9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 205 Cevapları Meb Yayınları

Konuya Başlarken

1. Boya yapılmadan balonun su yüzeyinde durmasının ve sudaki boyanın kâğıda yapışmamasının sebebi nedir?

Balonun su yüzeyinde durmasının temel sebebi, suyun yüzey gerilimidir. Su molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetleri, yüzeyde bir direnç oluşturarak balonun suya batmasını engeller. Bu sayede balon, su yüzeyinde dengede kalır. Öte yandan, sudaki boyanın kâğıda yapışmamasının nedeni, boya molekülleri ile kâğıt yüzeyi arasındaki adezyon kuvvetinin yetersiz olmasıdır. Eğer kâğıdın yüzeyi boyanın moleküler yapısıyla uyumlu değilse, boya yüzeye tutunamaz ve kayarak su yüzeyinde dağılır.

2. Bir sıvının fiziksel özellikleri değiştirilerek yüzey gerilimi nasıl kullanılabilir? Örneklerle açıklayınız.

Bir sıvının yüzey gerilimi, sıcaklık değişimi, yüzey aktif maddeler veya kimyasal katkılar kullanılarak kontrol edilebilir.

• Deterjan kullanımı: Deterjan gibi yüzey aktif maddeler suyun yüzey gerilimini azaltarak sıvının daha iyi yayılmasını sağlar. Bu özellik, bulaşık yıkama ve tekstil sanayisinde sıvının yüzeyle daha iyi temas etmesine yardımcı olur.
• Sıcaklık değişimi: Sıcaklık arttıkça yüzey gerilimi azalır ve sıvı yüzeye daha geniş bir şekilde yayılır. Bu durum, endüstriyel boya uygulamalarında ve tekstil işlemlerinde sıklıkla kullanılır.
• Ebru sanatı: Ebru sanatında farklı viskoziteye sahip boyalar kullanılarak suyun yüzey geriliminden faydalanılır. Böylece boyalar, su yüzeyinde belirli bir düzende kalır ve istenilen desenler oluşturulur.

Bu yöntemlerle yüzey gerilimi, günlük hayattan sanata kadar pek çok alanda kontrollü bir şekilde kullanılarak farklı işlevler sağlar.