Aral Gölü’nde Yaşanan Sorunun Doğal ve Beşerî Nedenleri

Soru : Aral Gölü'nde yaşanan sorunun ortaya çıkmasında etkili olan doğal ve beşerî faktörler neler olabilir? Açıklayınız

Ödev cevabı kısaca : Aral Gölü’nün kurumasında doğal etkenler arasında kurak iklim ve buharlaşma; beşerî etkenler arasında ise nehirlerin yönünün değiştirilmesi, sulama amaçlı aşırı su kullanımı ve bilinçsiz tarım uygulamaları öne çıkar.

Aral Gölü’nde ortaya çıkan çevre felaketi, hem doğal koşulların etkisi hem de insan faaliyetlerinin yanlış müdahaleleri ile meydana gelmiştir. Doğal açıdan göl, kurak bir iklim kuşağında yer aldığı için yağış miktarı oldukça azdır. Ayrıca yaz aylarında sıcaklıkların yüksek olması, buharlaşmayı artırarak su kaybını hızlandırmaktadır. Bununla birlikte asıl büyük etki, beşerî faktörlerden kaynaklanmaktadır. 20. yüzyılın ortalarında pamuk üretimini artırmak amacıyla gölü besleyen Amuderya ve Siriderya nehirlerinin yönünün değiştirilmesi, tarımda vahşi sulama yöntemlerinin kullanılması ve su kaynaklarının plansızca tüketilmesi gölün hızla küçülmesine yol açmıştır. Bu süreç, Aral Gölü’nü dünyanın en büyük insan kaynaklı çevre felaketlerinden biri hâline getirmiştir.