9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 159-160-161-162 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 159

Okuma Sonrası - Söz Varlığımız

Soru: a) Aşağıda verilen durgun, sapa ve neşe kelimelerinin size çağrıştırdığı farklı kelimeleri örnekteki gibi ilgili yerlere yazınız.
Durgun:

• Sakin
• Huzurlu
• Sessiz
• Dingin

Sapa:

• Uzak
• Issız
• Tenha
• Kuytu

Neşe:

• Sevinç
• Mutluluk
• Keyif
• Coşku

Soru: b) Anlamsal çağrışım haritasına yazdığınız kelimeleri gözden geçiriniz. Durgun, sapa ve neşe kelimelerinin yakın, zıt ve eş anlamlılarını aşağıdaki tabloya yazınız.

Soru: c) Kelimelerin sunduğu anlam çeşitliliği hakkındaki görüşlerinizi söyleyiniz.

Cevap: Kelimelerin anlam çeşitliliği, dilin zenginliğini ve ifade gücünü artırır. Aynı kelimenin bağlama göre farklı anlamlar taşıması ya da bir kelimenin birçok eş ve zıt anlamının olması, anlatımın daha etkili ve estetik olmasını sağlar. Bu çeşitlilik sayesinde düşünceler ve duygular daha detaylı bir şekilde ifade edilebilir. Ayrıca bu özellik, yazılı ve sözlü iletişimde kelimelerin daha esnek kullanılmasına olanak tanır.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 160

Metnimizi Anlayalım

Soru 1: Eskici adlı hikâyeyi kendinizi hikâye kahramanı Hasan’ın yerine koyarak okudunuz. Sizde oluşan duygu ve düşünceleri arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Hasan’ın yerine kendimi koyduğumda, çok yalnız ve çaresiz hissettim. Memleketinden uzak olmak ve anadilini konuşamamak büyük bir boşluk yaratıyor. Ancak eskiciyle konuşma anı, bu yalnızlık içinde bir umut ışığı gibi geldi ve beni rahatlattı.

Soru 2: Rıhtımda bekleyenlerin vapur rıhtımdan ayrıldıktan sonra üzerlerinden ağır bir yük kalkmış gibi ferahlamalarının gerekçesi sizce nedir?
Cevap: Rıhtımda bekleyenler, Hasan’ın yeni bir hayata başlayacağına inanarak ferahlamış olabilir. Ancak bu ferahlama, sevdiklerinden ayrılmanın getirdiği derin bir hüznü tamamen unutturamaz.

Soru 3: Vapur yolculuğu boyunca Hasan’ın ruh hâlinde meydana gelen değişimleri yazınız.
Cevap: Hasan yolculuğun başında meraklı ve umut doluydu. Yolculuk ilerledikçe yalnızlaştı ve çevresindeki yabancı dil, onu içine kapanık ve durgun bir hale getirdi.

Soru 4: Hasan yolculuğu sırasında niçin giderek durgunlaşmıştır?
Cevap: Hasan, çevresinde anadilini konuşan kimseyi bulamamanın ve yabancı bir dünyaya doğru ilerlemenin yalnızlığını hissettiği için giderek durgunlaşmıştır.

Soru 5: İstasyonda Hasan’ı karşılamaya niçin kalabalık bir grup gelmiş olabilir?
Cevap: Hasan, ailesini kaybettiği için halası tarafından sahiplenilmişti. Bu olay çevrede dikkat çekmiş olabilir. Ayrıca, akrabaları ve tanıdıkları, Hasan’a destek olmak için istasyona gelmiş olabilir.

Soru 6: Halasıyla yaşamaya başladıktan sonra Hasan’ın hayatında neler değişmiştir?
Cevap: Hasan, farklı bir kültür ve dilde yaşamaya başlamıştır. Kendi memleketinden ve alıştığı hayattan uzak kalması, onun hem içsel dünyasını hem de çevresiyle olan ilişkilerini değiştirmiştir.

Soru 7: Halasının yanında yaşamaya başlayan Hasan’ı en çok etkileyen olay nedir? Sizce bu olay olmasaydı hikâye nasıl devam ederdi?
Cevap: Hasan’ı en çok etkileyen olay, eskiciyle karşılaşıp Türkçe konuşma fırsatı bulmasıdır. Eğer bu olay olmasaydı, Hasan’ın yalnızlığı derinleşir ve içe kapanıklığı artabilirdi.

Soru 8: Hasan’ın, eskiciyle arasındaki bağı sağlayan nedir?
Cevap: Hasan ile eskici arasındaki bağı, her ikisinin de memleketlerinden uzak olmaları ve Türkçe konuşmaları oluşturur. Bu ortak nokta, aralarında doğal bir bağ kurulmasını sağlamıştır.

Soru 9: Aşağıda Eskici adlı hikâyedeki olayların bir kısmı verilmiştir. Hikâyedeki olayların gelişimine göre eksik kalan kısımları tamamlayınız.

• Hasan’ın anne ve babasını kaybettikten sonra vapurla Filistin’deki halasının yanına gönderilmesi
• Memleketinden uzaklaştıkça Hasan’ın durgunlaşması
• Hasan’ın istasyonda daha önce hiç görmediği halası tarafından karşılanması
  → Hasan’ın halasının evinde yabancı bir dünyaya adım atması
• Ayakkabı tamiri için eskicinin çağrılması
  → Hasan’ın eskiciyi seyretmeye başlaması
  → Eskici ile Türkçe konuşması
• Eskici ile Hasan’ın ayrılması

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 161

10. a) Eskici adlı hikâyede olayların gelişiminde rol alan karakterleri ve bu karakterlerin fiziksel ve ruhsal özelliklerini tabloya yazınız.

10. b) Yazdığınız karakterler arasındaki çatışmaları gerekçeleriyle söyleyiniz.

Cevap: Hasan ve eskici, memleket özlemi ve yalnızlıkla mücadele eden karakterlerdir. Ancak Hasan bu durumu kabullenmekte zorlanırken, eskici hayatın zorluklarını kabullenmiş ve tecrübeleriyle olgunlaşmıştır. Hasan ve halası arasında da kültürel ve duygusal bir mesafe vardır; hala, Arap kültürüne bağlılığı nedeniyle Hasan’a şefkat göstermekte zorlanır.

11. Hikâyedeki çatışmalardan hareketle Eskici adlı hikâyenin konusunu ve ana fikrini yazınız.

• Hikâyenin Konusu: Memleketinden uzak bir çocuğun yalnızlık ve hasretle mücadelesi.
• Hikâyenin Ana Fikri: Anadilini ve memleketini özlemek, gurbet hayatının zorluklarını ortaya koyar.

12. Hikâyelerde olayların gelişmesi için bir mekâna ihtiyaç vardır. Eskici adlı hikâyede olayların geçtiği mekânları ve bu mekânların hikâyeye katkısını söyleyiniz.

Cevap:

• Rıhtım: Hasan’ın memleketinden ayrıldığı, hikâyenin başlangıç noktasıdır. Bu mekan, ayrılık temasını güçlendirir.
• Halanın Evi: Hasan’ın yeni ve yabancı bir dünyaya adım attığı mekandır. Yabancılık hissi burada derinleşir.
• Eskici ile Karşılaşılan Yer: Hasan’ın Türkçe konuşarak rahatladığı ve memleketine duyduğu özlemin bir nebze hafiflediği yerdir. Bu mekânlar, Hasan’ın duygusal yolculuğunu destekler.

13. Eskici adlı hikâyede olayların geçtiği zamanın özellikleriyle ilgili neler dikkatinizi çekti? Söyleyiniz.

Cevap: Hikâye, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde geçmektedir. Bu dönemin sosyal, kültürel ve ekonomik zorlukları hikâyeye yansıtılmıştır. Özellikle dil ve kültür farklılıkları bu dönemin önemli bir özelliğini oluşturur.

14. Ziya Gökalp, Refik Halit Karay hakkında “Türkçeyi en iyi kullanan yazar.” ifadesini kullanmaktadır. Eleştirmenler, Refik Halit Karay’ı Türkçeyi doğru ve güzel kullanan bir yazar olarak kabul etmektedir.

a) Eskici adlı hikâyeden dikkatinizi çeken, Türkçenin doğru ve güzel kullanımını örnekleyen üç cümle belirleyip yazınız.

1. "Yamaçlarında keçiler otlayan kuru, yalçın, çatlak dağlar arasından geçiyorlardı."
2. "Bir aralık nerede kimlerle olduğunu keyfinden unuttu, dalgınlığından ana diliyle sordu."
3. "Fakat, sonunda bütün ayakkabılar tamir edilmiş, iş bitmişti."

b) Bu cümleleri beğenme gerekçenizi söyleyiniz.

Cevap: Bu cümleler, Refik Halit Karay’ın Türkçeyi etkili ve duygu yüklü bir şekilde kullandığını gösteriyor. Özellikle betimlemeler ve karakterlerin ruh halini yansıtan ifadeler, okuyucuyu hikâyeye daha çok bağlamaktadır.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 162

15. Aşağıda Eskici adlı hikâyenin serim, düğüm ve çözüm bölümleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler doğru ise "D", yanlış ise "Y" bölümünü işaretleyiniz. Yanlış olarak değerlendirdiğiniz bilgilerin doğrularını bu bilginin altındaki boşluğa yazınız.

16. Siz, bu hikâyenin yazarı olsaydınız hikâyenin hangi bölümünü değiştirmek isterdiniz? Değiştirmek istediğiniz bölümü yeniden kurgulayarak yazınız.

Cevap: Hikâyenin sonunu değiştirmek isterdim. Hasan ile eskici arasında yeniden bir karşılaşma sahnesi eklerdim. Bu sahnede, Hasan’ın büyüdükten sonra eskiciye duyduğu minnettarlığı gösterebilmesi ve eskicinin öğütlerinin Hasan’ın hayatına kattığı anlamları paylaşması hikâyeye umut dolu ve duygusal bir son ekleyebilirdi.

Yeniden Kurgulanmış Çözüm Bölümü:
Hasan, yıllar sonra aynı kasabayı ziyaret ettiğinde eskiciyle yeniden karşılaşır. Eskici, Hasan’ın artık büyümüş, kendine güvenen bir genç olduğunu fark eder ve ona şöyle der:
“Evlat, dediğim gibi memleketini içinde yaşatmayı öğrenmişsin.”
Hasan, eskicinin bu sözleriyle duygulanır ve ona teşekkür eder. Eskici, Hasan’a son bir öğüt verir:
“Hayat nerede olursan ol, kendi değerlerini korumakla anlam kazanır.”
Hikâye, Hasan’ın memleketine duyduğu özlemi eskiciyle olan bağı sayesinde içselleştirmesiyle son bulur.