9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 220-221 Cevapları Meb Yayınları

Etkinlik Özeti: Kriterlere Göre Bölgeler

Bu etkinlikte öğrenciler, Türkiye’de farklı ölçütlere göre oluşturulmuş bölge haritalarını inceleyerek bölgelerin nasıl belirlendiğini analiz eder. Üç farklı harita kullanılır:

1. Bitki Toplulukları Haritası → Doğal kriterler (iklim, yükselti, toprak ve bitki örtüsü) temel alınarak hazırlanır.
2. Nüfus Yoğunluğu Haritası → Beşerî kriterler (nüfus dağılımı, şehirleşme) esas alınır.
3. Karayolları Hizmet Bölgeleri Haritası → İdari ve hizmet kriterleri (ulaşım ve yönetim bölgeleri) dikkate alınır.

Etkinlikte ayrıca şu sorular tartışılır:

• Bölgeler hangi ölçütlere göre belirlenmiştir?

• Aynı alan neden farklı bölge sınırlarında yer alabilir?

Sonuç olarak, etkinlik öğrencilere bölgelerin yalnızca doğal değil, beşerî ve idari faktörlere göre de şekillenebileceğini öğretir. Bu durumun coğrafya bilimi açısından analitik düşünme ve planlama için önemi vurgulanır.

1. Türkiye haritalarında gösterilen bölgelerin oluşturulmasında kullanılan kriterler nelerdir?

Cevap: Türkiye haritalarında bölge sınırları farklı doğal, beşerî ve idari kriterlere göre oluşturulmuştur:

• Bitki Toplulukları Haritası: Bu haritada doğal kriterler esas alınır. Özellikle iklim, yükselti, yağış miktarı ve toprak yapısı gibi unsurlar bitki örtüsünü belirlediği için sınırlar bu özelliklere göre çizilmiştir.

• Nüfus Yoğunluğu Haritası: Beşerî kriterler temel alınır. Nüfus dağılımı, göç, şehirleşme, ekonomik gelişmişlik gibi faktörler dikkate alınarak bölgeler oluşturulmuştur.

• Karayolları Genel Müdürlüğü Hizmet Bölgeleri Haritası: İdari ve hizmet sunumu kriterleri göz önünde bulundurulmuştur. Ulaşım ağı, karayolu bağlantıları ve lojistik planlamalar temel alınarak bölgeler belirlenmiştir.

2. Türkiye’deki bir alanın farklı bölge sınırları içinde yer almasının gerekçeleri neler olabilir?

Cevap: Bir alanın birden fazla bölge sınırına dâhil olmasının başlıca nedenleri:

• Çok ölçütlü değerlendirme yapılması: Aynı bölge, farklı özellikleri nedeniyle çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulabilir. Örneğin bir şehir, bitki örtüsüne göre bir bölgede yer alırken; nüfus yoğunluğu ya da ulaşım hizmetlerine göre başka bir bölge içinde bulunabilir.

• İklim ve yükselti farklılıkları: Özellikle Türkiye gibi dağlık ve iklim çeşitliliği fazla olan ülkelerde, kısa mesafelerde bile farklı iklim ve bitki örtüsü görülebilir.

• Yönetim ve hizmet kolaylığı: İdari bölge planlamalarında coğrafi uygunluk kadar, ulaşım ve hizmet dağıtımının verimliliği de önemlidir.

• Sosyo-ekonomik gelişmişlik farkları: Aynı doğal bölge içinde bile şehirleşme, sanayi ve eğitim gibi göstergeler farklılık gösterebilir, bu da başka bölgesel sınıflamaları gerekli kılar.

Sonuç: Türkiye’de bölge sınırları tek bir ölçüte göre değil, farklı doğal, beşerî ve yönetsel ölçütlerin bir arada değerlendirilmesiyle belirlenmiştir. Bu çeşitlilik, coğrafya biliminde daha ayrıntılı ve etkili analizler yapılmasına olanak tanır.