9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 92-93-94-95-96-97-98-99-100-101-102-103-104 Cevapları Meb Yayınları

Doğadaki Hareketler ve Hareket Türleri

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 92

Konuya Başlarken

Soru 1: Doğadaki hareketler hangi özelliklerine göre sınıflandırılabilir? Hareket türlerinin benzerlik ve farklılıkları neler olabilir?

Cevap: Doğadaki hareketler, doğrusal hareket, dairesel hareket ve titreşim hareketi gibi özelliklere göre sınıflandırılabilir.

• Doğrusal hareket: Cisimler düz bir yol boyunca ilerler.
• Dairesel hareket: Cisimler bir merkez etrafında dönme hareketi yapar.
• Titreşim hareketi: İleri geri düzenli salınımlardan oluşur.

Benzerlikler: Tüm hareket türleri yer değiştirme gösterir ve bir kuvvet etkisiyle gerçekleşir.
Farklılıklar: İzledikleri yolun şekli, hız değişimi ve kuvvetlerin etkisi ile farklılık gösterir.

Soru 2: Hareket türlerinin özelliklerinin anlaşılması bu tür alanlar için neden önemli olabilir?

Cevap: Hareket türlerinin anlaşılması, mühendislik, fizik ve uzay bilimleri gibi alanlarda kritik öneme sahiptir.

• Mühendislik: Köprü tasarımında titreşim hareketleri ve yük taşıma kapasiteleri analiz edilir.
• Uzay bilimleri: Roketlerin yörüngesi dairesel hareket hesaplarına dayanır.

Bu tür analizler, yapıların dayanıklılığı ve güvenliği için gereklidir.

Soru 3: Sürat cezalarını ve trafikte yeşil dalga sistemini araştırınız.

• Sürat cezaları: Hız sınırını aşan sürücülere uygulanan para cezası ve ceza puanı sistemidir.
• Yeşil dalga sistemi: Trafik ışıklarının belirli bir hız sınırına uygun şekilde senkronize edilmesiyle araçların durmadan ilerlemesi sağlanır.

Bu sistem, trafikte akışı düzenler ve enerji tasarrufu sağlar.

6. Etkinlik Hareketin Temel Kavramları

Referans noktası kavramının tanımına ulaşmak için krokileri inceleyiniz.

Cevap: Referans noktası, bir cismin konumunu belirlemek için başlangıç olarak alınan sabit bir noktadır. Krokilerdeki işaretler, bu kavramı anlamamıza yardımcı olur. Bu etkinliğin ayrıntılı çözümü bir sonraki sayfadadır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 93

1. Soru: I. Krokiye Göre Anıtkabir’in Yerini Diğer Yerleri Kullanarak Tarif Ediniz
Cevap: Anıtkabir; I. TBMM binasının 2,4 km doğusunda, Anadolu Medeniyetler Müzesi'nin 2,6 km kuzeyindedir.

2. Soru: II. Krokiye Göre Meçhul Asker Anıtı’nın Yerini Diğer Yerleri Kullanarak Tarif Ediniz
Cevap: Meçhul Asker Anıtı; Çanakkale Şehitler Abidesi’nin 170 m güneyinde, Çanakkale Şehitliği’nin 70 m batısındadır.

3. Soru: Tariflerinizdeki Benzerliklerden Yararlanarak Referans Noktası Kavramını Tanımlayınız
Cevap: Referans noktası, bir cismin hareketini veya konumunu tanımlamak için kullanılan, sabit olduğu kabul edilen noktadır.

II. Aşama

Konum kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda verilen krokileri inceleyiniz.

1. Soru: I. Krokiye Göre Topkapı Sarayı’nı Referans Noktası Kabul Ederek Diğer Yerleri Tarif Ediniz
Cevap: İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Topkapı Sarayı’nın 0,42 km batısında; İstanbul Arkeoloji Müzesi, Topkapı Sarayı’nın 0,17 km güneyindedir.

2. Soru: II. Krokiye Göre Sivas Arkeoloji Müzesi’ni Referans Noktası Kabul Ederek Diğer Yerleri Tarif Ediniz
Cevap: Susamışlar Konağı, Sivas Arkeoloji Müzesi’nin 1,1 km doğusunda; Sivas Atatürk ve Kongre Müzesi, Sivas Arkeoloji Müzesi’nin 0,6 km güneyindedir.

3. Soru: Tariflerinizdeki Benzerlikler Nelerdir?
Cevap: Tarifler, bir referans noktasından hareketle mesafe ve yön bilgisi kullanılarak yapılmaktadır.

4. Soru: Tespit Ettiğiniz Benzerliklerden Yararlanarak Konum Kavramını Tanımlayınız
Cevap: Konum, bir cismin referans noktasına göre bulunduğu yerdir ve uzaklık ve yön bilgileri ile ifade edilir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 94

III. Aşama
Soru: Alınan yol kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki yol haritalarını inceleyiniz.
Cevap: Alınan yol, bir cismin hareket ettiği yol boyunca katettiği toplam mesafedir. Yani, hareket sırasında cismin izlediği yörüngenin toplam uzunluğu alınan yolu ifade eder. Yön önemli değildir, sadece toplam mesafe hesaplanır.

1- a Soru: I. yol haritasına göre A şehrinden B şehrine giden bir araç, I numaralı yoldan giderse kaç km yol katetmiş olur?
Cevap: I numaralı yol haritasında, A şehrinden B şehrine doğru olan mesafe 160 km olarak verilmiştir. Bu durumda araç 160 km yol katetmiş olur.

1- b Soru: I. yol haritasına göre B şehrinden A şehrine dönen bir araç, II numaralı yoldan giderse kaç km yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol üzerinden B şehrinden A şehrine dönüldüğünde kat edilen mesafe 120 km olarak belirtilmiştir. Bu durumda araç 120 km yol katetmiş olur.

2- a Soru: II. yol haritasına göre I numaralı yolu kullanarak evden kütüphaneye giden bir öğrenci kaç m yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol haritasına göre, evden kütüphaneye olan mesafe 350 m olarak verilmiştir. Bu durumda öğrenci kütüphaneye gitmek için 350 m yol katetmiştir.

2- b Soru: II. yol haritasına göre II numaralı yolu kullanarak, kütüphaneden çıkıp önce okula sonra eve giden bir öğrenci kaç m yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol üzerinden hareket eden öğrenci kütüphaneden çıkıp okula ve oradan eve döner. Bu hareket boyunca toplam 300 m mesafe kat edilmiştir.

3 Soru: I. yol haritasına göre hareket eden araç toplam 280 km, II. yol haritasına göre evden kütüphaneye giden öğrenci toplam 300 m yol katetmiştir. Araç ve öğrencinin hedeflerine ulaşmak için katettikleri mesafeler arasındaki benzerlikten yararlanarak alınan yol kavramını tanımlayınız.
Cevap: Alınan yol, bir cismin başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar hareket ettiği yolun toplam uzunluğudur. Bu kavramda yön dikkate alınmaz, sadece hareket boyunca kat edilen toplam mesafe ölçülür. Örneğin, araç I. yol haritasında 280 km, öğrenci ise II. yol haritasında toplamda 300 m yol katetmiştir. Her iki durumda da alınan yol, hareket boyunca izlenen yörüngenin uzunluğunu ifade eder.

IV. Aşama
Yer değiştirme kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki yol haritalarını inceleyiniz. Eşit bölmelendirilmiş bisiklet güzergâhının her bir bölmesinin uzunluğu 200 m, yürüyüş güzergâhının her bir bölmesinin uzunluğu 20 m’dir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 95

1. Sezgin, bisikleti ile bisiklet güzergâhında A noktasından B noktasına ulaşıyor. Daha sonra bisikletten iniyor ve yürüyüş güzergâhında yürüyerek C noktasından D noktasına gidiyor.
Buna göre Sezgin’in

a: A noktasından B noktasına ulaştığında konumundaki değişim kaç metre olur?
Cevap: 800 metre
Sezgin’in bisiklet güzergâhında A noktasından B noktasına yaptığı hareket sonucunda, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki en kısa mesafe 800 metre olarak hesaplanır.

b: C noktasından D noktasına ulaştığında konumundaki değişim kaç metre olur?
Cevap: 100 metre
Sezgin, yürüyüş güzergâhında C noktasından D noktasına ilerlediğinde, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki mesafe 100 metre olarak belirlenir.

2. Soru: Güzergâhların her biri için Sezgin’in harekete başladığı noktadan hareketinin bittiği noktaya doğru bir vektör çiziniz.
Cevap: Güzergâhlardaki yer değiştirme vektörleri başlangıç noktasından bitiş noktasına doğru yönlendirilmiş düz çizgilerle gösterilir. Vektörler, hareketin yönünü ve başlangıç ile bitiş noktaları arasındaki doğrusal mesafeyi ifade eder.

3. Soru: Çizdiğiniz vektörler yer değiştirme vektörü olduğuna göre, vektör çizimleri arasındaki benzerlikten yararlanarak yer değiştirme kavramını tanımlayınız.
Cevap: Yer değiştirme, bir cismin hareket ettiği yol boyunca başlangıç noktasından bitiş noktasına olan en kısa mesafeyi ve hareketin yönünü ifade eden vektörel bir büyüklüktür. Alınan yoldan farklı olarak yalnızca iki nokta arasındaki doğrusal uzaklık dikkate alınır.

V. Aşama
Sürat kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda verilen yol haritalarını inceleyiniz.

1. Soru a: I. yol haritasına göre A noktasından B noktasına ulaşan bir araç için alınan yol kaç metredir?
Cevap: 240 metre
Hareketli araç, yol haritasında belirtilen güzergâhta A noktasından B noktasına kadar toplam 240 metre yol almıştır.

b: II. yol haritasına göre K noktasından L noktasına ulaşan bir araç için alınan yol kaç metredir?
Cevap: 150 metre
K noktasından L noktasına hareket eden araç, belirtilen güzergâhta toplamda 150 metre yol katetmiştir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 96

2. Soru: A noktasından B noktasına giden aracın hareketi 40 s sürmüştür ve sürati 6 m/s’dir. K noktasından L noktasına giden aracın hareketi 30 s sürmüştür ve sürati 5 m/s’dir. Araçların hareket süreleri ve aldıkları yollar arasındaki ilişkiden yararlanarak sürat kavramını tanımlayınız.
Cevap: 1 saniyede 6 metre hareket eden bir araç, 40 saniyede toplam 240 metre yol alır. Aynı şekilde, 1 saniyede 5 metre hareket eden bir araç, 30 saniyede toplam 150 metre yol alır. Bu mesafeler, I ve II. yol haritalarındaki hareketlinin yörüngesinin uzunluğu ile aynıdır. Bu nedenle sürat, bir hareketlinin birim zamanda aldığı yoldur. Sürat skaler bir büyüklüktür ve birimi metre/saniye (m/s) veya kilometre/saat (km/h) olarak ifade edilir.

VI. Aşama
Sürat göstergeleri km/h olarak ayarlanmış hareket hâlindeki bir aracın I, II, III ve IV numaralı otoyollardaki sürat göstergelerinin anlık görüntüleri aşağıda verilmiştir. Ortalama sürat kavramının tanımına ulaşmak için sürat göstergelerini inceleyiniz.

1. Soru: Göstergelere göre aracın I, II, III ve IV numaralı otoyollardaki sürati kaç km/h’tir?
I numaralı otoyolda: 50 km/h
II numaralı otoyolda: 70 km/h
III numaralı otoyolda: 90 km/h
IV numaralı otoyolda: 110 km/h

2. Soru: Araç; sabit sürat ile I numaralı otoyolda 0,5 saat, II numaralı otoyolda 1,5 saat, III numaralı otoyolda 3 saat, IV numaralı otoyolda 1 saat hareket etmiştir. Aracın I, II, III ve IV numaralı yollarda aldığı yol kaç km’dir?
I numaralı otoyolda: 50 km/h x 0,5 h = 25 km
II numaralı otoyolda: 70 km/h x 1,5 h = 105 km
III numaralı otoyolda: 90 km/h x 3 h = 270 km
IV numaralı otoyolda: 110 km/h x 1 h = 110 km

3. Soru: Aracın tüm hareketi için alınan yol kaç km’dir?
Cevap: 25 + 105 + 270 + 110 = 510 km
Aracın toplam aldığı yol 510 kilometredir.

4. Soru: Araç farklı otoyollarda farklı süratlerle yol almıştır. Bununla birlikte aracın ortalama sürati 85 km/h’tir. Aracın tüm hareketi boyunca aldığı yol ile sürati arasındaki ilişkiden hareketle ortalama sürat kavramını tanımlayınız.
Cevap: Ortalama sürat, toplam alınan yolun toplam geçen zamana oranıdır. Burada araç toplamda 510 kilometre yol almış ve toplam süre 6 saat (0,5 + 1,5 + 3 + 1) olmuştur. Ortalama sürat:
Ortalama sürat = Toplam alınan yol / Toplam süre = 510 km / 6 h = 85 km/h
Bu hesaplamaya göre ortalama sürat, araçların farklı süratlerle aldığı yolların toplamına dayalı bir hız ölçümüdür.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 97

VII. Aşama

Soru: Sürat göstergeleri km/h olarak ayarlanmış hareket hâlindeki bir aracın şehir içi, şehirler arası ve otoyoldaki sürat göstergelerinin anlık görüntüleri aşağıda verilmiştir. Anlık (ani) sürat kavramının tanımına ulaşmak için sürat göstergelerini inceleyiniz.

Cevap: Anlık sürat, hareket hâlindeki bir cismin belirli bir anda sahip olduğu sürattir. Göstergelerde okunan süratler bu anlık değerleri ifade eder.

1. Soru: Aracın dijital saatlerinde görünen anları ve sürat göstergelerini dikkate alarak şehir içi, şehirler arası ve otoyoldaki sürati kaç km/h’tir?

• Şehir içi: 50 km/h
• Şehirler arası: 90 km/h
• Otoyol: 120 km/h

2. Soru: Görüntülerin her birinin çekilmesi anlık bir olaydır. Zaman ve sürat arasındaki ilişkiden yararlanarak anlık sürat kavramını tanımlayınız.

Cevap: Anlık sürat, hareket hâlindeki bir cismin belirli bir anda aldığı yol ile geçen zamanın oranıdır. Bu değer, dijital göstergelerden okunarak tespit edilebilir.

VIII. Aşama

Soru: Aşağıdaki eşit bölmelendirilmiş I. yol haritasının her bir bölmesinin uzunluğu 50 m, II. yol haritasının her bir bölmesinin uzunluğu 60 m’dir. Hız kavramının tanımına ulaşmak için yol haritalarını inceleyerek soruları cevaplayınız.

Cevap: Hız, bir cismin birim zamanda yaptığı yer değiştirme miktarıdır. Haritalar, bu yer değiştirmelerin yönünü ve büyüklüğünü anlamak için kullanılır.

1. Soru: İki sporcudan biri I numaralı yol haritasında, diğeri II numaralı yol haritasında koşu antrenmanı yapmaktadır. Buna göre:

• A noktasından B noktasına giden sporcu için yer değiştirme kaç metredir?
  Cevap: A noktasından B noktasına doğru yer değiştirme 250 m’dir.

• K noktasından L noktasına giden sporcu için yer değiştirme kaç metredir?
  Cevap: K noktasından L noktasına doğru yer değiştirme 180 m’dir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 98

Soru 2: A noktasından B noktasına giden sporcunun hareketi 50 s sürmüştür ve hızının büyüklüğü 5 m/s'dir. K noktasından L noktasına giden sporcunun hareketi 30 s sürmüştür ve hızının büyüklüğü 6 m/s’dir. Yer değiştirme, yön ve hız kavramları arasındaki ilişkiden yararlanarak hız kavramını tanımlayınız.

Cevap: Bir hareketlinin hızı, birim zamanda yaptığı yer değiştirme miktarıdır. A noktasından B noktasına 50 s'de 5 m/s hızla hareket eden sporcu, toplamda 250 m yer değiştirmiştir. K noktasından L noktasına 30 s'de 6 m/s hızla hareket eden sporcu ise toplamda 180 m yer değiştirmiştir. Bu örneklerde hız, yönlü bir büyüklük olarak yer değiştirme ile ilgilidir.

IX. Aşama
Ortalama hız kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki I ve II numaralı yolları inceleyiniz.

Soru 1: Öykü, 100 metre yarıçaplı I numaralı çembersel yolda bisiklet ile antrenman yapmaktadır. Buna göre Öykü:

a) A noktasından B noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
a) A noktasından B noktasına geldiğinde yer değiştirme:
Yer değiştirme, çembersel yolun iki noktasını birleştiren kiriş uzunluğu ile bulunur:
Yer değiştirme = √(100² + 100²) = 100√2 m

b) A noktasından C noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
b) A noktasından C noktasına geldiğinde yer değiştirme:
A noktasından C noktasına yapılan yer değiştirme, çap uzunluğuna eşittir:
Yer değiştirme = 200 m

Soru 2: Yusufhan, II numaralı doğrusal yolda bisiklet ile antrenman yapmaktadır. Buna göre Yusufhan:

a) K noktasından M noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
a) K noktasından M noktasına yer değiştirme:
Yer değiştirme = 50 m

b) K noktasından N noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
b) K noktasından N noktasına yer değiştirme:
Yer değiştirme = 30 m

Soru 3: Öykü’nün A noktasından C noktasına gelme süresi 25 s ve ortalama hızının büyüklüğü 8 m/s’dir. Yusufhan’ın K noktasından N noktasına gelme süresi 10 s ve ortalama hızının büyüklüğü 3 m/s’dir. Yön, zaman, yer değiştirme ve hız kavramları arasındaki ilişkiden yararlanarak ortalama hız kavramını tanımlayınız.

Cevap: Öykü, 25 s’de 8 m/s ortalama hızla hareket ederek toplam 200 m yer değiştirmiştir. Yusufhan ise 10 s’de 3 m/s ortalama hızla hareket ederek toplam 30 m yer değiştirmiştir. Bu değerler, hareketlinin toplam yer değiştirmesinin geçen zamana oranını ifade eder. Ortalama hız, bir hareketlinin toplam yer değiştirme miktarının geçen zamana bölünmesiyle hesaplanır. Ortalama hız, yönlü bir büyüklük olarak yer değiştirme miktarına dayanır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 99

X. Aşama

Soru: Anlık hız kavramının tanımına ulaşmak için I ve II numaralı yollarda doğrusal bir yol izleyen K ve L araçlarının hız büyüklüklerini inceleyiniz.

Cevap: Anlık hız, bir cismin herhangi bir andaki hız büyüklüğüdür. Hız zamanla değişiyorsa, belirli bir anlık hız, hareketin tam olarak o anda sahip olduğu hızdır. Anlık hız, zaman ve hız arasındaki ilişkiye bağlı olarak gözlemlenir.

1. Soru: K ve L araçlarının I ve II numaralı yollarda belirtilen zamandaki hız büyüklüklerini aşağıdaki tablolara yazınız.
K Aracı (I numaralı yol):

L Aracı (II numaralı yol):

2. Soru: Tabloya yazdığınız hız büyüklükleri anlık hız değerleridir. Zaman ve hız arasındaki ilişkiden yararlanarak anlık hızın tanımını yazınız.

Cevap: Anlık hız, bir cismin herhangi bir anlık zamanda sahip olduğu hız büyüklüğüdür. Bu hız, o anda cismin hareket doğrultusunda yaptığı yer değiştirme hızını ifade eder.

Soru: İvme kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda hız büyüklükleri ile ilk ve son konumları verilen K ve L araçlarının hareketlerini inceleyiniz.

Cevap: İvme, bir cismin birim zamanda hızında meydana gelen değişimdir. Hareket sırasında hızdaki artış ya da azalış, ivmenin büyüklüğünü ve yönünü belirler.

XI. Aşama
İvme kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda hız büyüklükleri ile ilk ve son konumları verilen K ve L araçlarının hareketlerini inceleyiniz.

Soru: K ve L araçlarının hız büyüklüklerindeki değişim kaç m/s’dir?

• K Aracı: Hız değişimi 8 m/s (0 m/s'den 8 m/s'ye artış).
• L Aracı: Hız değişimi -16 m/s (16 m/s'den 0 m/s'ye azalış).

Sonuç: K aracı hızını artırırken, L aracı hızını azaltmaktadır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 100

2. Soru: Araçların hareketi 4 s sürmüştür. K ve L araçlarının ivmelerinin büyüklükleri sırasıyla +2 m/s² ve −1 m/s²’dir. Hız değişimi, zaman ve yön arasındaki ilişkiden yararlanarak ivme kavramını tanımlayınız.

Cevap: Araçların ivmeleri dikkate alındığında K aracının hızında +8 m/s, L aracının hızında ise −4 m/s değişim olduğu görülmektedir. Bu hız değişimlerinin hareket süresine (4 s) oranlanması sonucunda ivme değerleri elde edilir. İvme, bir cismin hızındaki değişimin birim zamandaki miktarını ifade eden, büyüklük ve yön bilgisi içeren vektörel bir niceliktir.

B Bölümü

1. Soru: Hareketin temel kavramları arasından üç kavramı grup arkadaşlarınızla fikir birliği içinde seçiniz. Bu kavramların uygunluğu ile ilgili öğretmeninizden onay alınız.

Cevap: Seçilen üç temel hareket kavramı:

1. Sürat
2. İvme
3. Yol

2. Soru: Seçtiğiniz kavramları sürat cezaları ve trafikte yeşil dalga sistemi ile ilişkilendireceğiniz eğlenceli senaryolar oluşturunuz. Senaryonuzu oluştururken özgün fikirler geliştirmeye, arkadaşlarınızla fikir alışverişi yapmaya ve ortak kararlar doğrultusunda hareket etmeye özen gösteriniz. Sınıf ortamında canlandıracağınız senaryonuzda kişisel özelliklerinizi ve enerjinizi yansıtırken diğer arkadaşlarınızın haklarına saygılı olunuz.

Cevap: Senaryo: Bir grup sürücü, trafik kurallarına uymadan hız limitlerini aşarak hareket ediyor. Ancak bu durum, hız cezaları almalarına ve yeşil dalga sistemine uyum sağlayamamalarına neden oluyor. Diğer bir grup sürücü ise hız limitlerine uygun hareket ederek hem trafik ışıklarında duraksamıyor hem de zamandan tasarruf ediyor. Bu senaryo, hız limitlerine uymanın ve doğru hızda hareket etmenin trafik akışı üzerindeki olumlu etkilerini göstermeyi amaçlıyor.

3. Soru: Grup arkadaşlarınızla oluşturduğunuz senaryoyu aşağıdaki alana yazınız.

Cevap: Senaryo Detayları:
Bir grup sürücü, hız sınırlarını aşarak yeşil dalga sistemine yetişmeye çalışırken hız cezası alır ve trafikte beklemek zorunda kalır. Diğer bir grup sürücü, hız limitlerine uyarak yeşil dalgayı rahatça takip eder. Bu durum, trafik kurallarına uymanın güvenli ve hızlı bir yolculuk için önemini ortaya koyar.

4. Soru: Senaryolarınızı canlandırma etkinliği öncesinde diğer grupların senaryoları ile karşılaştırınız. Senaryolarda hareketin temel kavramlarından ele alınmayan kavram olup olmadığını kontrol ediniz. Ele alınmayan kavram için senaryonuzu yeniden düzenleyiniz.

Cevap: Diğer grupların senaryolarında "zaman" kavramının eksik olduğunu fark edersek, senaryomuza sürücülerin hızlarını ayarlayarak belirli bir zamanda belirli bir mesafeyi nasıl katettiklerini vurgulayan bir bölüm eklenir. Bu, hız-zaman ilişkisini daha iyi açıklamayı sağlar.

5. Soru: Senaryonuzu canlandırınız. Diğer grupların sergilediği performansı gözlemleyerek senaryolardaki hareketin temel kavramlarına yönelik verileri aşağıdaki alana yazınız.

Cevap: Diğer grupların performansları incelendiğinde:

• Grup 1: Sürat ve zaman ilişkisini trafik yoğunluğu üzerinden açıklamıştır.
• Grup 2: İvme kavramını bir araç frenleme senaryosuyla işlemiştir.
• Grup 3: Yol kavramını bir yarış pistindeki tur uzunluklarıyla ilişkilendirmiştir.

Sonuç olarak, tüm gruplar hareketin temel kavramlarını günlük yaşamla başarılı bir şekilde ilişkilendirmiştir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 101

6. Senaryolarda kullanılan kavramlar ve bu kavramların skaler nicelik mi, vektörel nicelik mi olduğunu aşağıdaki tabloya yazınız.

Açıklama:

• Skaler nicelik: Yalnızca büyüklüğe sahip, yönü olmayan niceliklerdir. (Örneğin: Sürat, alınan yol).
• Vektörel nicelik: Hem büyüklüğe hem de yöne sahip niceliklerdir. (Örneğin: Hız, yer değiştirme).

7. Verilerinizi bilimsel tartışma yöntemini kullanarak tartışınız ve temel kavramların tanımlarına yönelik genellemeler yapınız. Kavramlara ilişkin genellemeleri aşağıdaki tabloya yazınız.

8. Yorumlarınızdan hareketle trafiği düzenleyen sürat sınırlamalarına uymanın can güvenliği, trafik yeşil dalga sistemi ve yakıt tasarrufu açısından önemini tartışınız.

Cevap: Trafikte sürat sınırlarına uymak, hem sürücülerin hem de yayaların can güvenliğini artırır. Hız limitlerine uyulması, ani duruş ve kazaların önlenmesinde kritik bir rol oynar. Trafik yeşil dalga sistemi, belirli bir hız aralığında hareket eden araçların ışıklarda durmaksızın ilerlemesini sağlayarak trafik akışını düzenler ve yakıt tasarrufu sağlar. Hız limitlerine uyan sürücüler, gereksiz hızlanma ve yavaşlamalardan kaçınarak yakıt tüketimini optimize eder, bu da ekonomik ve çevresel açıdan fayda sağlar. Bu nedenle hız sınırlamalarına uymak, hem bireysel güvenlik hem de toplumsal fayda açısından büyük önem taşır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 102

Değerlendirme

1. Aşağıdaki tabloda hareketin temel kavramlarından biri olan yer değiştirme günlük hayatla ilişkilendirilerek tanımlanmıştır.
Tablodaki diğer kavramları örnekteki gibi günlük hayatla ilişkilendirerek tanımlayınız.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 103

2. Aşağıdaki tabloda hareketin temel kavramları verilmiştir.
Bu kavramları birbiriyle ilişkilendiriniz ve kavramlar arasındaki ilişkinin nedenlerini tabloya yazınız.

Hareketin Temel Kavramları İle İlgili Tablo:

Performans Görevi

Beklenen Performans: Hareketin Temel Kavramlarını Kullanarak Broşür veya Poster Hazırlama

Hareketin Temel Kavramları - Poster Örneği

Başlık: Hareketin Temel Kavramlarını Keşfedin!

1. Yer Değiştirme

• Tanım: Bir cismin başlangıç noktası ile bitiş noktası arasındaki yönlü uzaklık.
• Günlük Hayattan Örnek: Evden okula yürüyerek giden bir öğrenci, başlangıç noktası (ev) ile bitiş noktası (okul) arasındaki mesafeyi yer değiştirme olarak tanımlar.
• Not: Alınan yol ile yer değiştirme aynı olmayabilir; sadece başlangıç ve bitiş noktası dikkate alınır.

2. Hız

• Tanım: Birim zamanda yapılan yer değiştirme miktarıdır.
• Günlük Hayattan Örnek: Bir araba 1 saatte 60 km yol alıyorsa, hız değeri 60 km/sa olarak ifade edilir.
• Not: Hız, vektörel bir niceliktir; yönü vardır.

3. Sürat

• Tanım: Birim zamanda alınan yol miktarıdır.
• Günlük Hayattan Örnek: Araba ile dairesel bir pistte tur atan bir sürücünün sürati sabit olabilir, ancak hızı yön değişikliğinden dolayı değişir.

4. İvme

• Tanım: Bir cismin hızındaki değişimin zamanla oranıdır.
• Günlük Hayattan Örnek: Kırmızı ışıkta duran bir arabanın, yeşil ışık yandığında hızlanması. Örneğin, 0'dan 60 km/sa'e 5 saniyede ulaşıyorsa, ivmesi hesaplanabilir.
• Not: İvme, hız artışı ve azalışı olarak iki şekilde gözlemlenebilir.

5. Anlık Hız

• Tanım: Bir cismin herhangi bir andaki hızıdır.
• Günlük Hayattan Örnek: Arabadaki hız göstergesi, anlık hızı gösterir. Örneğin, 80 km/sa ile gidiyorsanız, bu anlık hızınızdır.

6. Ortalama Hız

• Tanım: Toplam yer değiştirmenin, toplam geçen zamana oranıdır.
• Günlük Hayattan Örnek: Bir bisikletli, 20 km yolu 2 saatte tamamlıyorsa, ortalama hızı 10 km/sa'dir.

Renk ve Görseller

Poster Tasarımı için Öneriler:

• Arka Plan: Hareket eden bir araba, bisiklet veya koşan insanlar görselleri.
• Grafikler: Hız, ivme ve sürat ilişkisini gösteren grafikler veya şekiller.
• Renkler: Kontrast renkler (örneğin, mavi zemin, beyaz yazı) ile daha çekici bir görünüm sağlayın.

Slogan: "Hareketin Temel Kavramlarını Öğren, Günlük Hayatı Daha İyi Anla!"

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 104

Bu öz değerlendirme formu, bir öğrencinin kendi performansını değerlendirmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bu tür bir formda öğrencinin dikkat etmesi gereken temel noktalar şunlardır:

Görevin Yönergeleri: Formun ilk kısmında, verilen görevin yönergelerine ne kadar uyulduğunu değerlendirin. Örneğin:

Yönergeleri anlama ve doğru bir şekilde uygulama yeteneğinizi derecelendirin.

1. Zaman Yönetimi: Görev süresince zamanı nasıl kullandığınızı değerlendirin. Zamanı etkili kullanıp kullanmadığınızı belirtin.

2. Teslim Süresi: Görevi zamanında teslim edip etmediğinizi işaretleyin.

3. Kavramlara Değinme: Posterde veya broşürde hareketin temel kavramlarını ne kadar etkili bir şekilde kullandığınızı değerlendirin.

4. Görsel Unsurlar: Renk, desen, doku gibi estetik unsurlara dikkat ettiniz mi? Çalışmanızın görsel çekiciliğini ölçün.

5. Günlük Hayat İlişkisi: Hareketin temel kavramlarını günlük hayattaki örneklerle ilişkilendirme başarınızı işaretleyin.

6. Hataların Farkındalığı: Çalışma sırasında yaptığınız hataları fark ettiniz mi ve bunlardan öğrendiniz mi?

7. Genel Kullanım: Görev sırasında edindiğiniz bilgileri günlük hayatta ne kadar uygulayabileceğinizi değerlendirin.

Açıklamalı Sorular:

• Bu Performans Görevinde Öğrendiklerim: Örneğin, "Hareketin temel kavramlarını daha iyi anladım ve günlük hayatta hız, sürat ve ivme gibi kavramların ne anlama geldiğini öğrenerek daha bilinçli oldum."
• Bu Performans Görevi Sırasında En İyi Yaptıklarım: "Posterimde hareketin temel kavramlarını etkili bir şekilde görsellerle anlattım ve estetik bir sunum hazırladım."