Çömlekçilik Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Çömlekçilik Metni Cevapları

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 44 Cevabı

KEŞİF YOLCULUĞU

Soru: “Zanaat ve sanat” ile ilgili araştırma sonuçlarınızı ve bilgiye nasıl ulaştığınızı, hangi materyallerden yararlandığınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Zanaat, el becerisi gerektiren ve günlük hayatta kullanılan eşyaların üretimiyle ilgiliyken, sanat estetik ve duygusal ifadeler taşıyan, yaratıcılık gerektiren eserlerdir. Zanaatın amacı pratik kullanım sağlamakken, sanatın amacı duygu ve düşünceleri ifade etmektir. Bilgilere ulaşmak için internetten makaleler okudum ve kütüphaneden kitap inceledim.

Soru: Çevrenizde topraktan yapılmış eşyaları kullanan var mı? Bu eşyalar nelerdir ve hangi amaçla kullanılmaktadır?

Cevap: Anneannem güveç kabı kullanıyor. Bu kapta yemekler pişiriyor. Ayrıca köyde su testisi kullanılıyor. Bu testiye su ve ayran konularak serin kalması sağlanıyor.

Ders saati içinde okumaya ayıracağınız süreyi öğretmeninizle belirleyiniz. Belirlediğiniz süreye göre sesli mi yoksa sessiz mi okuyacağınıza karar veriniz.
Okumanız bittiğinde seçtiğiniz okuma yönteminin metni anlamanız için yeterli olup olmadığını kontrol ediniz.
Eğer seçtiğiniz yöntemle anlamakta zorlandıysanız bir sonraki okumada farklı bir yöntem deneyiniz.

ÇÖMLEKÇİLİK

insanoğlunun en eski mesleklerindendir. Kazılarda çıkarılan eski eserler içerisinde çömlekler çoğunluktadır. Doğanın yıpratıcı etkisine en iyi dayanan yine topraktan yapılan ve ateşte pişirilerek sağlamlaştırılan kaplardır. Yemek kapları, su testileri, yiyecek saklamak için küpler, su küpleri bilinen çanak çömlek ürünleridir.
Kil ve toprak karışımından yapılmış pişirilebilir her türlü kaba çömlek denmektedir. Bu işi yapan kişiye de çömlekçi denir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 47 Cevabı

1. ETKİNLİK

Soru: Öğrendiğiniz metin yapılarının analizi ve bilgileri organize etme stratejisini “Çömlekçilik” metni çalışma kâğıdına uygulayınız.

Çömlekçilik Metni Çalışma Kâğıdı

Konu: Çömlekçilik mesleği ve çömlek yapımı

Konuyu belirten kanıt ifadeler:

• "Çömlekçilik, insanoğlunun en eski mesleklerinden biridir."
• "Toprak ve kil karışımından yapılan kaplar binlerce yıldır kullanılmaktadır."

Metinde konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir giriş yapılmıştır.

• Evet (✓)
• Hayır

Belirlenen kanıt ifadeler: "Kazılarda çıkarılan en eski eserlerden biri çömleklerdir."

Doğrudan zaman veya öncelik-sonralık bildiren kelime/kelime grupları:

• Önce, daha sonra, kurutulduktan sonra, bir zamanlar, çeyrek asır öncesine kadar, günümüzde, MÖ 7000 yıllarına kadar

Merdiven:

• 1. Adım: Çamurun hazırlanması
• 2. Adım: Şekillendirme süreci
• 3. Adım: Kurutma işlemi
• 4. Adım: Pişirme ve cilalama süreci

Sonuç bölümündeki ifadeler girişte konuyu belirten ifadelerle bağlantılıdır.

• Evet (✓)

Kanıt ifadesi: "Günümüzde çömlekçilik hâlâ bazı bölgelerde devam etse de eski önemini yitirmiştir."

2. ETKİNLİK

Soru: Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Bu görsellerden hareketle atalarımızın sanat eserlerinde ne tür desenler kullandığını söyleyebilirsiniz?

Cevap: Atalarımız sanat eserlerinde genellikle geometrik desenler, çiçek motifleri, bitkisel süslemeler, hayvan figürleri ve dini semboller kullanmışlardır. Özellikle tezyinat sanatında sarmaşık desenler, lale ve gül motifleri dikkat çekmektedir.

Soru: Yukarıda görselleri verilenlerin dışında hangi geleneksel sanatları biliyorsunuz? Söyleyiniz.

Cevap: Görsellerde belirtilen Tezhip, Ebru, Çini ve Hat sanatlarının dışında şu geleneksel sanatları biliyorum:

• Minyatür
• Kalemişi süsleme
• Bakırcılık
• Ahşap oyma sanatı
• Cam işçiliği
• Dokumacılık (Halı ve kilim dokuma)
• Çömlekçilik ve seramik sanatı
• Keçecilik

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 48 Cevabı

3. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinden hareketle aşağıdaki soruları sözlü olarak cevaplayınız.

1- Çömlekçiliğin çok eskilere dayandığını metindeki hangi cümlelerden anlıyorsunuz?

• "Çömlekçilik, insanoğlunun en eski mesleklerinden biridir."
• "Arkeolojik çalışmalar çömlekçiliğin geçmişinin Anadolu’da M.Ö. 7000 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir."

2- Çömlekler nasıl dayanıklı hâle getirilmektedir?
Çömlekler ateşte yüksek sıcaklıkta pişirilerek dayanıklı hâle getirilmektedir.

3- İlkel fırınlarda pişirilen çömlekler neden yeterince sert ve dayanıklı olamaz?
İlkel fırınlarda sıcaklık kontrolü olmadığı için çömlekler yeterince sertleşmez ve dayanıklı olmaz.

4- Modern malzemelerden yapılan eşyalar, çömlekçilik mesleğini nasıl etkilemiştir?
Modern malzemelerden yapılan çelik, emaye ve plastik ürünler nedeniyle toprak kaplara olan talep azalmış, çömlekçilik mesleği giderek yok olmaya başlamıştır.

5- Metne göre çömlekçilik mesleğinin geleceği hakkında ne söylenebilir?
Çömlekçilik mesleği eski önemini kaybetmiş, günümüzde sadece bazı bölgelerde devam etmektedir.

4. ETKİNLİK

a- Metindeki çömlek yapımı ile ilgili bölümü tekrar okuyunuz. Okurken önemli gördüğünüz bilgileri belirleyiniz.
Cevap: Önemli gördüğüm yerleri bir sonraki etkinlik için not aldım.

b. Çömlek yapım aşamalarına ait önemli bilgileri yazınız.

Çömlek yapım süreci:

• Çömlek çamuru hazırlanır ve belirli bir kıvama gelmesi için bekletilir.
• Hazırlanan çamur, çıkrık adı verilen dönen tezgâh üzerine konur.
• Usta elleriyle hamura şekil verir.

Şekil verme teknikleri:

• Elle şekillendirme: Hamur, tokmakla veya elle şekillendirilir.
• Kalıplama tekniği: Çömlek hamuru özel kalıplar kullanılarak şekillendirilir.
• Çekme tekniği: Dönen çark üzerinde çömlek ustası tarafından şekillendirilir.

Çömleklerin kurutulması ve pişirilmesi:

• Şekillendirilen çömlekler önce güneşte, ardından gölgede kurutulur.
• Odun, talaş ve saman kullanılarak 800-1200 derece sıcaklıkta fırınlarda pişirilir.
• Bazı çömlekler cilalanarak veya üzerine sırlama işlemi yapılarak pişirilir.

c. Belirlediğiniz önemli bilgilerden hareketle çömlek yapımını özetleyiniz.

Çömlek yapımında öncelikle çamur hazırlanır ve bekletilir. Daha sonra şekillendirme aşamasına geçilir. Çömlekler çıkrık tezgâhlarında veya kalıplama yöntemiyle şekillendirilir. Şekillendirilen çömlekler önce güneşte, sonra gölgede kurutulur. Son olarak fırınlarda yüksek sıcaklıkta pişirilerek dayanıklı hâle getirilir.

5. ETKİNLİK

Soru: Okuduğunuz metinle ilgili özellikler ve bu özelliklerle ilgili sorular verilmiştir. Bu soruları sözlü olarak cevaplayınız.

Soru: Metin yeteri kadar anlaşılıyor mu?
Cevap: Evet, metin açık ve anlaşılır bir dille yazılmıştır.

Soru: Yazar, çömlekçilikle ilgili kendi kişisel düşüncelerine yer veriyor mu?
Cevap: Hayır, yazar metinde sadece bilgi vermiş ve tarafsız bir anlatım kullanmıştır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 49 Cevabı

b. Yukarıda cevapladığınız sorulardan metinle ilgili hangi sonuçlara ulaştınız?

Anlaşılırlık: Metin açık ve anlaşılır bir şekilde yazılmıştır. Çömlek yapım süreci adım adım anlatılmış ve okuyucunun kolayca kavrayabilmesi için sade bir dil kullanılmıştır.

Tarafsızlık: Metin tarafsız bir şekilde yazılmıştır. Yazar, çömlekçiliğin tarihçesi ve yapım aşamalarını nesnel bilgilerle anlatmış, kendi kişisel düşüncelerine yer vermemiştir.

c. Ulaştığınız olumsuz sonuçların çözümü konusunda neler yapılabilir?

• Çömlekçiliğin günümüzde yok olmaya yüz tuttuğu belirtilmiş, ancak bu durumu düzeltmek için yapılabilecekler hakkında bilgi verilmemiştir.
• Bu durumun çözümü için geleneksel çömlekçilik sanatının desteklenmesi, atölyelerin yaygınlaştırılması ve modern yöntemlerle uyumlu hâle getirilmesi önerilebilir.

6. ETKİNLİK

a. Okuduğunuz metinde verilen özelliklerden birini seçiniz.

Ben "Kapların yapıldığı malzemeler" özelliğini seçiyorum.

b. Seçtiğiniz özelliğe göre aşağıdaki tablolara sınıflandırmanızı yapınız.

Eski malzemeler:

• Kil
• Toprak

Yeni (modern) malzemeler:

• Çelik
• Emaye
• Plastik
• Bakır

Sonuç: Çömlekçilik zaman içinde kil ve toprak malzemelerden, çelik ve emaye gibi modern malzemelere doğru bir değişim göstermiştir. Bu değişim, geleneksel çömlekçilik mesleğinin yok olmasına neden olmuş, ancak bazı bölgelerde hâlâ devam etmektedir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 50 Cevabı

7. ETKİNLİK

a- Teknolojik gelişmeler üretimle ilgili hangi kolaylıkları sağlamıştır? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Teknolojik gelişmeler üretim sürecini hızlandırmıştır.
• Seri üretim sayesinde aynı üründen daha fazla üretmek mümkün olmuştur.
• Maliyetler azalmış, üretim daha ekonomik hâle gelmiştir.
• Kalitenin artmasını sağlayan gelişmiş makineler kullanılmıştır.
• İnsan gücüne olan ihtiyaç azalmış, makineler birçok işi üstlenmiştir.

b- Öğretmeninizin geri bildirimleriyle arkadaşınızla ikili grup oluşturunuz. Teknolojik gelişmelerin geleneksel sanatların sonunu getireceği ya da getirmeyeceği görüşlerini aranızda paylaşınız. Sınıfta konuyu tartışarak arkadaşlarınıza sununuz. Yapacağınız etkileşimli konuşmada aşağıdaki yönergeleri dikkate alınız.

Teknolojik gelişmelerin geleneksel sanatlara etkisi iki yönlüdür:

Olumlu etkileri:

• Geleneksel sanatların dijital ortamda tanıtılması sağlanmıştır.
• Üretim süreci hızlanmış ve daha az maliyetli olmuştur.
• Ustaların el emeği ile yaptıkları sanat eserleri, yeni teknolojilerle daha dayanıklı hâle getirilmiştir.

Olumsuz etkileri:

• El işçiliğine olan talep azalmış, makineler insan emeğinin yerini almıştır.
• Geleneksel sanatlarla ilgilenen kişi sayısı azalmıştır.
• Seri üretim nedeniyle özgün sanat eserleri değer kaybetmiştir.

Soru: Arkadaşlarınızdan birini aşağıdaki “Akran Değerlendirme Ölçeği“nde verilen ölçütlere göre değerlendiriniz. Kendi konuşmanızı tema sonunda yer alan “Konuşma Becerisi Öz Değerlendirme Ölçeği’nde verilen ölçütlere göre değerlendiriniz.

Cevap: Evet

8. ETKİNLİK

a- Aşağıdaki paragrafı okuyunuz. Paragrafta büyük harflerin kullanımını inceleyiniz. Büyük harflerin yanlış kullanıldığı kelimelerin altını çiziniz.Sevgili Kardeşim,

Hamza Dayının küçük oğlunu askere yolladık. Onunla beraber köyümüzden üç kişi daha askere gitti. Herkes okulun Batısındaki meydanda toplandı. Yüksekçe Köyünden davul zurna ekibi geldi. Bütün köy tek yürek olmuş, gururla köyün gençlerini uğurlamak için toplanmıştı. Annelerin gözyaşı mutlulukla nasıl birleşmişti. Bir yandan kazanlarda yemekler pişti. Canım Kardeşim, Batı’da bu güzelliklerden mahrum kaldığın için üzgünüm.

Hasretle gözlerinden öper, bir an önce gelmeni dilerim.

b- Metinden büyük harflerin kullanımıyla ilgili kurallar oluşturunuz, defterinize bu kuralları uyguladığınız bir paragraf yazınız.

Büyük Harf Kullanım Kuralları:

1. Cümlelerin başındaki kelimeler büyük harfle başlar.
2. Özel isimler büyük harfle başlar. (Kişi adları, şehirler, ülkeler vb.)
3. Yer adları büyük harfle başlar, ancak yön belirten kelimeler küçük harfle yazılır.
4. Bayram, özel gün ve tarih isimleri büyük harfle yazılır.
5. Resmi kurum ve kuruluş adları büyük harfle başlar.
6. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin ilk harfleri büyük yazılır.

Kurallara uygun paragraf örneği:
Sevgili Kardeşim,

Bugün öğretmenimizle birlikte Ankara Kalesi’ne gezi düzenledik. Kale’nin doğusundaki surlardan bakınca Ankara’nın büyük bir kısmı görülebiliyordu. Rehberimiz bize, Hititler, Frigler ve Romalılar döneminden kalma eserleri tanıttı. Öğle yemeğini Ulus Meydanı’ndaki bir restoranda yedik. Gezi boyunca Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ni de ziyaret ettik. Türkiye’nin kültürel zenginliklerini yakından görmek bizi çok mutlu etti.

Hasretle gözlerinden öperim.
Ağabeyin Murat

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 51 Cevabı

9. ETKİNLİK

Soru: Aşağıdaki cümlelerde renklendirilmiş kelimeleri İnceleyiniz. Bu kelimeleri kendinden sonra gelen isimlere kattığı anlamlarına göre gruplandırınız. Gruplarınızı oluşturan cümlelerin numaralarını ve kelimelerin isimlere kattığı anlamı yazınız.

1. Bazı geleneksel sanatlar varlığını korumaya devam ediyor.
2. Gencin bu davranışı mahalledeki herkesi memnun etti.
3. Sergiye gitmek için birkaç arkadaş bir araya geldik.
4. Ramazan Bayramında öteki elbisemi giymiştim.
5. Her insanın içinde bir sanatçı vardır.
6. Şu vazo anneannemin yadigârıydı.
7. O yemekler bayram sofralarının vazgeçilmezidir.

Kattıkları anlamlar:

• Belirsizlik: Bazı, birkaç, her
• İşaret: Bu, öteki, şu, o

Soru: Belirlediğiniz her grup için defterinize ikişer örnek cümle yazınız.

Belirsizlik:

• Onu hiçbir zaman üzmek istemedim.
• Pek çok zaman babama yardım ederim.

İşaret:

• Ablam diğer telefonu beğendi.
• Bu soruyu yapamadım.

10. ETKİNLİK

a- Okuduğunuz metinden karşılaştırılabilir bir unsur belirleyiniz.

Cevap: İlkel fırın-modern fırın.

b- Belirlediğiniz unsura göre metindeki benzerlik ve farklılıkları aşağıdaki tablolara listeleyiniz.

Benzerlikler:

• İkisi de çömlek yapımı için kullanılır.
• İkisinin de ateşlenmesinde benzer malzemeler (odun, talaş) kullanılır.

Farklılıklar:

• İlkel fırınlarda pişirme işlemi yüksek sıcaklıklarda yapılamaz, modern fırınlarda 1200 dereceye kadar çıkılabilir.
• İlkel fırınlarda pişen çömlekler daha kırılgan olurken, modern fırınlarda pişenler daha dayanıklıdır.
• İlkel fırınlarda sıcaklık ayarı yapılamaz, modern fırınlarda sıcaklık kontrol edilebilir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 52 Cevabı

11. ETKİNLİK

a- Karekodu okutarak çoklu ortamı izleyiniz. İzlerken hangi kültürel unsurlardan bahsedildiğini ön bilgilerinizden de yararlanarak defterinize yazınız.

Cevap: Aşıklık geleneği, sohbet etme (yarenlik), Karagöz, meddahlık, ebru, çinicilik, fıkra, masal, hikâye, kahve kültürü, sema, hüsnühat, nakkaşlık, ıslıkla anlaşma, yağlı güreş, okçuluk, dokumacılık…

b- İzlediğiniz çoklu ortam dosyasında geçen somut olmayan kültürel miras ürünlerini belirleyiniz. Belirlediğiniz kültürel miras ürünlerinin aşağıdaki başlıklardan hangilerine ait olabileceğine karar veriniz. Belirlediğiniz başlıklarla o başlığa ait olabileceğini düşündüğünüz kültürel miras ürünlerinin adlarını uygun kutucuklara yazınız.

Toplumsal Etkinlikler (Törenler, Festivaller)

1. Mevlevi Sema Törenleri
2. Semah
3. Yağlı Güreş

El Sanatları

1. Ebru
2. Çini
3. Nakışçılık

Gösteri Sanatları

1. Karagöz
2. Meddah
3. Halk Oyunları

Sözlü Anlatımlar

1. Aşıklık Geleneği
2. Fıkra
3. Masal

Mutfak Kültürü

1. Çay Kültürü
2. Kahve Kültürü
3. Toplu Yemekler

c- Somut olmayan kültürel miras ürünlerini neden bu şekilde sınıflandırdığınızı arkadaşlarınıza açıklayınız ve sınıflandırmalarınızı da kullanarak somut olmayan kültürel miras ürünlerinin çeşitliliği hakkında bir konuşma yapınız.

Somut olmayan kültürel miras ürünlerini kullanılan malzemeye ve yapılış şekline göre bu şekilde gruplandırdım.

Somut olmayan kültürel miras, toplumların tarihsel ve kültürel kimliklerini oluşturan gelenekler, törenler, dil, müzik, dans, el sanatları gibi unsurları kapsar. UNESCO’nun tanımına göre bu miras, nesilden nesile aktarılarak kültürel çeşitliliği besler.

Somut olmayan kültürel miras ürünlerinin çeşitliliği şunları içerir:

• Diller ve Ağızlar: Her toplumun kendine özgü dili ve ağızları, kültürel kimliğin önemli bir parçasını oluşturur.
• Geleneksel El Sanatları: Dokuma, seramik, ahşap oymacılığı gibi el sanatları, yerel becerileri ve estetik anlayışı yansıtır.
• Ritüeller ve Gelenekler: Düğün, cenaze, mevsimsel kutlamalar gibi toplumsal etkinlikler, kültürel bağlılığı güçlendirir.
• Müzik ve Dans: Her kültürün kendine özgü müzik ve dans türleri, toplumsal hikayeleri ve değerleri ifade eder.
• Halk Hikâyeleri ve Efsaneler: Sözlü gelenekler, toplumların geçmişini, değerlerini ve dünya görüşünü aktarır.
• Gastronomi: Geleneksel yemek tarifleri ve pişirme yöntemleri, bir toplumun kültürel kimliğini yansıtır.

Bu unsurlar, toplumların sosyal yapısını, tarihini ve kimliğini koruma açısından büyük öneme sahiptir. Somut olmayan kültürel mirasın korunması, kültürel çeşitliliğin sürdürülebilirliği açısından kritik bir rol oynamaktadır. Bizim somut olmayan kültürel miras ürünlerimizin çeşitliliği de kültürümüzün ne kadar gelişmiş ve köklü olduğunun bir göstergesidir.

12. ETKİNLİK

Soru: İzlediğiniz metnin içeriğini en iyi yansıtan, üzerinde durulan kelime ve kelime grupları hangileridir? Aşağıya yazınız.

Cevap: Somut olmayan kültürel miras, sanatkâr, bizi biz yapan değerlerimiz, nesilden nesile aktarma, geleceğe miras bırakmak, derin bir mazi…

Soru: Sadece yazdığınız kelimelerden hareketle metnin içeriği tahmin edilebilir mi? Nedenini söyleyiniz.

Cevap: Evet, tahmin edilebilir çünkü bu kelimeler metnin anahtar kelimeleri durumundadır.

****

Tanıtma paragrafları bir kavramın tanımlanmağı veya kişi ve nesnelerin tanıtılması amacıyla yazılır. Bu paragraflar tek başına kullanılabildikleri gibi bilgilendirici metinlerde de karşımıza çıkabilirler. Diğer bir kavram tanımlanacak ise paragraf onun sözlük tanımıyla başlar. Sonrasında tanıma uygun bir örnekle devam edilir. Ardından tanıma uymayan, tanımlanan kavramla karıştırabilecek durumların bir örneği verilir. Son olarak paragraf tanımlanan kavramın ayırt edici özelliği vurgulanarak bitirilir.

Eğer bir kişi veya nesne tanıtılacaksa paragrafa tanıtılan kişi veya nesne hakkındaki temel bilgilerle başlanır. Ardından kişi veya nesnenin ayırt edici ve ön plana çıkan özellikleri verilir. Son olarak da tanıtılan kişi veya nesnenin önem ve değerinden bahsedilerek paragraf sonlandırılır.

Kavramın Tanımlandığı Paragraf Örneği

Gelenekler bir toplumda, eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlardır. Bu köklü uygulamalar, geçmişle günümüz arasında bir köprü kurarak toplumsal bağları güçlendirir ve bireylerin ortak bir aidiyet duygusu geliştirmesine katkı sağlar. Örneğin dinî bayramlarda küçüklerin büyüklerinin elini öpmesi ve büyüklerin de onlara hediye vermesi Türk toplumunda bir gelenektir. Buna karşın her bayramın bayram namazının kılınmasıyla başlaması ise bir gelenek değil, dinî bir gerekliliktir. Sonuç olarak gelenek, kaynağını çoğunlukla yazılı kurallardan almayan ancak tüm toplumun benimseyip yaşatmaya devam ettiği uygulamalardır.

Kişi veya Nesnenin Tanıtıldığı Paragraf Örneği

Bindallı genellikle Anadolu kadınlarının düğün merasimlerinde giydikleri özel bir kıyafettir. Çoğunlukla koyu kırmızı, lacivert veya mor üzerine sırma ve sim ile kabartma dal, yaprak ve çiçek işlenmiş; uzun kollu, boyu yere kadar uzanan bir giysidir. Genellikle kadife ipek gibi yumuşak ve gösterişli kumaşlardan yapılır ve el işlemeleriyle süslenir. Bindallılar geleneksel giyim kültürünün bir parçası olarak günümüzde hâlâ değerini korumakta ve özel günlerde Türk kadınları tarafindan tercih edilmektedir. Her bir bindallı, el işçiliği ve detaylarıyla zengin kültürel geçmişimizi yansıtan bir sembolüdür.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 53 Cevabı

Öğretmenimizi İzliyoruz

Öğretmenimiz şimdi “akraba” kavramını tanımlamaya yönelik bir paragraf yazacak. Paragrafını planlarken, taslağını yazarken, yazdığı paragrafı gözden geçirip düzenlerken ve paylaşmak üzere hazırlarken sesli düşünecek. Tanıtma paragrafını yazarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini bize öğretecek. Öğretmenimizi izlerken aşağıdaki noktalara odaklanalım.

Soru: Öğretmeniniz paragrafı planlarken neler söyledi?

Cevap: Önce akrabalığın tanımını yapacağını, sonra akrabalığa bir örnek vereceğini, sonra tanıma uymayan, tanımlanan kavramla karıştırabilecek durumların bir örnek vereceğini, son olarak da tanımlanan kavramın ayırt edici özelliğini vurgulayacağını söyledi.

Soru: Paragrafın ilk cümlesini yazarken hangi kaynaklardan faydalandı?

Cevap: Paragrafın ilk cümlesini yazarken sözlükten yararlandı.

Soru: Öğretmenimiz verdiği tanımı, tanıma uyan ve uymayan örneklerle nasıl ilişkilendirdi? Bunları yazarken neler söyledi?

Cevap: Öğretmenimiz, verdiği tanımı, tanıma uyan ve uymayan örneklerle akrabalıkta mutlaka kan bağı olması gerektiğiyle ilişkilendirdi.

Soru: Paragrafı sonlandırırken kavramın ayırt edici özelliğini nasıl belirledi? Bunu cümlesinde nasıl ifade etti?

Cevap: Paragrafı sonlandırırken yine akrabalıkta mutlaka kan bağının olması gerektiği üzerinde durdu.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 54 Cevabı

Biz Uyguluyoruz

Soru: 4-6 kişilik gruplar oluşturalım ve öğretmenimizin rehberliğinde “yöremize özgü bir kıyafeti” ele alan tanıtma paragrafı yazalım. Çalışmamızı yaparken aşağıdakilere dikkat edelim.

Öğretmenimiz, bize kendi uygulamasındaki sıraya uygun olarak adım adım ne yapacağımızı söyledikten sonra biz de uygulayalım.
Grup olarak çalışırken önce birlikte düşünüp tartışalım, ortak bir karara varalım; sonra kararımızı ortak çalışma kâğıdımıza aktaralım.
İhtiyaç duyarsak öğretmenimizden yardım alalım.
Öğretmenimiz biz çalışırken bir eksiklik fark ederse onun uyarılarını dikkate alalım.

Cevap: Cepken, geleneksel Türk giyimi içinde yer alan, genellikle bel hizasında ya da biraz daha aşağıda sona eren, ön kısmı açık veya düğmeli olan bir üst giysidir. Cepken, değişik kumaşlarla yapılabilir. Örneğin yün, keten veya pamuklu kumaşlardan yapılır ve çeşitli desenlerle süslenebilir. Yelek de cepkene benzer ama cepkenin kollarındaki yırtmaçlar yelekte yoktur. Cepken hem erkekler hem kadınlar tarafından giyilebilmesi nedeniyle diğer kıyafetlerden ayrılır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 55 Cevabı

Soru: Şimdi daha küçük, 2-3 kişilik, gruplar oluşturalım ve “millî bayram” kavramını ele alan bir tanıtma paragrafı yazalım. Çalışmamızı yaparken aşağıdakilere dikkat edelim.

Önceki uygulamalardaki aşamaları hatırlayarak paragrafımızı yazalım.
Öğretmenimiz gerekmedikçe bize müdahale etmeyecek ama ihtiyaç duyarsak öğretmenimizden yardım isteyelim.
Paragraf yazma sürecinde grup arkadaşlarımızla konuşup tartışalım ama bu kez her birimiz kendi çalışma kâğıdımızı kullanalım.

Cevap: Millî bayram, bir ülkenin ulusal kimliğini ve bağımsızlığını simgeleyen, toplumun çeşitli kesimlerinin kutladığı özel günlerdir. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı ve 30 Ağustos Zafer Bayramı millî bayramlarımızdır. 1 Mayıs İşçi Bayramı da kutlanan bayramlarımızdandır ama millî bayramlardan biri değildir. Millî bayramlarımız özgürlüğümüzü ve millî kimliğimizi simgelemesi yönüyle diğer önemli günlerden ayrılır.

SIRA SENDE

Soru: Artık tanıtma paragrafı yazmayı öğrendik. Şimdi “Karagöz ve Hacivat’ı tanıtan bir paragraf yazalım.

Cevap: Karagöz ve Hacivat, geleneksel tiyatrolarımızdan olan Karagöz’ün iki ana kahramanıdır. Karagöz okumamış, biraz kaba ve cahil, sözünü esirgemeyen, yanış anlamalar yapan bir halk adamıdır. Hacivat ise biraz okumuş, güzel konuşan bir tiptir. Karagöz ve Hacivat, Türk güldürü tiyatrosunun en önemli iki kahramanı olması dolayısıyla özellikle çocuklar tarafından çok sevilen ve sahip çıkılması gereken değerlerimizdendir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 56 Cevabı

13. ETKİNLİK

Soru: Önceki bilgilerinizden hareketle somut olmayan kültürel miraslarımızdan olan Karagöz veya Hacivat’ı tanıtan bir paragrafı defterinize yazınız.

Cevap: Karagöz ve Hacivat, geleneksel tiyatrolarımızdan olan Karagöz’ün iki ana kahramanıdır. Karagöz okumamış, biraz kaba ve cahil, sözünü esirgemeyen, yanış anlamalar yapan bir halk adamıdır. Hacivat ise biraz okumuş, güzel konuşan bir tiptir. Karagöz ve Hacivat, Türk güldürü tiyatrosunun en önemli iki kahramanı olması dolayısıyla özellikle çocuklar tarafından çok sevilen ve sahip çıkılması gereken değerlerimizdendir.

Soru: Yazdığınız tanıtma paragrafını öğretmeninizle yazım9 noktalama ve içerik yönlerinden gözden geçiriniz. Güçlü ve gelişmeye açık yönlerinizi öğretmeninizin geri bildirimleriyle sonraki yazma etkinliklerinde geliştirmeye çalışınız.

Soru: Yazınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Karagöz ve Hacivat, geleneksel tiyatrolarımızdan olan Karagöz’ün iki ana kahramanıdır. Karagöz okumamış, biraz kaba ve cahil, sözünü esirgemeyen, yanış anlamalar yapan bir halk adamıdır. Hacivat ise biraz okumuş, güzel konuşan bir tiptir. Karagöz ve Hacivat, Türk güldürü tiyatrosunun en önemli iki kahramanı olması dolayısıyla özellikle çocuklar tarafından çok sevilen ve sahip çıkılması gereken değerlerimizdendir.

14. ETKİNLİK

Soru: Karekodu okutarak çoklu ortamı dinleyiniz. Öğrendiğiniz metin yapılarının analizi ve bilgileri organize etme stratejisini kullanarak bu çoklu ortama ait aşağıdaki çalışma kâğıdını doldurunuz.

Belirlenen Başlıca Noktalar:

Konu: Türk kahvesinin hazırlanışı
Kanıt ifadeleri:

• Kahvenin tanımı yapılırken kendine özgü pişirme tekniklerinden söz edilmesi
• Diğer kahvelerden farklı bir aromaya sahip olması
• Yıllardır uygulanan hazırlama aşamalarının olması

Zaman veya Öncelik-Sonralık Bildiren Kelimeler:

✔ İlk olarak, sonra, ardından, son olarak

Türk Kahvesinin Hazırlık Aşamaları (Merdiven Şeması):

1️⃣ Öğütme
2️⃣ Daha koyma
3️⃣ Pişirme
4️⃣ Misafire sunma

Sonuç bölümündeki ifadeler, girişte belirlenen konuyla bağlantılıdır.