9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 145-146-147-148 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 145

Konuya Başlarken

Soru 1: Su altındaki nesnelere etki eden etmenler göz önüne alındığında bu nesnelerin tasarımları ile ilgili ne söylenebilir?

Cevap: Su altındaki nesneler, artan basınca dayanıklı malzemelerden yapılmalı ve sızdırmaz özellikte olmalıdır. Ayrıca, hidrodinamik tasarımlar kullanılmalı ve yoğunlukları suyun yoğunluğuna uygun şekilde ayarlanarak yüzme veya batma durumu kontrol edilmelidir.

Soru 2: Gövdesinde bulunan pencere sayısının fazlalığı turistik denizaltıların daha derinlere inmesini neden sınırlar?

Cevap: Pencere sayısının artması, gövdenin dayanıklılığını azaltır. Su altındaki yüksek basınç, pencere gibi zayıf noktalara daha fazla etki eder ve denizaltının derinlik sınırını düşürür. Bu nedenle, pencere sayısı sınırlı tutulmalı ve dayanıklılık ön planda olmalıdır.

2. Etkinlik: Durgun Sıvılarda Basınç

Amaç: Durgun sıvılarda basınç hakkında bilgi edinmek ve çıkarım yapabilmek.

Soru 1: Türk Millî Takımı sporcularının serbest dalışta rekor kırdığı görüntüleri izleyerek, suda derine dalmanın zorluklarını açıklayınız.

• Derinlik arttıkça suyun basıncı yükselir, bu durum kulak zarına ve solunum sistemine baskı yapar.
• Solunan gazların basıncı arttıkça vücutta daha fazla azot birikir, bu da azot narkozuna neden olabilir.
• Soğuk suya maruz kalma vücut ısısını düşürür ve hipotermi riski oluşturur.
• Işık seviyesinin azalması görüş mesafesini kısıtlar.
• Ani yüzeye çıkış, dekompresyon hastalığına (vurgun) yol açabilir.

Soru 2: Kendinizi serbest dalışta rekor kıran bir sporcunun yerine koyarak, bu başarının sizde uyandırdığı duyguları ifade ediniz.

Cevap: Rekor kırmanın getirdiği mutluluk ve gurur duygusu çok büyüktür. Aynı zamanda doğaya karşı bir zafer kazanma ve kişisel sınırları aşma hissi heyecan vericidir. Bu tür başarıların arkasında disiplin, özveri ve çok çalışma olduğunu bilmek, başarıyı daha da anlamlı hale getirir.

Soru 3: Metni dikkate alarak su altı sporları yapanların sağlıklarını korumaları için öneriler yazınız.

• Basıncı Eşitleme: Kulak basıncını eşitlemek için doğru teknikler kullanılmalıdır.
• Yavaş İniş ve Çıkış: Ani basınç değişikliklerinden kaçınılmalıdır.
• Ekipman Kontrolü: Dalış öncesi tüm ekipmanlar detaylı şekilde kontrol edilmelidir.
• Nefes Teknikleri: Akciğer sağlığını korumak için doğru nefes alma teknikleri kullanılmalıdır.
• Profesyonel Eğitim: Dalış güvenliği için profesyonel eğitim ve düzenli sağlık kontrolleri yapılmalıdır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 146

4. Soru: Aşağıdaki görsellerde durgun sıvı basıncı ile çalışan sistemler verilmiştir. Bu sistemlerin işleyiş biçimlerini inceleyiniz ve her bir sistemin çalışma ilkesi ile ilgili fikirlerinizi ayrı ayrı yazınız.

1. Araba Fren Sistemi:
   Fren hidrolik sistemi, sıvı basıncını kullanarak fren pedalı ile tekerlekler arasında kuvvet iletir. Sürücü pedala bastığında sıvı, basınç yoluyla fren disklerine kuvvet uygulayarak aracın yavaşlamasını sağlar.

2. Vinç Sistemi:
   Hidrolik sistemler sıvı basıncını kullanarak ağır yükleri kaldırır. Hidrolik yağ, pistonları hareket ettirir ve vinç kollarını kontrol eder. Bu sistem, yüksek basınç sayesinde büyük ağırlıkları kaldırır.

3. Su Cenderesi:
   Küçük pistona uygulanan kuvvet, sıvıyı sıkıştırarak büyük pistona iletir. Büyük pistonda kuvvet artar ve bu sistem, ağır yükleri kaldırmada kullanılır.

4. Birleşik Kaplar:
   Kaplar arasında sıvı seviyesi dengeye ulaşır. Basınç, sıvı yüksekliği ve yoğunluğuna bağlıdır. Bu sistem, sıvı seviyesini eşitleyerek dengeli bir basınç sağlar.

5. Soru: Yandaki karekodu okutarak "Sıvı Basıncı ve Akışı" isimli simülasyona ulaşınız. Simülasyonu kullanarak durgun sıvılarda basınca etki eden etmenleri belirleyiniz.

Cevap: Durgun sıvılarda basınca etki eden üç temel etmen:

• Sıvının Derinliği: Derinlik arttıkça basınç da artar.
• Sıvının Yoğunluğu: Daha yoğun sıvılar daha fazla basınç uygular.
• Yerçekimi İvmesi: Yer çekimi kuvveti arttıkça basınç da artar.

6. Soru: Belirlediğiniz etmenleri ve bu etmenlerin tanımlarını aşağıdaki tabloya yazınız.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 147

7. Soru: Öğretmeninizin rehberliğinde gruplar oluşturunuz.

Cevap: Gruplar, öğretmenin rehberliğinde öğrencilerin eşit katılım sağlayabileceği şekilde oluşturulmalıdır. Her grup, deneysel çalışmalarda iş birliği içinde çalışmalı ve sonuçları birlikte değerlendirmelidir.

8. Soru: Sıvılarda basınca etki eden etmenlerle ilgili bir hipotez kurunuz ve hipotezinizi aşağıdaki alana yazınız.

Cevap: Hipotez: Sıvılarda basınç, sıvının derinliği, yoğunluğu ve yerçekimi ivmesi ile doğru orantılıdır. Bu faktörlerin her biri basıncı belirgin şekilde etkiler.

9. Soru: Ekip hâlinde çalışarak sıvılarda basınca etki eden etmenleri tanımlayabileceğiniz bir deney düzeneği tasarlayınız.

Cevap: Bir şeffaf tüpün içine farklı sıvılar (su, tuzlu su, yağ) doldurulur. Tüpe bir basınç ölçer yerleştirilir ve sıvının farklı derinliklerinde basınç değerleri ölçülür. Bu deney düzeni, sıvının derinliği ve yoğunluğunun basınç üzerindeki etkisini incelemek için kullanılabilir.

10. Soru: Deneyde dikkat edilecek hususları, deney düzeneğini ve araç gereçleri tabloya yazınız.

Araç Gereçler:

• Şeffaf tüp
• Basınç ölçer
• Su, tuzlu su, yağ gibi farklı yoğunlukta sıvılar

11. Soru: Gruptaki arkadaşlarınızla durgun sıvılarda basınca etki eden etmenleri öğrenmek için bir çalışma yapınız ve sonuçları yorumlayınız.

Sonuç: Sıvı basıncının derinlikle doğru orantılı olduğu ve sıvının yoğunluğunun basınca doğrudan etki ettiği gözlemlenmiştir. Yerçekimi kuvveti de basınca etki eden önemli bir faktördür.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 148

12. Soru: Elde ettiğiniz verilerden yararlanarak durgun sıvılarda basıncın matematiksel modelini oluşturunuz ve aşağıdaki alana yazınız.

Cevap:
P = h × d × g

• P: Sıvı basıncı (Pa)
• h: Sıvının derinliği (m)
• d: Sıvının yoğunluğu (kg/m³)
• g: Yerçekimi ivmesi (9,8 m/s²)

13. Soru: Matematiksel modeli kullanarak durgun sıvılarda basınca ilişkin çıkarımlarınızı aşağıdaki alana yazınız.

Cevap:

1. Derinlik arttıkça sıvı basıncı artar.
2. Daha yoğun sıvılar, aynı derinlikte daha fazla basınç oluşturur.
3. Daha az yoğun sıvılar, aynı derinlikte daha düşük basınç oluşturur.

Değerlendirme

1. Soru: Deney sürecinde hangi zorluklarla karşılaştınız ve bu zorlukları aşmak için deneyinizde ne tür değişiklikler yaptınız?

Cevap: Deney sırasında sıvının derinliklerini hassas ölçmek zorluk oluşturdu. Bu sorunu çözmek için daha hassas ölçüm cihazları ve sıvıyı sabit tutmak için uygun düzenekler kullandık.

2. Soru: Deneyden elde ettiğiniz sonuçları günlük hayatta gözlemleyebileceğiniz bir örnekle ilişkilendiriniz.

Cevap: Denizaltılarda, artan derinlikle birlikte dış basıncın artması nedeniyle gövde tasarımı dayanıklı malzemelerle yapılır. Bu durum, denizaltıların yüksek basınca karşı dayanıklılığını sağlar.

3. Soru: Elde ettiğiniz sonuçlar ile hipotezinizi karşılaştırdığınızda hipotezinizi doğruluğu konusunda neler söyleyebilirsiniz?

Cevap: Hipotezimizde sıvı basıncının derinlik ve yoğunluğa bağlı olduğunu belirtmiştik. Deney sonuçları bu hipotezi doğrulamış ve hipotezimizin geçerli olduğunu göstermiştir.

4. Soru: Deneyden elde ettiğiniz sonuçlar, durgun sıvılarda basıncın bağlı olduğu değişkenler hakkındaki hangi ön bilginizin gelişmesine katkı sağladı?

Cevap: Durgun sıvılarda basıncın sadece derinlik ve yoğunlukla değil, aynı zamanda yerçekimi ivmesi gibi faktörlerle de değiştiğini daha iyi anladık.

5. Soru: Deneyinizi geliştirmek için ne tür değişiklikler önerirsiniz?

1. Farklı yoğunluktaki sıvılar (tuzlu su, yağ vb.) kullanılarak deney daha kapsamlı hale getirilebilir.
2. Sıcaklık etkisi de dahil edilerek, sıvının fiziksel özelliklerindeki değişikliklerin basınca etkisi incelenebilir.
3. Daha hassas elektronik basınç ölçer cihazlar kullanılarak ölçüm doğruluğu artırılabilir.