9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Sayfa 66-67 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 66-67 Özet ve Çözümleri

Sayfa 66 Özet: Tümevarım Uygulaması

Bu uygulamada öğrencilere tümevarım (indüktif akıl yürütme) yöntemiyle ilgili örnekler verilmiştir. Tümevarım, belirli gözlemlerden genel sonuçlara ulaşma sürecidir. Verilen örneklerden biri seçilerek şu adımlar takip edilmelidir:

1. Örnek olayın sonucu ve öncüllerinin belirlenmesi
2. Sonucun geçerliliği ve sağlamlığının değerlendirilmesi
3. Genellemeyi geçersiz kılabilecek bilgilerin belirlenmesi
4. Diğer örneklerin değerlendirilmesi ve karşılaştırılması

Seçilen Örnek: COVID-19 Vakaları Hakkında Çıkarım

Sonuç: Hastaneye halsizlik, eklem ağrısı, yüksek ateş ve boğaz ağrısı şikâyetleriyle başvuran hastaların COVID-19 hastası olduğu varsayılmıştır.

Öncüller:

1. Aynı belirtileri gösteren hastalara ilk başta gribal enfeksiyon teşhisi konulmuş ancak durumları kötüleşmiştir.
2. Bir hastaya yapılan COVID-19 testi pozitif çıkmıştır.
3. Benzer şikayetleri olan diğer hastaların test sonuçları da pozitiftir.

Öncüllerin Geçerliliği ve Sağlamlığı:

Bu öncüller, sonucu destekler niteliktedir. Ancak, grip veya zatürre gibi diğer hastalıkların benzer semptomlar gösterme olasılığı, çıkarımın kesinliğini sorgulamamızı gerektirir. Kesin sonuç için daha fazla test ve gözlem yapılmalıdır.

Genellemeyi Geçersiz Kılabilecek Bilgiler:

COVID-19 belirtilerine benzer semptomlar farklı hastalıklarda da görülebilir. Grip, alerji veya zatürre gibi rahatsızlıklar da benzer şikâyetlere yol açabilir. Bu nedenle sadece belirtilere dayanarak kesin bir teşhis yapmak yanıltıcı olabilir.

Genellemeyi Geçersiz Kılmayan Örnek:

Öğrencilerin 2009 doğumlu olduğuna dair verilen 2. örnekte, genellemeyi çürütecek bir durum söz konusu değildir. Çünkü tüm öğrenciler hakkında kesin verilere ulaşılmıştır ve eksiksiz bilgiye dayanarak sonuca varılmıştır.

Sayfa 67 Özet: Benzetim Örnekleri ve Akıl Yürütme

Bu uygulamada öğrencilerden bilim, sanat, edebiyat, günlük yaşam, spor ve siyaset gibi alanlarla ilgili benzetimler yapmaları istenmiştir. Benzetim yöntemi, farklı iki kavram arasındaki benzerlikleri ortaya koyarak konunun daha iyi anlaşılmasını sağlar.

Benzetim Örnekleri:

1. Bilim: Hücre zarı bir gümrük kapısına benzer. Tıpkı gümrük kapısında belirli kişilere izin verilmesi gibi, hücre zarından da sadece belirli moleküller geçebilir.
2. Sanat: Ressamın tuvale fırça darbeleriyle hayat vermesi, şairin kelimelerle şiir yazmasına benzer. Her iki sanatçı da yaratıcı sürecin bir parçasıdır.
3. Edebiyat: Bir roman karakterinin içsel yolculuğu, bir dağa tırmanmaya benzer. Zorluklar aşılır ve sonunda başarıya ulaşılır.
4. Günlük Yaşam: Bir evin düzenli temizliği, bir bahçenin bakımına benzer. Eğer düzenli ilgi gösterilmezse her ikisi de dağılabilir.
5. Spor: Bir futbol takımının organizasyonu, bir orkestranın uyumu gibidir. Başarı için takım çalışması gereklidir.
6. Siyaset: Bir ülkenin yönetimi, bir geminin kaptanının yönetimine benzer. Doğru kararlar gemiyi güvenle limana ulaştırır.

Sonuçların Geçerliliği ve Sağlamlığı:

Benzetimler, konuyu anlaşılır kılmak için kullanışlıdır ancak her zaman tam anlamıyla geçerli olmayabilir. Çünkü iki farklı kavram arasındaki benzerlikler her zaman birebir örtüşmez.

Uygulama: Mete'nin Rahatsızlığı ile İlgili Akıl Yürütme

Verilen Durum:

Mete, sabah açlık hissetmeden uyanmış ve baş ağrısı yaşamıştır. Apartmandan çıkınca hapşırmaya başlamış ve boğaz ağrısı hissetmiştir.

Teşhis: Mete’nin rahatsızlığı grip veya nezle olabilir.

Akıl Yürütme Türü: Tümdengelim (Dedüktif Akıl Yürütme)

Öncüller:

1. Mete’nin iştah kaybı, baş ağrısı ve boğaz ağrısı gibi semptomları mevcuttur.
2. Tabloya göre nezle ve grip bu semptomlarla örtüşmektedir.

Sonuç: Bu semptomlar göz önünde bulundurulduğunda, Mete'nin grip ya da nezle olduğu çıkarımı yapılabilir.