9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 92-96 Cevapları Meb Yayınları

Doğadaki Hareketler ve Hareket Türleri

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 92

Konuya Başlarken

Soru 1: Doğadaki hareketler hangi özelliklerine göre sınıflandırılabilir? Hareket türlerinin benzerlik ve farklılıkları neler olabilir?

Cevap: Doğadaki hareketler, doğrusal hareket, dairesel hareket ve titreşim hareketi gibi özelliklere göre sınıflandırılabilir.

• Doğrusal hareket: Cisimler düz bir yol boyunca ilerler.
• Dairesel hareket: Cisimler bir merkez etrafında dönme hareketi yapar.
• Titreşim hareketi: İleri geri düzenli salınımlardan oluşur.

Benzerlikler: Tüm hareket türleri yer değiştirme gösterir ve bir kuvvet etkisiyle gerçekleşir.
Farklılıklar: İzledikleri yolun şekli, hız değişimi ve kuvvetlerin etkisi ile farklılık gösterir.

Soru 2: Hareket türlerinin özelliklerinin anlaşılması bu tür alanlar için neden önemli olabilir?

Cevap: Hareket türlerinin anlaşılması, mühendislik, fizik ve uzay bilimleri gibi alanlarda kritik öneme sahiptir.

• Mühendislik: Köprü tasarımında titreşim hareketleri ve yük taşıma kapasiteleri analiz edilir.
• Uzay bilimleri: Roketlerin yörüngesi dairesel hareket hesaplarına dayanır.

Bu tür analizler, yapıların dayanıklılığı ve güvenliği için gereklidir.

Soru 3: Sürat cezalarını ve trafikte yeşil dalga sistemini araştırınız.

• Sürat cezaları: Hız sınırını aşan sürücülere uygulanan para cezası ve ceza puanı sistemidir.
• Yeşil dalga sistemi: Trafik ışıklarının belirli bir hız sınırına uygun şekilde senkronize edilmesiyle araçların durmadan ilerlemesi sağlanır.

Bu sistem, trafikte akışı düzenler ve enerji tasarrufu sağlar.

6. Etkinlik Hareketin Temel Kavramları

Referans noktası kavramının tanımına ulaşmak için krokileri inceleyiniz.

Cevap: Referans noktası, bir cismin konumunu belirlemek için başlangıç olarak alınan sabit bir noktadır. Krokilerdeki işaretler, bu kavramı anlamamıza yardımcı olur. Bu etkinliğin ayrıntılı çözümü bir sonraki sayfadadır.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 93

1. Soru: I. Krokiye Göre Anıtkabir’in Yerini Diğer Yerleri Kullanarak Tarif Ediniz
Cevap: Anıtkabir; I. TBMM binasının 2,4 km doğusunda, Anadolu Medeniyetler Müzesi'nin 2,6 km kuzeyindedir.

2. Soru: II. Krokiye Göre Meçhul Asker Anıtı’nın Yerini Diğer Yerleri Kullanarak Tarif Ediniz
Cevap: Meçhul Asker Anıtı; Çanakkale Şehitler Abidesi’nin 170 m güneyinde, Çanakkale Şehitliği’nin 70 m batısındadır.

3. Soru: Tariflerinizdeki Benzerliklerden Yararlanarak Referans Noktası Kavramını Tanımlayınız
Cevap: Referans noktası, bir cismin hareketini veya konumunu tanımlamak için kullanılan, sabit olduğu kabul edilen noktadır.

II. Aşama

Konum kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda verilen krokileri inceleyiniz.

1. Soru: I. Krokiye Göre Topkapı Sarayı’nı Referans Noktası Kabul Ederek Diğer Yerleri Tarif Ediniz
Cevap: İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Topkapı Sarayı’nın 0,42 km batısında; İstanbul Arkeoloji Müzesi, Topkapı Sarayı’nın 0,17 km güneyindedir.

2. Soru: II. Krokiye Göre Sivas Arkeoloji Müzesi’ni Referans Noktası Kabul Ederek Diğer Yerleri Tarif Ediniz
Cevap: Susamışlar Konağı, Sivas Arkeoloji Müzesi’nin 1,1 km doğusunda; Sivas Atatürk ve Kongre Müzesi, Sivas Arkeoloji Müzesi’nin 0,6 km güneyindedir.

3. Soru: Tariflerinizdeki Benzerlikler Nelerdir?
Cevap: Tarifler, bir referans noktasından hareketle mesafe ve yön bilgisi kullanılarak yapılmaktadır.

4. Soru: Tespit Ettiğiniz Benzerliklerden Yararlanarak Konum Kavramını Tanımlayınız
Cevap: Konum, bir cismin referans noktasına göre bulunduğu yerdir ve uzaklık ve yön bilgileri ile ifade edilir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 94

III. Aşama
Soru: Alınan yol kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki yol haritalarını inceleyiniz.
Cevap: Alınan yol, bir cismin hareket ettiği yol boyunca katettiği toplam mesafedir. Yani, hareket sırasında cismin izlediği yörüngenin toplam uzunluğu alınan yolu ifade eder. Yön önemli değildir, sadece toplam mesafe hesaplanır.

1- a Soru: I. yol haritasına göre A şehrinden B şehrine giden bir araç, I numaralı yoldan giderse kaç km yol katetmiş olur?
Cevap: I numaralı yol haritasında, A şehrinden B şehrine doğru olan mesafe 160 km olarak verilmiştir. Bu durumda araç 160 km yol katetmiş olur.

1- b Soru: I. yol haritasına göre B şehrinden A şehrine dönen bir araç, II numaralı yoldan giderse kaç km yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol üzerinden B şehrinden A şehrine dönüldüğünde kat edilen mesafe 120 km olarak belirtilmiştir. Bu durumda araç 120 km yol katetmiş olur.

2- a Soru: II. yol haritasına göre I numaralı yolu kullanarak evden kütüphaneye giden bir öğrenci kaç m yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol haritasına göre, evden kütüphaneye olan mesafe 350 m olarak verilmiştir. Bu durumda öğrenci kütüphaneye gitmek için 350 m yol katetmiştir.

2- b Soru: II. yol haritasına göre II numaralı yolu kullanarak, kütüphaneden çıkıp önce okula sonra eve giden bir öğrenci kaç m yol katetmiş olur?
Cevap: II numaralı yol üzerinden hareket eden öğrenci kütüphaneden çıkıp okula ve oradan eve döner. Bu hareket boyunca toplam 300 m mesafe kat edilmiştir.

3 Soru: I. yol haritasına göre hareket eden araç toplam 280 km, II. yol haritasına göre evden kütüphaneye giden öğrenci toplam 300 m yol katetmiştir. Araç ve öğrencinin hedeflerine ulaşmak için katettikleri mesafeler arasındaki benzerlikten yararlanarak alınan yol kavramını tanımlayınız.
Cevap: Alınan yol, bir cismin başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar hareket ettiği yolun toplam uzunluğudur. Bu kavramda yön dikkate alınmaz, sadece hareket boyunca kat edilen toplam mesafe ölçülür. Örneğin, araç I. yol haritasında 280 km, öğrenci ise II. yol haritasında toplamda 300 m yol katetmiştir. Her iki durumda da alınan yol, hareket boyunca izlenen yörüngenin uzunluğunu ifade eder.

IV. Aşama
Yer değiştirme kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki yol haritalarını inceleyiniz. Eşit bölmelendirilmiş bisiklet güzergâhının her bir bölmesinin uzunluğu 200 m, yürüyüş güzergâhının her bir bölmesinin uzunluğu 20 m’dir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 95

1. Sezgin, bisikleti ile bisiklet güzergâhında A noktasından B noktasına ulaşıyor. Daha sonra bisikletten iniyor ve yürüyüş güzergâhında yürüyerek C noktasından D noktasına gidiyor.
Buna göre Sezgin’in

a: A noktasından B noktasına ulaştığında konumundaki değişim kaç metre olur?
Cevap: 800 metre
Sezgin’in bisiklet güzergâhında A noktasından B noktasına yaptığı hareket sonucunda, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki en kısa mesafe 800 metre olarak hesaplanır.

b: C noktasından D noktasına ulaştığında konumundaki değişim kaç metre olur?
Cevap: 100 metre
Sezgin, yürüyüş güzergâhında C noktasından D noktasına ilerlediğinde, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki mesafe 100 metre olarak belirlenir.

2. Soru: Güzergâhların her biri için Sezgin’in harekete başladığı noktadan hareketinin bittiği noktaya doğru bir vektör çiziniz.
Cevap: Güzergâhlardaki yer değiştirme vektörleri başlangıç noktasından bitiş noktasına doğru yönlendirilmiş düz çizgilerle gösterilir. Vektörler, hareketin yönünü ve başlangıç ile bitiş noktaları arasındaki doğrusal mesafeyi ifade eder.

3. Soru: Çizdiğiniz vektörler yer değiştirme vektörü olduğuna göre, vektör çizimleri arasındaki benzerlikten yararlanarak yer değiştirme kavramını tanımlayınız.
Cevap: Yer değiştirme, bir cismin hareket ettiği yol boyunca başlangıç noktasından bitiş noktasına olan en kısa mesafeyi ve hareketin yönünü ifade eden vektörel bir büyüklüktür. Alınan yoldan farklı olarak yalnızca iki nokta arasındaki doğrusal uzaklık dikkate alınır.

V. Aşama
Sürat kavramının tanımına ulaşmak için aşağıda verilen yol haritalarını inceleyiniz.

1. Soru a: I. yol haritasına göre A noktasından B noktasına ulaşan bir araç için alınan yol kaç metredir?
Cevap: 240 metre
Hareketli araç, yol haritasında belirtilen güzergâhta A noktasından B noktasına kadar toplam 240 metre yol almıştır.

b: II. yol haritasına göre K noktasından L noktasına ulaşan bir araç için alınan yol kaç metredir?
Cevap: 150 metre
K noktasından L noktasına hareket eden araç, belirtilen güzergâhta toplamda 150 metre yol katetmiştir.

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 96

2. Soru: A noktasından B noktasına giden aracın hareketi 40 s sürmüştür ve sürati 6 m/s’dir. K noktasından L noktasına giden aracın hareketi 30 s sürmüştür ve sürati 5 m/s’dir. Araçların hareket süreleri ve aldıkları yollar arasındaki ilişkiden yararlanarak sürat kavramını tanımlayınız.
Cevap: 1 saniyede 6 metre hareket eden bir araç, 40 saniyede toplam 240 metre yol alır. Aynı şekilde, 1 saniyede 5 metre hareket eden bir araç, 30 saniyede toplam 150 metre yol alır. Bu mesafeler, I ve II. yol haritalarındaki hareketlinin yörüngesinin uzunluğu ile aynıdır. Bu nedenle sürat, bir hareketlinin birim zamanda aldığı yoldur. Sürat skaler bir büyüklüktür ve birimi metre/saniye (m/s) veya kilometre/saat (km/h) olarak ifade edilir.

VI. Aşama
Sürat göstergeleri km/h olarak ayarlanmış hareket hâlindeki bir aracın I, II, III ve IV numaralı otoyollardaki sürat göstergelerinin anlık görüntüleri aşağıda verilmiştir. Ortalama sürat kavramının tanımına ulaşmak için sürat göstergelerini inceleyiniz.

1. Soru: Göstergelere göre aracın I, II, III ve IV numaralı otoyollardaki sürati kaç km/h’tir?
I numaralı otoyolda: 50 km/h
II numaralı otoyolda: 70 km/h
III numaralı otoyolda: 90 km/h
IV numaralı otoyolda: 110 km/h

2. Soru: Araç; sabit sürat ile I numaralı otoyolda 0,5 saat, II numaralı otoyolda 1,5 saat, III numaralı otoyolda 3 saat, IV numaralı otoyolda 1 saat hareket etmiştir. Aracın I, II, III ve IV numaralı yollarda aldığı yol kaç km’dir?
I numaralı otoyolda: 50 km/h x 0,5 h = 25 km
II numaralı otoyolda: 70 km/h x 1,5 h = 105 km
III numaralı otoyolda: 90 km/h x 3 h = 270 km
IV numaralı otoyolda: 110 km/h x 1 h = 110 km

3. Soru: Aracın tüm hareketi için alınan yol kaç km’dir?
Cevap: 25 + 105 + 270 + 110 = 510 km
Aracın toplam aldığı yol 510 kilometredir.

4. Soru: Araç farklı otoyollarda farklı süratlerle yol almıştır. Bununla birlikte aracın ortalama sürati 85 km/h’tir. Aracın tüm hareketi boyunca aldığı yol ile sürati arasındaki ilişkiden hareketle ortalama sürat kavramını tanımlayınız.
Cevap: Ortalama sürat, toplam alınan yolun toplam geçen zamana oranıdır. Burada araç toplamda 510 kilometre yol almış ve toplam süre 6 saat (0,5 + 1,5 + 3 + 1) olmuştur. Ortalama sürat:
Ortalama sürat = Toplam alınan yol / Toplam süre = 510 km / 6 h = 85 km/h
Bu hesaplamaya göre ortalama sürat, araçların farklı süratlerle aldığı yolların toplamına dayalı bir hız ölçümüdür.