9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 128-129-130 Cevapları Meb Yayınları

Etkinlik İklim Sistemi Bileşenlerindeki Değişimin İklim Sistemi Üzerine Etkisi

Soru 1: İklim değişikliğine neden olan coğrafi olay, olgu ve unsurlar nelerdir?

Cevap: İklim değişikliğine neden olan başlıca coğrafi olay, olgu ve unsurlar şunlardır:

1. Levha Tektoniği: Okyanus akıntılarının yönünü ve sıcaklık transferini değiştirerek küresel iklim sistemini etkiler.
2. Volkanik Aktiviteler: Atmosfere yayılan gazlar ve kül tabakası, güneş ışınlarının Dünya yüzeyine ulaşmasını engeller ve kısa vadeli soğumalara neden olabilir.
3. Okyanus Akıntılarındaki Değişiklikler: Okyanus akıntıları, ısı transferini etkileyerek bölgesel ve küresel iklim farklılıklarına yol açar.
4. Sera Gazı Salınımı: İnsan faaliyetleri nedeniyle atmosfere yayılan karbon dioksit, metan ve diğer sera gazları küresel ısınmayı hızlandırır.
5. Ormansızlaşma: Karbon yutaklarının azalması, atmosferdeki karbon dioksit miktarını artırarak iklim dengesini bozar.

Soru 2: Küresel sıcaklıkta yaşanan artış, iklim sistemi bileşenlerinde zaman içinde ne tür değişimler ortaya çıkarmıştır?

Cevap: Küresel sıcaklık artışı iklim sistemi bileşenlerinde şu değişimlere yol açmıştır:

• Kar ve Buzulların Erimesi: Deniz buzulları ve kar örtüsünün alanı daralmış, bu da deniz seviyesinin yükselmesine neden olmuştur.
• Okyanusların Isınması: Su sıcaklığındaki artış, okyanus akıntılarının yönünü ve hızını değiştirmiştir.
• Yağış Düzenlerinde Değişim: Bazı bölgelerde aşırı yağışlar, bazı bölgelerde ise kuraklıklar gözlenmiştir.
• Sıcak Hava Dalgalarının Artması: Daha uzun süreli ve daha şiddetli sıcak hava dalgaları yaşanmaya başlanmıştır.

Soru 3: İklim sistemi bileşenlerinde yaşanan değişimler, karasal ve sucul ekosistemlerde hangi değişimlere yol açmıştır?

Karasal Ekosistemlerde:

• Orman yangınlarının sıklığı ve şiddeti artmıştır.
• Türlerin yaşam alanları daralmış, bazı türler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.
• Kuraklık nedeniyle tarımsal üretim azalmış, çölleşme yaygınlaşmıştır.

Sucul Ekosistemlerde:

• Deniz seviyesinin yükselmesi kıyı ekosistemlerini tehdit etmiştir.
• Mercan resifleri, okyanusların asitlenmesi ve sıcaklık artışı nedeniyle zarar görmüştür.
• Balık popülasyonları etkilenmiş, sucul türlerin göçü hızlanmıştır.

Soru 4: İklim değişikliği, insanın geçmişten bugüne süregelen beşerî faaliyetlerinde (üretim ve tüketim alışkanlıkları) ne tür değişimlere neden olmaktadır?

• Tarım: Ürün desenleri değişmiş, bazı bölgelerde tarımsal üretim azalmıştır.
• Enerji: Soğutma ve ısıtma sistemlerine olan talep artmıştır.
• Şehirleşme: Kıyı bölgelerindeki yerleşim yerleri, deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle risk altına girmiştir.
• Su Tüketimi: Artan sıcaklıklar su kaynaklarının azalmasına ve su tasarrufu projelerine yönelimi artırmıştır.

Soru 5: İklim değişikliği ile mücadele konusunda ülke ve toplumlar, istenen başarıyı elde edemezse beşerî faaliyetlerde ne tür olası değişimler beklenmelidir?

• Gıda Kıtlığı: Tarımsal üretimdeki azalma nedeniyle gıda fiyatları yükselebilir.
• Göçler: Kıyı bölgelerinde yaşayan insanlar iç kesimlere taşınabilir.
• Su Savaşları: Su kaynaklarının azalması, ülkeler arasında çatışmalara yol açabilir.
• Ekonomik Sorunlar: Doğal afetlerin artması ve altyapının zarar görmesi ekonomik krizlere neden olabilir.
• Aşırı Hava Olayları: Fırtına, sel ve sıcak hava dalgaları insan yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Küresel İklim Değişikliğine Gelecek Projeksiyonları

Cevap: Küresel iklim değişikliğinin etkileri, ilerleyen yıllarda hem doğal hem de beşerî sistemlerde belirgin değişimlere neden olacaktır. Örneğin:

• Su Kaynakları: Daha fazla su kıtlığı yaşanması beklenmektedir.
• Tarım: Verim kayıpları ve ekolojik sistemlerin bozulması gıda üretimini olumsuz etkileyebilir.
• Göçler: Aşırı hava olayları nedeniyle kitlesel göç hareketleri hızlanabilir.
• Biyoçeşitlilik: Türlerin yok oluş hızı artabilir ve ekosistem dengesizlikleri oluşabilir.

Önlemler:

• Yenilenebilir Enerji Kullanımı: Fosil yakıtlara bağımlılık azaltılmalıdır.
• Ormanlaştırma: Ormanlık alanlar genişletilmelidir.
• Su Yönetimi: Sürdürülebilir su kaynakları yönetimi sağlanmalıdır.
• Uluslararası İş Birliği: Küresel ölçekte karbon salınımını azaltmaya yönelik politikalar geliştirilmelidir.

Genel Değerlendirme:
İklim değişikliği, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde harekete geçmeyi gerektirir. Doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi, gelecekteki etkilerin hafifletilmesinde kritik rol oynar.