9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 115-116 Cevapları Meb Yayınları

7. Etkinlik: Katalaz Aktivitesinin Ölçümü

Etkinlik Özeti

Bu deneyde, katalaz enziminin aktivitesini belirlemek amacıyla hamur mayası kullanılarak hidrojen peroksit (H₂O₂) çözeltisinin parçalanma süreci gözlemlenir. Katalaz enzimi, hidrojen peroksiti oksijen ve suya parçalayarak, kabarcıklar şeklinde oksijen gazı açığa çıkarır. Bu süreçte, enzim aktivitesi oksijen oluşumunun gözlenmesiyle ölçülür. Deney, hem enzimin etkinliğini anlamayı hem de enzim-substrat ilişkisinin incelenmesini amaçlar.

Deneyin Malzemeleri

• Hamur mayası veya kuru maya (katalaz kaynağı)
• Hidrojen peroksit (%30 H₂O₂)
• Dereceli silindir, dereceli pipet, beher, test tüpü
• Kauçuk boru ve tıpa
• Kronometre, ölçekli silindir
• Su, eldiven, gözlük, önlük

Deney Aşamaları

1. Hazırlık

Beşer kişilik heterojen ekipler oluşturunuz.
Her ekip, deneyde farklı görevler üstlenerek süreci takip eder.

Maya çözeltisini hazırlayın:

Bir erlen içinde 1 tatlı kaşığı hamur mayası veya 1 paket kuru maya 200 ml ılık su ile karıştırılır.

Deney düzeneğini kurunuz:

• Görseldeki gibi test tüpü, kauçuk boru ve dereceli silindir kullanarak sistem hazırlanır. Kauçuk boru oksijen gazının toplanmasını sağlar.

2. Deneyin Uygulanması

Test tüpüne 10 ml maya çözeltisi ekleyin. Üzerine 10 ml hidrojen peroksit ekleyerek tıpa ile kapatın.

Reaksiyonu gözlemleyin:

• Hidrojen peroksitin katalaz enzimi tarafından parçalanmasıyla oksijen gazı açığa çıkar.
• Oluşan kabarcıklar ve gaz miktarı dereceli silindirde ölçülür.

Reaksiyonun süresini ölçün:

• Beş dakika boyunca oluşan gaz miktarını kronometre ile kaydedin.

Gözlemler

Deneyin Amacı ve Önemi

Katalaz enzimi, hücrelerde toksik bir madde olan hidrojen peroksiti, zararsız hale getirmek için su ve oksijene dönüştürür. Bu deney:

• Enzim ve substrat arasındaki anahtar-kilit ilişkisinin anlaşılmasına yardımcı olur.
• Enzimlerin, sıcaklık ve substrat miktarı gibi faktörlere bağlı olarak nasıl değişiklik gösterebileceğini gösterir.

Değerlendirme

1- Elde edilen sonuçları diğer ekiplerle karşılaştırınız.
Her ekip farklı substrat veya enzim miktarlarıyla çalışarak gözlemleri karşılaştırır.

2- Deney koşullarını değiştirerek farklılıkları tartışınız:
Hidrojen peroksit konsantrasyonunun artırılması veya maya miktarının azaltılması, gaz oluşum hızını ve miktarını etkileyebilir.

3- Sonuçların analizi:

Farklı substrat veya enzim miktarları ile yapılan deneyler, enzim aktivitesinin çevresel faktörlere bağlı olduğunu ortaya koyar.

Sonuç

Bu deney, katalaz enziminin işlevini anlamak için bir temel oluşturur. Hidrojen peroksit konsantrasyonu, enzim miktarı ve sıcaklık gibi faktörler, enzimin etkinliğini doğrudan etkiler. Reaksiyon süreci, biyokimyasal reaksiyonların nasıl gerçekleştiğini gözler önüne serer ve bu bilgiyi laboratuvar ortamında doğrular.