9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 56-57-58-59-60-61-62 Cevapları Meb Yayınları

DİNLEME/İZLEME: MÜLAKAT

Sayfa 56 Konuya Başlarken Cevapları

Soru 1: İnsanlar, duygu ve düşüncelerini farklı şekillerde dile getirebilir. Bu dile getiriş; beden diliyle, konuşarak ya da yazarak olabilir. Sizce duygu ve düşüncelerinizi konuşarak mı yoksa yazarak mı daha etkili bir şekilde ifade edebilirsiniz? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle söyleyiniz.

Cevap: Ben duygu ve düşüncelerimi yazarak daha etkili ifade edebilirim. Çünkü yazı bana düşüncelerimi toparlama, düzenleme ve daha açık bir şekilde aktarma imkânı verir. Konuşmada ise anlık heyecan veya hata yapma ihtimali daha yüksektir.

Soru 2: Aşağıda Memduh Şevket Esendal ile yapılan bir mülakattan bölümler verilmiştir. Bu bölümlerden hareketle yüz yüze gerçekleştirilen iletişim diğer iletişim yollarından hangi yönleriyle ayrılır?

Cevap: Yüz yüze iletişimde samimiyet, beden dili, jest ve mimikler devreye girer. Bu durum, mesajın daha doğrudan, etkili ve güven verici olmasını sağlar. Yazılı iletişimde ise bu etkiyi görmek mümkün değildir.

Sayfa 57 Dinleme/İzleme Öncesi Cevapları

Soru a) Verilen biyografiyi okuyunuz.

Cevap: Selim İleri, Türk edebiyatında roman, hikâye, gezi yazısı ve deneme türlerinde önemli eserler vermiştir. Yazarlık hayatına genç yaşta başlamış, birçok ödül kazanmıştır. Onun en belirgin özelliği değişim arayışı ve özgün konulara yönelmesidir.

Soru b) Mülakat hakkındaki çıkarımlarınızdan ve okuduğunuz biyografiden hareketle dinleyeceğiniz/izleyeceğiniz mülakatın içeriği hakkındaki tahminlerinizi yazınız.

Cevap: Mülakatta Selim İleri’nin yazarlık hayatı, edebiyata bakışı, eserlerinde işlediği konular, aldığı ödüller ve Türk edebiyatına katkıları hakkında sorular sorulacağını düşünüyorum.

Soru c) Dinleme/izleme sonrasında mülakatın içeriği hakkındaki bölümü doldurunuz. Tahminlerinizin mülakatın içeriğiyle örtüşen yönlerini söyleyiniz.

Cevap: Mülakatta gerçekten de Selim İleri’nin sanat hayatı, eserleri, roman anlayışı ve edebiyat dünyasına katkıları üzerinde durulmuştur. Tahminlerimle büyük ölçüde örtüştüğü sonucuna vardım.

Sayfa 58 Dinleme/İzleme Sırası Cevapları

Soru 3 - Mülakatın içeriği hakkında yaptığınız tahminlerden hareketle mülakatı dinleme/izleme amacınızın ne olabileceğini belirleyip yazınız.

Cevap: Amacım, Selim İleri’nin hayatını, yazarlık serüvenini, edebiyata katkılarını ve eserlerinde öne çıkan unsurları öğrenmektir.

Dinleme/İzleme Sırası Soruları

a) Selim İleri’nin eserlerinde ön plana çıkan iki unsuru yazınız.

Cevap: Aşk ve yalnızlık.

b) Selim İleri’de yazma isteği uyandıran eserin adını yazınız.

Cevap: Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanı.

c) Yazarlık yolculuğunda Selim İleri’ye yol gösteren sanatçıları yazınız.

Cevap: Reşat Nuri Güntekin, Halit Ziya Uşaklıgil ve Ahmet Hamdi Tanpınar.

ç) Yayımlanan ilk hikâye kitabının adı nedir?

Cevap: Cumartesi Yalnızlığı.

d) Yazar hangi türlerde eser vermiştir? Yazınız.

Cevap: Roman, hikâye, deneme, gezi yazısı ve anı.

e) Selim İleri’nin Destan Gönüller adlı romanında hangi sanatçının etkisi görülmektedir?

Cevap: Yahya Kemal Beyatlı.

f) Eserlerini yazarken güzel sanatların hangi dallarından yararlanmaktadır? Yazınız.

Cevap: Resim, müzik ve tiyatro.

g) Yazılarını nasıl yazmaktadır?

Cevap: Kendi duygu ve düşüncelerini samimiyetle yansıtarak, gözlem ve birikimlerinden faydalanarak yazmaktadır.

ğ) Eserlerini yazarken ne tür sıkıntılar yaşamaktadır?

Cevap: Kendi iç dünyasında yaşadığı yalnızlık ve huzursuzluklar yazılarına da yansımaktadır.

Sayfa 59 Dinleme/İzleme Sonrası Söz Varlığımız Cevapları

h) Yazılarını ne zaman ve nerede yazmaktadır?

Cevap: Selim İleri, yazılarını genellikle gece saatlerinde, evinde bulunan çalışma odasında yazmaktadır. Sessizliği ve sakinliği tercih ederek yazılarını bu ortamda kaleme almaktadır.

Söz Varlığımız

1. Kelime: Yol açmak

• Sözlük Anlamı: Kapalı olan yolu geçilir duruma getirmek.
• Mülakatta Geçtiği Cümle: "Ama edebiyatta bana yol açmış olan bazı eserlerin kişiler, onların hafızamda bıraktıkları izler hep yaşadı."
• Kullanıldığı Anlam: Edebiyatta yeni ufuklar açmak, kendisine yön göstermek.

2. Kelime: Klasik

• Sözlük Anlamı: Üzerinden çok zaman geçtiği hâlde değerini yitirmeyen, türünde örnek olarak görülen eser.
• Mülakatta Geçtiği Cümle: "Bağta klasik yöntemler her yola çıkan yazar gibi kendim bir dünya ve o dünyanın içinde belki gerçek hayattan esinlenilmiş ama belki de aynı zamanda kurgusal olan kişiler yaratma çabam vardı."
• Kullanıldığı Anlam: Edebiyatta kalıcı yöntemler kullanarak kendine özgü bir dünya kurmak.

Metnimizi Anlayalım

1. Dinleme/izleme sırasında sorulara verdiğiniz cevapları, aldığınız notları ve kontrol listenizi arkadaşlarınızın cevaplarıyla karşılaştırınız. Bu karşılaştırma sonunda ulaştığınız ortak sonuçları yazınız.

• Selim İleri’nin eserlerinde aşk, yalnızlık ve insan ruhu ön plana çıkar.
• Yazma isteği edebiyata duyduğu sevgi ve okuduğu eserlerden aldığı ilham sayesinde gelişmiştir.
• Eserlerinde klasik yöntemlerden yararlanarak, kendine özgü bir anlatım tarzı oluşturmuştur.
• Yazılarında hem geçmişin izleri hem de çağının özellikleri görülmektedir.

Sayfa 60 Cevapları

Soru 2-a: Selim İleri “Hem kendi hayatımda hem de kültürel hayatımızda bir süreklilik olmasının çok gerektiğine inanıyorum. Yani o süreklilik olmadığı vakit sürekli kopuşlar ne esere iyilik getirebiliyor ne de toplumlara.” sözüyle neyi vurgulamak istemiştir?

Cevap: Bu sözünde Selim İleri, kültürel devamlılığın ve geçmişle bağ kurmanın önemini vurgulamıştır. Kopuklukların, ne sanat eserine ne de topluma fayda sağlamadığını belirtmek istemiştir.

Soru 2-b: Selim İleri’nin sanat anlayışıyla ilgili nelerden bahsetmektedir?

Cevap: Selim İleri, sanatın temelinde gelenek, süreklilik, birikim ve geçmişe bağlılık olduğunu ifade etmektedir. Ona göre sanat, toplumun kültürü ve tarihiyle birlikte gelişir.

Soru 2-c: Selim İleri’nin hayatı ile sanatı arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap: Selim İleri’nin yaşamı, sanatına doğrudan yansımaktadır. Hayatındaki duygu ve birikimler eserlerinde iz bırakmış, yaşadıklarıyla sanatını beslemiştir.

Soru 3: Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakattan alınan cümleleri öznel ve nesnel bakımından değerlendirin.

Öznel:
✔ “Yani Balzac’ı (Balzak) biliyorsunuz çok büyük bir tasvirci.”
✔ “Evet büyük bir emekle hazırlanmış çok güzel bir kitap gerçekten.”
✔ “Mesela bizim edebiyatımızdan Salah Birsel’in günceleri çok kapsamlıdır.”
✔ “Bir yazının içindeki dünyayı yazı yoluyla bir öyküye, bir romana yanatabilmesi onun bir tatlı tarafı olur diye düşünüyorum.”

Nesnel:
✔ “Gerçekten yaşa otuz civarındaydı, büyük ihtimalle halklar benim yazarlık hayatımın bir simgesi oldular.”
✔ “Ortaokuldaydım falan, 9. Hariciye Koğuşu’nu okudum Peyami Safa’nın.”
✔ “Atilla İlhan mutlaka bir kaba plan en azından bir kaba plan çıkarır ve on üzerinde çalışırdı.”

Soru 4: Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakattan alınan cümlelerde kullanılan düşünceyi geliştirme yollarını bulunuz.

Cümle 1: “Evet kalabalık, hem bizim edebiyatımızdan hem dünya edebiyatından. Bunların içinde roman kişileri olduğu gibi, öykü kişileri olduğu gibi anı yazanlar da var. Bütün bu kişiler benim içimde bir iz yaratmışlardır. Onlarla birlikte de olmaktan büyük bir sevinç duymuşumdur.”
Düşünceyi Geliştirme Yolu: Tanık Gösterme (edebiyat kişilerini örnek gösterme)

Cümle 2: “Sonra oraya baktım edebiyat içinde var olan tiyatro metinlerini derin bir ilgi Halit Ziya’nın ‘Bir Ölünün Defteri’ne ya da yine Yakup Kadri Bey’in ‘Sahnenin Dışındakiler’, Hakkı Celis’le… Bunların sahneye girmeye başladığı benim yani 1970, Börülce’de sahnelenmiştir o sırada, sahnelenen bütün tiyatro metinleri iz bırakmıştır.”
Düşünceyi Geliştirme Yolu: Örnekleme (eser adlarıyla düşünceyi somutlaştırma)

Cümle 3: “Ama yani belki de özel bir bazen siz metinlerinizde, suya atılan bir taş gibi bir şey meydana getirmek maksadıyla hani okurda iz bırakmak amacıyla ben ne anlıyorsam onu da öyle bir şekilde kullanmaktan hoşlanan bir yazarsınız.”
Düşünceyi Geliştirme Yolu: Benzetme (yazarlık etkisini “suya atılan taş”a benzetme)

Sayfa 61 Cevapları

5. Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakattaki açık ve örtük iletileri yazınız.

Açık İletiler:

• Yazarlık sabır, birikim ve gözlem gerektirir.
• Edebiyat insanın iç dünyasını ve toplumu anlamasında yol göstericidir.
• Selim İleri’nin eserlerinde süreklilik, geçmişle bağ kurma ve kültürel değerleri yaşatma amacı vardır.

Örtük İletiler:

• Edebiyat, bireylerin hayatına yön verir ve kimlik kazandırır.
• Yazarlar, topluma yol gösterici bir misyon üstlenirler.
• Sanat, bireyin iç dünyasını zenginleştirerek toplumun gelişmesine katkı sağlar.

6. Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakat, aşağıdaki ölçütleri karşılıyorsa evet, karşılamıyorsa hayır bölümünü işaretleyiniz.

7. a) Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakattan ve San’at adlı şiirden alınan bölümleri okuyunuz.

Burada iki metin kıyaslanıyor.

• Selim İleri’nin sözleri: Sanatta sürekliliğin önemi, geçmişten geleceğe bağ kurma fikri.
• Şiirden alınan dizeler: Doğayı ve duyguları tasvir ederek sanatı ruhla birleştirme çabası.

7. b) Metinlerden hareketle günlük dil ile edebî dilin benzerlik ve farklılıklarını yazınız.

Benzerlikler:

• Her ikisi de duygu ve düşünceleri aktarmak için kullanılır.
• İnsanlara bilgi, duygu ve düşünce kazandırır.
• Gerçekleri yansıtmada araçtır.

Farklılıklar:

• Günlük dil sade, anlaşılır ve doğrudandır; edebî dil sanatlı, süslü ve mecazlıdır.
• Günlük dilde iletişim amaçlanır, edebî dilde estetik değer öne çıkar.
• Günlük dil somut ifadeler kullanırken, edebî dilde hayal gücü ve imgeler vardır.

Sayfa 62 Cevapları

8. Dinlediğiniz/izlediğiniz mülakata ilgili olumlu ya da olumsuz eleştirilerinizi gerekçeleriyle söyleyiniz.

Olumlu Eleştiriler:

• Sorular açık ve anlaşılır bir dille yöneltilmişti.
• Konu, hem yazarın kişisel hayatına hem de sanat anlayışına ışık tutuyordu.
• Mülakatın dili samimi ve doğal olduğu için okuyucuyu etkilemeyi başardı.

Olumsuz Eleştiriler:

• Bazı sorular daha ayrıntılı hazırlanabilirdi.
• Yazarın sanat anlayışına dair daha fazla örnek verilseydi daha öğretici olabilirdi.

Çıkış Kartı

Üç Yaz

Dinlediğiniz/izlediğiniz çok modlu metinden hareketle mülakat türü hakkında öğrendiğiniz veya önemli bulduğunuz üç bilgiyi yazınız.

1. Mülakat, alanında uzman veya tanınmış kişilerin görüşlerini öğrenmek için yapılır.
2. Mülakat soruları önceden hazırlanır ve kişiyi tanıtıcı bilgiler içerir.
3. Mülakatta amaç, kişiyi doğru ve samimi şekilde tanıtmak, görüşlerini aktarmaktır.

İki Sor

Dinlediğiniz/izlediğiniz çok modlu metinden hareketle mülakat türü hakkında merak ettiğiniz veya daha fazla bilgi almak istediğiniz konuyla ilgili iki soru yazınız.

1. Mülakat yapılırken hangi sorular kişiyi daha çok konuşturmaya yönlendirir?
2. Mülakatlarda ses ve görüntü kaydı almak her zaman gerekli midir?

Bir Paylaş

Dinlediğiniz/izlediğiniz çok modlu metinden hareketle mülakat türü hakkındaki bir görüşünüzü paylaşınız.

Mülakat, hem kişinin kişisel yönlerini hem de düşünce dünyasını ortaya çıkardığı için edebiyat ve gazetecilikte önemli bir türdür.