"Utanmazsan dilediğini yap!" hadisi, İslam’ın evrensel ahlak ilkeleri açısından nasıl yorumlanmalıdır?

Soru : “İnsanların ilk peygamberlerden beri duyageldikleri sözlerden biri “Utanmazsan dilediğini yap!” sözüdür.” (Buhari, Edeb 78; Ebu Davud, Edeb, 7.) Verilen hadisi İslam’ın ortaya koyduğu evrensel ahlak ilkeleri bağlamında yorumlayarak düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Ödev cevabı kısaca : İslam ahlakı, hayâ ve utanma duygusunu insanın vicdanını şekillendiren en önemli erdemlerden biri olarak görür. Bu hadis, insanın utanma duygusunu kaybettiğinde her türlü yanlış ve kötü davranışa açık hale gelebileceğini ifade etmektedir. Hayâ, insanı kötülüklerden alıkoyan, vicdanı harekete geçiren bir iç denetim mekanizmasıdır. İslam’da dürüstlük, adalet, merhamet ve saygı gibi ahlaki ilkeler hayâ duygusuyla desteklenir. Bir insanın yanlış bir davranıştan sakınmasının temel sebeplerinden biri, o davranışın kötü olduğunu bilmesi ve utanma hissini kaybetmemesidir.