9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 83 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 83 Cevapları (MEB Yayınları)

Etkinlik 1.16 – İyonlaşma Enerjisi I

1. Soru: Periyodik tablonun aynı grubunda iyonlaşma enerjilerinin değişimine neden olan etmenler nelerdir?
İyonlaşma enerjisindeki değişimin nedenini atomun yarıçapı, proton ve elektron sayıları ile ilişkilendirerek açıklayınız.

Cevap: Bir grubun elemanları incelendiğinde yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe yörünge sayısı artar, atom yarıçapı büyür. Elektronlar çekirdekten uzaklaştığı için çekim gücü azalır. Bu nedenle elektron koparmak daha kolay olur ve iyonlaşma enerjisi azalır.
Örneğin: Li > Na > K > Rb şeklinde değişim görülür.

2. Soru: Periyodik tablonun aynı periyodunda 1. iyonlaşma enerjisinin değişimine neden olan etmenler nelerdir?
İyonlaşma enerjisindeki bu değişimin nedenini açıklayınız.

Cevap: Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe proton sayısı artar ve etkin çekirdek yükü yükselir. Elektronlar çekirdeğe daha güçlü bağlanır. Bu nedenle bir elektronu koparmak için gereken enerji artar.
Yani iyonlaşma enerjisi soldan sağa doğru genel olarak artar.

3. Soru: İyonlaşma enerjisinin aynı periyottaki değişimi 2. gruptaki atomlar nedeniyle düzenselleşmektedir. Bu durumun nedenini açıklayınız. Açıklamanızı atomların elektron dizilimleri ile ilişkilendiriniz.

Cevap: 2A grubundaki atomların elektron dizilimi (ns²) şeklindedir ve kararlı bir yapıdadır. 3A grubundaki atomlarda ise (ns²np¹) şeklinde tek başına kalan p elektronu vardır. Bu elektronu koparmak daha kolaydır.
Bu nedenle 3A grubunun iyonlaşma enerjisi 2A grubuna göre daha düşüktür.

4. Soru: Periyodik tabloda 2. grup gibi iyonlaşma enerjisinde düzensizliğe neden olan başka hangi grup bulunmaktadır?
Bu gruptaki atomların iyonlaşma enerjilerinin daha yüksek olma nedenini açıklayınız.

Cevap: Benzer düzensizlik 5A grubunda da görülür. 5A grubunun elektron dizilimi (ns²np³) şeklindedir ve yarı kararlı bir yapı oluşturur.
6A grubundaki atomların elektron dizilimi (ns²np⁴) olduğundan, elektronlar arasında itme kuvveti artar. Bu yüzden 6A grubundaki elektronları koparmak 5A grubuna göre daha kolaydır.
Dolayısıyla 5A grubunun iyonlaşma enerjisi 6A grubundan büyüktür.