9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 54-55-56-57-58 Cevapları Meb Yayınları

Temel ve Türetilmiş Nicelikler

Sayfa 54 Konuya Başlarken Cevapları

1. Fizik biliminde niceliklerin ölçülmesinde kullanılan birimlerle ilgili küresel bir dil nasıl oluşturulmuş olabilir?
Cevap: Küresel bir dil oluşturulması, bilimsel standartların belirlenmesiyle mümkün olmuştur. 1960 yılında Paris'te düzenlenen "Ağırlıklar ve Ölçümler Konferansı" ile Uluslararası Birimler Sistemi (SI) kabul edilmiştir. Bu sistemde belirlenen birimler, dünya genelinde standart hale gelmiş ve bilim insanları arasında ortak bir iletişim dili sağlamıştır.

2. Fizik biliminde gruplandırmalar niceliklerin hangi özelliklerine bağlı olarak yapılmış olabilir?
Cevap: Fiziksel niceliklerin gruplandırmaları, ölçüm yöntemleri, niceliklerin doğası (temel ve türetim), birim sistemleri ve benzerlikler gibi özelliklere bağlı olarak yapılmıştır. Örneğin, bazı nicelikler doğrudan ölçülebilirken, bazıları türetim gerektirir ve farklı birimlerle ifade edilir.

3. Günlük hayatta fiziksel niceliklerden hangileri kullanılmaktadır?
Cevap: Günlük hayatta yaygın olarak kullanılan fiziksel nicelikler arasında uzunluk, kütle, hacim, zaman, sıcaklık, hız ve kuvvet bulunmaktadır. Örneğin:

• Uzunluk: Yürüyüş yollarını ölçmek için.
• Kütle: Gıda maddelerinin ağırlığını tartmak için.
• Hacim: Sıvıların miktarını belirlemek için.
• Zaman: Günlük aktivitelerin planlanmasında.

Sayfa 55 Etkinlik Cevapları

1. Etkinlik: Temel ve Türetilmiş Nicelikler

Amaç: Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin fen bilimlerinde kullanılan temel ve türetilmiş nicelikleri tanıyarak, bu niceliklerin SI birimleri ile olan ilişkisini kavramaları ve günlük hayatta bu niceliklerin kullanımını öğrenmeleridir.

Soru 2. Fen bilimleri, kimya, biyoloji derslerinde görmüş olduğunuz fiziksel niceliklerden ve birimlerden hangileri fizik biliminde kullanılmaktadır? Fiziksel nicelikleri ve birimleri belirleyerek aşağıdaki tablolara yazınız.

Soru 3. 2. basamakta bulunan tablolara yazdığınız fiziksel nicelikleri ve birimleri SI’da kullanılan fiziksel nicelik ve birimlerle karşılaştırınız. Belirlediğiniz fiziksel niceliklerin birimlerini arkadaşlarınızla tartışarak SI’ya göre düzenleyiniz ve aşağıdaki tabloya yazınız.

Bu tablolar, fen bilimlerinde ve fizik derslerinde kullanılan temel fiziksel nicelikler ve bunların birimleri ile SI birim sistemi arasındaki uyumu göstermektedir.

Sayfa 56 Etkinlik Cevapları

4. Soru: Aşağıdaki tabloda verilen fiziksel niceliklerin birimlerini, birimi oluşturan nicelikleri ve bu niceliklerin SI’daki birimleri doğrudan ilişkili olduğu fiziksel nicelikler ve ölçüm aletleri bakımından inceleyiniz. Tabloya doğru şekilde doldurunuz.

5. Soru: Fiziksel niceliklerden olan uzunluk temel nicelik, ağırlık ise türetilmiş nicelik olarak adlandırılır. Bu bilgiden yararlanarak aşağıda verilen fiziksel nicelikleri temel ve türetilmiş niceliklere göre gruplandırınız.

Fiziksel Nicelikler Tablosu

6. Soru: Temel niceliklerin ve türetilmiş niceliklerin nitelikleri hakkındaki fikirlerinizi diğer gruplarla paylaşınız.

Cevap: Temel nicelikler, doğrudan ölçülebilen niceliklerdir. Bunlar, uzunluk, kütle, zaman gibi fiziksel büyüklüklerdir.
Türetilmiş nicelikler ise temel niceliklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Örneğin, hız bir türetilmiş niceliktir ve uzunluk ile zamanın bir oranıdır. Kuvvet ise kütle ve ivmenin çarpımıyla elde edilen bir türetilmiş niceliktir.

Değerlendirme Soruları ve Cevapları

7. Soru- Fiziksel niceliklerin temel nicelik veya türetilmiş nicelik olduğuna karar vermede hangi ölçütler etkilidir?

Cevap: Temel nicelikler, doğrudan ölçülebilen, başka niceliklerden türetilmeyen niceliklerdir. Türetilmiş nicelikler ise birden fazla temel nicelik kullanılarak hesaplanan niceliklerdir. Örneğin, hız ve ivme türetilmiş niceliklerdir çünkü uzunluk ve zaman gibi temel niceliklerden türetilirler.

8. Soru- Temel nicelik ve türetilmiş nicelik arasındaki ilişkiyi aşağıdaki alana yazınız.

Cevap: Temel nicelikler doğrudan ölçülebilen fiziksel büyüklüklerdir, örneğin, uzunluk ve kütle gibi. Türetilmiş nicelikler ise bu temel niceliklerin birleştirilmesiyle elde edilen büyüklüklerdir. Örneğin, hız türetilmiş bir niceliktir çünkü uzunluğun zamana bölünmesiyle hesaplanır.

Sayfa 57 Alıştırma Cevapları

Bildiğiniz fiziksel nicelikleri ve bu fiziksel niceliklerin birimlerini aşağıdaki tabloya yazınız. Bu niceliklerin temel nicelik mi yoksa türetilmiş nicelik mi olduğunu belirleyerek tablodaki ilgili kısmı “X” ile işaretleyiniz.

1. Alıştırma: Fiziksel Nicelikler Tablosu

Sayfa 58 Cevapları

2. Alıştırma: Metindeki Fiziksel Nicelikler Tablosu

Metinde geçen fiziksel nicelikleri, bu niceliklerin türünü (temel veya türetilmiş) ve birimini tabloya yazınız.

3. Alıştırma: Ömer’in Ölçüm Aletleri Tablosu

Aysun öğretmen, Ömer’e ölçüm aletlerine ait aşağıdaki görselleri veriyor ve Ömer’in bu görsellerden yararlanarak tabloyu doldurmasını istiyor.

Yanlış olanlar düzeltildi:

• Eşit kollu terazi: Kütle, temel nicelik olup birimi kilogram (kg).
• Dinamometre: Ağırlık değil, kuvvet ölçer ve birimi Newton (N)