9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 85-86-87-88-89-90 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 85-86 Ders İçi Çalışma Cevapları

1. a) Hişt, Hişt! adlı hikâyede ele alınan temel duygu ya da kavram: Yaşama sevinci
Hikâyede anlatıcı, doğanın güzelliklerini fark edip bu sevinçle doluyor.

1. b) Forsa adlı hikâyede ele alınan temel duygu ya da kavram: Vatanseverlik
Forsa hikâyesinde, Türk denizcisinin uzun yıllar süren esaretten sonra özgürlüğüne kavuşması ve vatanına duyduğu özlem anlatılıyor.

1. c) İşaretlediğiniz duygu ya da kavramlardan hareketle Hişt, Hişt! ve Forsa hikâyelerinin konuları:

• Hişt, Hişt!: Anlatıcı doğada yaptığı yürüyüşte, etrafındaki güzellikleri fark eder ve bu farkındalık yaşama sevinci ile dolmasına neden olur. Sinirli başladığı yürüyüş, doğanın dinginliğiyle iç huzura dönüşür.
• Forsa: Bir Türk denizcisi, 40 yıllık esaretin ardından özgürlüğüne kavuşur. Hikâye, denizcinin vatanına olan derin bağlılığını ve özgürlüğüne kavuşma çabalarını işler.

Sayfa 87 Cevapları

2. a) Okuduğunuz Hişt, Hişt! adlı hikâyede yazarın bir ünlemi hikâyesine başlık olarak seçmesi, hikâyede sürekli tekrar etmesi, hikâyeye dil ve anlatım yönünden nasıl bir katkı sağlamıştır? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle yazınız.

Yazarın "Hişt, Hişt!" ünlemini hikâyeye başlık olarak seçmesi ve bu ifadeyi tekrar etmesi, hikâyeye derinlik ve belirsizlik katar. "Hişt" sesi, bir çağrı veya uyarı niteliği taşırken, okuyucunun da dikkatini yoğunlaştırır. Hikâyedeki bu tekrar, ritmik bir hava yaratarak anlatıya merak unsuru ekler ve karakterin çevresiyle olan içsel etkileşimini daha belirgin hale getirir. Bu ünlem, hikâyenin gizemli atmosferini güçlendiren ve okuyucunun ilgisini canlı tutan önemli bir unsur olarak kullanılmıştır.

2. b) Okuduğunuz Forsa adlı hikâyede yer alan denizcilik ile ilgili kelime ya da kelime gruplarını belirleyiniz. Yaptığınız bu çalışmadan hareketle metnin adının, temasının ve konusunun hikâyenin dil ve anlatımını nasıl etkilediğini söyleyiniz.

Forsa hikâyesinde denizcilikle ilgili terimler arasında kadırga, pupa yelken, kürek çekmek, gemi mürettebatı gibi ifadeler yer almaktadır. Hikâyede bu terimlerin kullanılması, hikâyenin temasını denizcilik ve esirlik bağlamında şekillendirir. Denizcilik terimleri, hikâyenin diline gerçekçilik katarak okuyucuyu deniz ortamına çeker ve karakterin esirlikten kurtulma mücadelesini daha güçlü bir şekilde vurgular. Bu terimler, aynı zamanda hikâyenin sert ve mücadeleci atmosferini de besleyerek, anlatımın etkileyiciliğini artırır.

3. a) Okuduğunuz hikâyeden alınan aşağıdaki paragrafta boş bırakılan kelimelerin yerine bağlama uygun olarak kendi ifadelerinizi yazınız.

“Otların yeşil olması, denizin mavi olması, gökyüzünün bulutsuz olması, pekâlâ bir meseledir. Kim demiş mesele değildir, diye? Budalalık! Ya yağmur yağsaydı... Ya otların yeşili soluk olsaydı, ya denizin mavisi gri olsaydı... Olsaydı o zaman mesele olurdu, işte.
Kırmızı bir yaprak, altın renkli bir keçi gördüm. Birisi arkamdan:
— Hişt, dedi.
Dönüp baktım. Yolun kenarındaki daha yeşil almamış taze deve dikenleriyle karabaşlar, fesleğen kokusunda bana baktılar. Dişlerim kamaştı. Yolda kimsecikler yoktu.
Bir evin penceresini, uzakta bir iki insanı, yaprakların arasından seçtim.
Dönüp bakmak istedim. Belki de çok istediğim için dönüp bakamadım. Olabilir. Gökten bir kuş, sessizce geçip gitmiştir. Arkamdan rüzgar, eski bir anı getirmiştir. Bir iz vardır belki, diyen.
— Hişt, dedi yine.”

3. b) Tamamladığınız paragrafı metnin aslı ile karşılaştırınız. Farklı kelimelerin anlatıma hâkim olan duyguyu etkilemesi konusundaki düşüncelerinizi yazınız.

Tamamladığım paragraftaki kelimeler, metnin duygusal tonunu ve atmosferini önemli ölçüde etkiliyor. Örneğin, "kırmızı" ve "altın" renklerinin kullanımı, metne daha canlı ve dinamik bir his katarken, "gri" gibi kelimeler hikâyeye bir miktar melankolik hava ekliyor. Yazarın seçtiği kelimeler, okuyucunun zihninde farklı imgeler uyandırarak anlatımın duygusal yoğunluğunu değiştiriyor. Farklı kelimeler, anlatıdaki belirsizlik ve gerilim duygusunu artırabilir ya da azaltabilir.

Sayfa 88 Ders İçi Çalışma Cevapları

1. Ders İçi Çalışma: Forsa adlı hikâye hakkında istenen çalışmaları yapınız.

a) Aşağıdaki hikâye haritasını doldurunuz.

• Hikâyenin Adı: Forsa
• Karakterler: Kara Memiş, Turgut
• Mekân: Forsa'nın Akdeniz'deki adası
• Zaman: Osmanlı Devleti dönemi
• Hikâyedeki Olaylar: Kara Memiş’in denizlerdeki mücadelesi, esir düşmesi, gemilerde köle olarak yirmi yıl çalıştırılması, bir çiftçiye satılması, çiftçinin onu azat edip kendi haline bırakması, kendi halinde yaşarken Türk gemileriyle karşılaşması ve oğlunu bulması.

b) Hazırladığınız hikâye haritasından hareketle Forsa adlı hikâyeyi özetleyiniz.

Kara Memiş adında yaşlı bir denizci var. Gençken çok güçlüymüş ve birçok deniz savaşına katılmış. Bir gün Malta korsanları tarafından esir alınmış ve tam yirmi yıl boyunca onların gemisinde zorla kürek çekmiş. Bu süre boyunca hiç pes etmemiş, hep bir gün vatanına döneceğine inanmış. Sonra korsanlar onu bir çiftçiye satmış, orada da on yıl çalışmış. Bu süre zarfında umudunu hiç kaybetmemiş, hep Türk gemilerinin gelip onu kurtaracağına inanmış. Nihayet bir gün rüyasında gördüğü Türk donanması gemisiyle karşılaşmış. Gemideki denizcilerle konuşmuş ve onların Türk olduğunu anlamış. Meğerse bu donanmanın komutanı, yıllar önce ayrıldığı oğlu Turgut'muş. Baba ve oğul birbirlerini tanıyınca çok duygulanmışlar. Oğlu ona dinlenmesini söylemiş ama Kara Memiş savaşa katılmak istemiş. En sonunda, “Şehit olursam Türk bayrağıyla beni örtün,” demiş.

2. Ders İçi Çalışma: Birtinci temanın sonunda sizden bir hikâye okumanız istenmişti. Bu hikâye ile ilgili aşağıdaki çalışmayı yapınız.

a) Aşağıdaki hikâye haritasını doldurunuz.

• Hikâyenin Adı: Son Kuşlar
• Karakterler: Anlatıcı, Konstantin Efendi, Mahallenin çocukları, Hollandalı, Mühendis Ahmet Bey
• Mekân: İstanbul Adalar
• Zaman: 1950'li yıllar
• Hikâyedeki Olaylar: Anlatıcının kış ve yaz mevsimini karşılaştırması, adadaki kır kahvesinde düşünceleri, kuşların kayboluşu, Konstantin Efendi’nin kuş ağı, kuşların gelmemesi, yeşilliklerin yok edilişi; dünyanın değişimi üzerine uyarı.

Sayfa 89 Cevapları

b) Öğretmeninizin rehberliğinde ikişer kişilik takımlar oluşturunuz.

Cevap: İkişer kişilik takımlar oluşturunuz.

c) Doldurduğunuz hikâye haritasını arkadaşınıza veriniz ve ondan bu haritaya göre bir hikâye kurgusu oluşturmasını isteyiniz. Siz de arkadaşınızın hikâye haritasına bakarak bir hikâye kurgulayınız. Kurguladığınız hikâyenin olay örgüsünü yazınız.

Cevap: Bir zamanlar, büyük bir krallıkta, cesaretiyle tanınan Arif adında bir adam yaşardı. Krallığın zalim kralı Timur, zor bir görev için bir elçi aramaktadır. Saraydaki vezirler, bu tehlikeli görevi ancak Arif’in üstlenebileceğine karar verirler.

Arif, saraya çağrıldığında, kendisine boyun eğmesi beklenir; ancak Arif dimdik durur ve krallığın bu görevini kabul eder. Tüm masrafları kendisinin karşılayacağını söyler. Kral Timur’un sarayına gittiğinde, kral ona saygı duyar, fakat hiçbir şekilde Arif’in önünde eğilmesini istemez. Arif görevini başarıyla tamamlar ve dönüş yolculuğunda, onurlu ve sade bir hayat yaşamaya karar verir. Köyüne dönüp sebze ve meyve yetiştirerek geçimini sağlar.

Olay örgüsü:

1. Arif’in göreve çağrılması
2. Krallık için tehlikeli bir görevi üstlenmesi
3. Görevi tamamlayıp onurlu bir şekilde krallığa geri dönmesi
4. Görevin ardından köyüne dönüp sade bir yaşam sürmeye karar vermesi

ç) Oluşturduğunuz hikâye kurgusunu sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Sınıfta arkadaşlarınızla hikâye kurgusunu paylaşınız ve diğer arkadaşlarınızın fikirlerini dinleyiniz.

d) Takım arkadaşınızdan oluşturduğunuz hikâye kurgusunun okuduğu hikâyeye ne kadar benzediğini değerlendirmesini isteyiniz.

Cevap: Takım arkadaşınızdan değerlendirme yapmasını isteyiniz. Hikâyede cesaret, onur ve zorluklara karşı direnme temaları benzer olabilir; fakat karakter isimleri ve bazı olaylar küçük farklılıklar gösterebilir.

e) Takım arkadaşınızın okuduğu hikâye ile sizin kurguladığınız hikâyenin benzer ve farklı yönlerini yazınız.

Benzer Yönler:

• Her iki hikâyede de cesaret ve onur temaları işlenmiştir.
• Ana karakterler, tehlikeli görevler için seçilmiş ve sadık, dürüst kişilikleriyle ön plana çıkmıştır.
• Görevlerin sonunda ödül beklemeyen, sade bir yaşam tercih eden kahramanlar vardır.

Farklı Yönler:

• Hikâyede karakter isimleri ve bazı olaylar değişiklik gösterebilir.
• Arif karakteri, okuduğunuz hikâyeden farklı olarak başka bir görev ve krallıkta yer alıyor olabilir.
• Arif’in görev dönüşü ve krallıktaki rolü, okuduğunuz hikâyedeki olaylardan farklı olabilir.

f) Kendi okuduğunuz hikâyeyi sınıf arkadaşlarınıza özetleyiniz.

Cevap: Okuduğum hikâye "Son Kuşlar" adını taşıyor. Hikâyede adada yaşayan bir anlatıcının, kuşların yavaş yavaş yok olmasını gözlemlemesi anlatılıyor. Adada kaybolan doğa güzellikleri, insanların çevreye verdiği zararlarla iç içe geçmiştir. Anlatıcı, doğal hayatın ve kuşların yok oluşu ile içsel bir hüzün yaşar. Bu hüzün, aynı zamanda insanlığın doğaya karşı ilgisizliğini ve insan-doğa ilişkisinin bozulmasını gözler önüne serer.

Sayfa 90 Cevapları

1. Forsa adlı hikâyeyi aile büyüklerinizle okuyunuz.

Cevap: Aile büyüklerimle birlikte Forsa adlı hikâyeyi okuduk. Hikâyedeki olayları ve karakterleri tartıştık.

2. Bu hikâyede hangi bölümleri değiştirmek isteyebileceklerini onlara sorunuz.

Cevap: Aile büyüklerim, özellikle Kara Memiş’in esir olarak geçirdiği süre ve sonrasındaki olayları değiştirmek istediklerini söylediler. Onlara göre, Memiş’in esaretten kurtulma süreci daha kısa olmalı ve ailesiyle daha erken kavuşmalıydı.

3. Aile üyelerinizin söyledikleri bölümleri değiştirerek onlardan bu bölümü yeniden kurgulamalarını isteyiniz.

Cevap: Aile büyüklerim, Kara Memiş’in esir düşmesinden sonra, kısa süre içinde bir isyan çıkartarak diğer esirlerle birlikte kaçmasını ve İstanbul’a dönüp ailesine kavuşmasını tercih etti. Hikâye bu şekilde daha hızlı bir akışa sahip oldu.

4. Değişen ögelerle birlikte Forsa adlı hikâyeyi yeniden kurgulayınız.

Cevap: Yeni kurguda, Kara Memiş isyan çıkararak bir gemiyi ele geçiriyor ve diğer esirlerle birlikte kaçarak İstanbul’a dönüyor. Memiş’in ailesiyle kavuşması daha erken gerçekleşiyor ve hikâye duygusal bir birleşmeyle son buluyor.

5. Yeniden kurguladığınız hikâyede nasıl bir değişiklik meydana geldi? Yazınız.

Cevap: Hikâyede zaman akışı hızlandırıldı, böylece Kara Memiş daha kısa sürede esaretten kurtulup ailesiyle buluştu. Aile özlemi teması daha kısa sürede işlenirken, hikâyenin dramatik yönü azaldı ve daha aksiyon odaklı bir yapı kazandı.

6. Forsa adlı hikâyenin yazarı siz olsaydınız hikâyeyi nasıl devam ettirirdiniz? Ailenize anlatınız.

Cevap: Eğer hikâyeyi ben yazsaydım, Kara Memiş kurtulduktan sonra oğluyla birlikte Osmanlı donanmasına katılır ve büyük bir deniz savaşı kazanırlardı. Böylece hikâye, bir zafer ve onur temasıyla son bulurdu.

7. Yaptığınız çalışma hakkında aile fertlerinizin duygu ve düşüncelerini öğreniniz ve yazınız.

Cevap: Aile büyüklerim, hikâyeyi değiştirmek ve yeniden kurgulamak konusunda çok eğlendiklerini ve sürecin onları düşündürüp keyiflendirdiğini belirttiler. Özellikle esaret kısmının kısaltılmasıyla hikâyenin daha heyecan verici hale geldiğini düşündüler.

8. Ailenizle yaptığınız bu çalışma hakkında neler hissettiniz? Yazınız.

Cevap: Aile büyüklerimle böyle bir çalışma yaparken çok mutlu oldum. Hikâyeye dair farklı bakış açıları geliştirmek ve bunu birlikte yapmak gerçekten eğlenceliydi. Ailemle birlikte hikâye üzerine düşünmek ve tartışmak güzel bir deneyimdi.