9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 161-162-163-164-165 Etkinlik-2.16 Katılar ve Özellikleri Cevapları

Sayfa 162 Sorular ve Cevaplar

1. Verilen katıların fiziksel görünüm ve özellikleri arasındaki farklar nelerdir?
Verilen katılar arasında parlaklık, sertlik, iletkenlik, erime noktası gibi fiziksel özellikler bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin, metalik katılar parlak ve iletkenken, iyonik katılar sert ve kırılgandır.

2. Verilen katıların farklı özelliklere sahip olmasının sebepleri neler olabilir?
Katıların farklı özelliklere sahip olmasının sebepleri şunlardır:

Oluştukları atomların türü,
Atomların diziliş şekli,
Tanecikler arasındaki etkileşim türü (iyonik, kovalent, metalik veya moleküler etkileşim).

3. Verilen katılardan hangisi ya da hangilerinin tanecikleri diğerlerinden farklı düzenlenmiştir?
Cam diğer katılardan farklı bir düzenlenmeye sahiptir. Diğer katılar düzenli bir kristal yapı gösterirken, camda tanecikler düzensiz ve rastgele bir dizilim sergilemektedir.

4. Verilen örneklerde tekrarlayan birimler arasında nasıl bir fark vardır?
Katıların tekrarlayan birimleri, içerdikleri tanecik türüne göre farklılık gösterir:

Metalik katılar (Na, Mg, Al) → Tekrarlayan birimler metal atomlarıdır.
İyonik katılar (NaCl, CaO, KI) → Tekrarlayan birimler iyonlardır.
Kovalent katılar (Elmas, Kuvars, Grafit) → Tekrarlayan birimler ametal atomlarından oluşur.
Moleküler katılar (Buz, Kuru buz) → Tekrarlayan birimler moleküllerden oluşur.

Sayfa 163 Sorular ve Cevaplar

5. Her bir görselde verilen katının yapısını oluşturan taneciklerin düzenli bir yapı oluşturup oluşturmadığını, tanecikler arasındaki etkileşim türlerini ve belirlediğiniz türleri seçme nedeninizi aşağıdaki tabloya yazınız.

Katı	Tanecik Düzeni	Etkileşim Türü	Açıklama
Sodyum (Na)	Düzenli	Metalik Bağ	Metal atomları elektron denizi ile bir arada tutulur.
Cam (SiO₂)	Düzensiz	Kovalent Bağ	Düzensiz yapı, atomlar rastgele dizilmiştir.
Sodyum Klorür (NaCl)	Düzenli	İyonik Bağ	Na⁺ ve Cl⁻ iyonları elektrostatik çekimle bir arada tutulur.
Buz (Katı H₂O)	Düzenli	Hidrojen Bağı	Su molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur.

6. Verilen örnekleri gruplayınız. Gruplama yaparken örneklerin tekrarlayan birimlerini ve aralarındaki etkileşim türünü göz önünde bulundurunuz.
İyonik katılar: Sodyum Klorür, Kalsiyum Oksit, Potasyum İyodür
Kovalent katılar: Elmas, Kuvars, Grafit
Metalik katılar: Sodyum, Magnezyum, Alüminyum
Moleküler katılar: Buz, Kuru Buz

7. Aşağıdaki metni inceleyerek katı türleri ile belirlediğiniz katı gruplarını karşılaştırınız.
Katılar, amorf ve kristal olmak üzere ikiye ayrılır.

Amorf katılar, düzensiz yapıya sahip olup belirli bir erime noktası yoktur (örneğin cam).
Kristal katılar, düzenli yapıya sahiptir ve iyonik, kovalent, metalik ve moleküler olmak üzere dört gruba ayrılır.

Sayfa 164 Sorular ve Cevaplar

1. Kristal katılardaki etkileşim türü ile erime noktaları arasında nasıl bir ilişki vardır?
Katıların erime noktaları, tanecikleri bir arada tutan kuvvetlerin gücüne bağlıdır.

İyonik bağlar, en güçlü bağlar olup yüksek erime noktalarına sahiptir (örneğin NaCl 801°C).
Kovalent bağlar, çok güçlüdür ve çok yüksek erime noktasına sahiptir (örneğin elmas 3550°C).
Metalik bağlar, orta ve yüksek erime noktalarına sahiptir (örneğin Al 660°C).
Moleküler bağlar, en zayıf olup düşük erime noktalarına sahiptir (örneğin kuru buz -78,5°C).

Sayfa 165 Sorular ve Cevaplar

2. Aynı etkileşim türüne sahip kristal katılardaki ortak özellikler nelerdir?
Aynı etkileşim türüne sahip katıların ortak özellikleri:

İyonik katılar: Yüksek erime noktası, kırılganlık, yalıtkanlık.
Kovalent katılar: Sertlik, yüksek erime noktası, matlık.
Metalik katılar: Parlaklık, yüksek iletkenlik, şekil verilebilirlik.
Moleküler katılar: Düşük erime noktası, yumuşaklık, elektriği iletmeme.

3. Tablodaki tüm özellikleri dikkate alarak kristal katı türlerine ait nitelikleri genelleyiniz.

Katı Türü	Genel Özellikler
İyonik Katı	Yüksek erime noktası, elektriği iletmez, sert ve kırılgan.
Moleküler Katı	Düşük erime noktası, elektriği iletmez, yumuşak yapı.
Kovalent Katı	Yüksek erime noktası, elektriği iletmez, sert ve dayanıklı.
Metalik Katı	Parlak, yüksek iletkenlik, esnek ve şekil verilebilir.

4. Aşağıda verilen tabloyu inceleyiniz. Oluşturduğunuz genellemeleri verilen bilimsel bilgilerle karşılaştırarak tabloyu doldurunuz.

Katı Türü	Tanecik Düzeni	Özellikler
İyonik Katı	Düzenli	Sert, kırılgan, yalıtkan.
Moleküler Katı	Düzenli	Yumuşak, erime noktası düşük.
Kovalent Katı	Düzenli	Sert, yüksek erime noktası.
Metalik Katı	Düzenli	Parlak, iletken, şekil verilebilir.