap:
Nilüfer ve Sebil ve Güvercinler şiirlerinde benzerlikler bulunur. Her iki şiir de duygular ve güzelliği ön planda tutar. İkisi de semboller kullanır. Nilüfer'de ayna, defter ve lamba gibi nesneler, Sebil ve Güvercinler'de ise güvercinler ve sebil gibi şeyler vardır.

Farklılıklar ise şunlardır: Nilüfer kişisel eşyaların ve duyguların kaybolmasını anlatırken, Sebil ve Güvercinler doğa ve sosyal konuları işler. Nilüfer'de kaybolmuş eşyalar öne çıkar, Sebil ve Güvercinler'de ise susuzluk ve arayış temaları işlenir. Bu farklılıklar şiirlerin farklı anlamlar ve güzellikler sunduğunu gösterir.