9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 110 Cevapları Meb Yayınları

Metalik Bağ

Soru: Yün kazağınızı çıkarırken veya halının üstünde yürüdükten sonra metal bir kapı koluna dokunduğunuzda rahatsız edici bir çarpılma hissettiniz mi? Plastik kaydıraktan kayan bir çocuğun saçlarının dikilmesi ya da plastik tarakla saçlar tarandıktan sonra tarağın küçük kâğıt parçalarını çekmesinin sebebi ne olabilir?

Cevap: Bu olayların sebebi, elektrostatik yüklerin hareketi ve birikimidir. Yün kazak veya halı gibi yüzeylerle temas sırasında atomlar arasında elektron transferi gerçekleşir. Bu transfer sonucunda cisimler pozitif (+) veya negatif (-) elektrik yükü ile yüklenir. Örneğin:

• Saçların dikilmesi: Plastik kaydırakta sürtünme sonucu saçlar negatif yüklenirken, kaydırak pozitif yüklenir. Aynı yüklü saç telleri birbirini iter ve dikleşir.
• Tarak ve kâğıt parçaları: Plastik tarak, saçlarla sürtünme sonucu yüklenir. Yüklü tarak, nötr kâğıt parçalarını çeker.

Elektrostatik yüklerin bu şekilde birikmesi ve etkileşimi, çarpılma ve çekim gibi olayların temel sebebidir.

1. Yüklü küreler birbirine yaklaştırıldığında her bir küre çiftinin etkileşim sonrası oluşacak durumunu çiziniz.

Cevap: Yüklü küreler arasındaki etkileşim, elektrik yüklerinin işaretine bağlı olarak çekim veya itme kuvveti oluşturur:

• Zıt yüklü küreler (+ ve -): Çekim kuvveti ile birbirine yaklaşır.
• Aynı yüklü küreler (+ ve + veya - ve -): İtme kuvveti ile birbirinden uzaklaşır.
  Çizimler, bu temel prensibe dayanarak şu şekilde olmalıdır:
• Zıt yükler birbirine yakın, aynı yükler birbirine uzak olacak şekilde konumlandırılır.

2. Atomlar neden ve nasıl bir arada bulunur? Bağ oluşumunda atomların yapısında bulunan elektrik yüklü taneciklerin ne gibi bir etkisi vardır?

Cevap: Atomlar, kararlı bir yapıya ulaşmak ve enerji seviyelerini dengelemek için bir arada bulunurlar. Kimyasal bağlar, atomlar arasındaki elektriksel çekim kuvvetleri sayesinde oluşur. Elektronlar, negatif yüklü taneciklerdir ve pozitif yüklü çekirdekler tarafından çekilir.
Bağ oluşumunda:

• Elektron paylaşımı (kovalent bağ) veya elektron transferi (iyonik bağ) gerçekleşir.
• Bu süreçte, atomların dış enerji seviyeleri kararlı hale gelir (oktet veya dublet kuralı).
  Elektrik yüklü taneciklerin hareketi ve çekim kuvvetleri, atomlar arasında güçlü bağların