9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 75-76-77-78 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 75 Etkinlik Cevapları

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları

Soru 1: Tablodaki boşlukları doldurunuz. Her bir atomun nötr ve iyon hâlinin elektron sayıları arasındaki fark ile elektron dizilimlerindeki değişimi inceleyerek anyon ve katyon oluşumuna yönelik örüntüyü belirleyiniz.

Cevap: Anyonlar, nötr atomlara göre daha fazla elektrona sahip olur, bu yüzden negatif yüklü olurlar. Katyonlar ise nötr atomlara göre elektron kaybeder, dolayısıyla pozitif yüklü olurlar. Elektron dizilimlerinde bu fark, son enerji seviyesinde gerçekleşir. Anyon oluşumunda son enerji seviyesine ek elektronlar eklenir, katyon oluşumunda ise son enerji seviyesinden elektronlar çıkar.

Soru 2: Tablodaki her bir atomun nötr ve iyon hâlinin en yüksek enerji düzeyi ve en yüksek enerji düzeyindeki elektron sayısını inceleyerek anyon ve katyon oluşumuna yönelik örüntüyü belirleyiniz.

Cevap: Anyon oluşumunda nötr atomun en yüksek enerji düzeyindeki elektron sayısı artar çünkü atom, elektron kazanır. Katyon oluşumunda ise nötr atomun en yüksek enerji düzeyindeki elektron sayısı azalır çünkü atom, elektron kaybeder. Bu örüntü, iyonların elektron dizilimlerini soy gaz düzenine benzetmelerine yol açar.

Soru 3: Tablodaki iyonların elektron diziliminin soy gaz atomlarından hangilerinin elektron dizilimine benzediğini belirleyiniz. Atomların iyon oluşum süreci ile soy gaz elektron düzeni arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik örüntü oluşturunuz. (2He, 10Ne, 18Ar, 36Kr)

• F⁻, N³⁻, Na⁺, Al³⁺ iyonlarının elektron dizilimi Neon (10Ne) soy gazının elektron dizilimine benzer.
• S²⁻ ve Ca²⁺ iyonlarının elektron dizilimi ise Argon (18Ar) soy gazının dizilimine benzer.

Bu süreçte iyonlar, kararlı soy gaz dizilimine ulaşmak için elektron kazanır ya da kaybeder. Böylece, atomlar elektron dizilimlerini soy gaz elektron düzenine yaklaştırır ve kararlılık kazanırlar.

Sayfa 76 Cevapları

Soru 4: Tablodaki her bir iyonun proton ve elektron sayısı arasındaki fark ile iyon yükü arasındaki örüntüyü belirleyiniz.

Cevap: Proton ve elektron sayısı arasındaki fark, iyonun yükünü belirler. Eğer proton sayısı elektron sayısından fazla ise iyon pozitif yüklüdür (katyon), eğer elektron sayısı proton sayısından fazla ise iyon negatif yüklüdür (anyon).

Soru 5a: Belirlediğiniz örüntüleri kullanarak anyon ve katyon oluşumuna ilişkin genel bir kural oluşturunuz.

Cevap: Katyon oluşumu: Proton sayısı sabit kalır, elektron sayısı azalır. Atom valans elektronlarını kaybeder ve pozitif yüklü olur.
Anyon oluşumu: Proton sayısı değişmez, elektron sayısı artar. Atom, valans elektronlarını alarak negatif yüklü hale gelir.

Soru 5b: İyon oluşumuna dair belirlediğiniz genel kurallara dayanarak aşağıdaki atomlardan iyon oluşturunuz.

Cevap:

• Be²⁺: 1s²
• O²⁻: 1s² 2s² 2p⁶

Soru 2: İyon oluşumuyla ilgili bilimsel bilgilerden yararlanarak tabloyu doldurunuz.

Cevap:
K atomu bir elektron kaybederek K⁺ iyonuna dönüşür. Proton sayısı 19, elektron sayısı 18 olur ve iyonun yükü +1'dir.

İyon Oluşumuna Yönelik Genel Kural:

Atomlar, kararlı hale gelmek için elektron alır veya verir. Katyonlar pozitif, anyonlar negatif yüklüdür. İyonlar genellikle soygaz elektron dizilimine ulaşır.

Bilimsel Bilgiler Sonucunda Değişen Genellemeler:

İyonlaşma enerjisi ve atomların farklı enerji düzeylerinde bulunması, elektron kaybetme veya kazanma sürecini etkiler.

Genellemelerinizi Oluştururken Fark Edemediğiniz Noktalar:

Her elementin iyonlaşma enerjisinin farklı olduğunu ve elektron kaybı veya kazanımı için gereken enerjinin değişken olabileceğini tam kavrayamayabiliriz.

Sayfa 77 Cevapları

Soru: Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz ve soruyu cevaplayınız.

Soru: Aynı renkle yazılmış taneciklerin izoelektronik olmasından hareketle izoelektronik kavramını tanımlayınız.

Cevap: İzoelektronik, elektron sayısı ve elektron dizilimi aynı, ancak proton sayısı farklı olan taneciklere denir. İzoelektronik tanecikler, farklı proton sayısına sahip olsalar da, aynı elektron diziliminden dolayı benzer kimyasal özellikler gösterebilirler. Bu benzerlik, iyonların kararlı hâle geçiş süreçlerini anlamamıza yardımcı olur.

Sayfa 78 Cevapları

Soru 1: 12Mg ile ilgili aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

b- Elektron dizilimini yazınız. 12Mg atomundan iyon oluşum sürecinde elektronların hangi orbitalden verilebileceği veya hangi orbitale alınabileceğini belirleyiniz.

Cevap:

• Mg atomunun elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s²
• Mg atomu iyon oluşum sürecinde 2 elektronunu 3s orbitalinden verir.

b- İyon yükünü belirleyiniz ve iyon hâlinin elektron dizilimini yazarak oluşan iyon türünü (anyon veya katyon) tespit ediniz.

Cevap:

• İyon yükü: 2+ olur.
• Oluşan iyon türü: Katyon
• Mg²⁺ iyonunun elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶

Soru 2: Aşağıda verilen iyonların elektron dizilimini yazınız ve orbital şemasının hangi soy gaz atomunun orbital şemasına benzediğini belirtiniz.

a) _¹⁵P³⁻ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ → _¹⁵P³⁻ iyonunun orbital şeması 18Ar soy gazının orbital şemasına benzer.
b) ^³Li⁺ : 1s² → Li⁺ iyonunun orbital şeması 2He soy gazının orbital şemasına benzer.
c) _⁷N³⁻ : 1s² 2s² 2p⁶ → _⁷N³⁻ iyonunun orbital şeması 10Ne soy gazının orbital şemasına benzer.

Soru 3: Aşağıda verilen tanecik çiftlerinden her birinin elektron dizilimini yazınız ve izoelektronik olup olmadıklarını belirleyiniz.

a) _⁹F⁻ : 1s² 2s² 2p⁶ | _¹¹Na⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ → _⁹F⁻ ve _¹¹Na⁺ izoelektroniktir.
b) _³Li⁺ : 1s² | _²He : 1s² → _³Li⁺ ve _²He izoelektroniktir.
c) _¹⁶S²⁻ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ | _¹⁵Ar : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ → _⁶S²⁻ ve _¹⁵Ar izoelektroniktir.
ç) _⁷N³⁻ : 1s² 2s² 2p⁶ | _¹¹Na : 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹ → _⁷N³⁻ ve _¹¹Na izoelektronik değildir.
d) _¹⁹K⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ | _²⁰Ca²⁺ : 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ → _¹⁹K⁺ ve _²⁰Ca²⁺ izoelektroniktir.