9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 290-291-292-293 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 290 Ders İçi Çalışma Cevapları

Soru: Verilen metinleri okuyunuz. Paragrafların hangi edebî türden alındığını tahmin ediniz. Tahmininizin gerekçesini ilgili yere yazınız.

I. METİN

Edebi Tür: Gezi Yazısı
Gerekçe: Yazar bir sınır bölgesinde yaptığı gözlemleri ve çevresel izlenimlerini anlatmaktadır. Gözlem ve betimleme ön plandadır.

II. METİN

Edebi Tür: Anı (Hatıra)
Gerekçe: Yazar geçmişte yaşadığı bir olayı, kişisel duygularını ve gözlemlerini anlatmaktadır.

III. METİN

Edebi Tür: Mülakat (Söyleşi)
Gerekçe: Metin soru-cevap tekniğiyle ilerlemektedir. Bu özellik mülakat türünün belirgin bir özelliğidir.

IV. METİN

Edebi Tür: Anı
Gerekçe: Yazar geçmişte yaşadığı zorlukları ve hissettiklerini anlatmaktadır. Olaylar kişisel bir bakış açısıyla sunulmuştur.

V. METİN

Edebi Tür: Deneme
Gerekçe: Metin, insan ve toplum ilişkisi üzerine kişisel düşünceler içermektedir. Kesin yargıdan uzak, düşünsel bir anlatım vardır.

Ders İçi Çalışma – Sayfa 291

Soru: Aşağıda Aşık Veysel’le ilgili belgeselden alınan cümleler yer almaktadır. Bu cümlelerde kullanılan anlatım biçimlerini tespit ederek anlatım biçimlerinin metnin üslubuna katkılarını gerekçesiyle yazınız.

a)

Anlatım Biçimi: Öyküleyici Anlatım
Gerekçe: Aşık Veysel’in doğumu, çocukluğu ve görme engeliyle tanışması gibi olaylar sırasıyla anlatılmıştır. Yaşanmışlık ve olay örgüsü belirgindir. Bu durum metne samimi ve etkileyici bir üslup kazandırmıştır.

b)

Anlatım Biçimi: Açıklayıcı Anlatım
Gerekçe: Yazar bir düşünceyi (meyve ve çiçek benzetmesiyle) örnek vererek açıklamaktadır. Amacı bilgi vermek ve okuyucunun düşünmesini sağlamaktır. Üslup sade ve öğreticidir.

c)

Anlatım Biçimi: Betimleyici Anlatım
Gerekçe: Aşık Veysel’in görme engeli nedeniyle renkleri nasıl hayal ettiğini anlatması, özellikle "siyahı babam rahmetli kâğıda birini getirirdi, okutuyordu" gibi ifadeler duyulara hitap etmektedir. Metne güçlü ve duygusal bir atmosfer katmaktadır.

d)

Anlatım Biçimi: Duygusal (Coşku ve Heyecan) Anlatım
Gerekçe: Toprağa olan sevgisini, ölümden sonraki dileklerini duygu yüklü cümlelerle ifade etmektedir. "Toprak beni örtsün, taş koymayın..." gibi ifadeler metne içten ve dokunaklı bir ton kazandırmıştır.

Ders İçi Çalışma – Sayfa 292

1. Aşağıda sunucunun Âşık Veysel’e sorduğu sorular yer almaktadır. Siz olsaydınız bu soruları nasıl sorardınız?

a)
Soru: Âşık Veysel’in kendine özgü bir hayat öyküsü vardır. Nasıl âşık oldu?
✅ Cevap: Hayatınız boyunca yaşadıklarınız sizi nasıl etkiledi Âşık Veysel? Âşık olmanızda hangi olaylar belirleyici oldu?

b)
Soru: Şiirlerinizde tasavvufi düşünce ağır basıyor. Bunun nedenini açıklar mısınız?
✅ Cevap: Şiirlerinizde tasavvufi temalar ön planda. Bu yaklaşımı benimsemenizde sizi etkileyen olaylar veya kişiler oldu mu?

c)
Soru: Görme engelinizden dolayı renkleri nasıl hayal ediyorsunuz?
✅ Cevap: Gözlerinizi küçük yaşta kaybetmenize rağmen şiirlerinizde renkler çok canlı. Renkleri hangi duygularla hayal ediyorsunuz?

ç)
Soru: Eşyalar ve insanların şekilleri hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
✅ Cevap: Renklerin sizin dünyanızda daha canlı olduğunu söylüyorsunuz. Peki, eşyaları ve insanları nasıl zihninizde canlandırıyorsunuz?

2. Aşağıda Âşık Veysel’e sorulabilecek bazı sorular yer almaktadır. Bu soruları kendi yorumlarınızla cevaplayınız.

a)
Hayatınızda iz bırakan isimler kimlerdir?
✅ Cevap: Karacaoğlan, Pir Sultan Abdal gibi halk ozanları ve babam hayatımda derin izler bıraktı. Onlardan hem şiir hem yaşam dersi aldım.

b)
Nasıl meşhur oldunuz?
✅ Cevap: Şiirlerimi ve türkülerimi halk arasında söyleyerek tanındım. İstanbul’daki etkinlikler ve radyo yayınları beni tüm Türkiye’ye tanıttı.

c)
Atatürk’le karşılaşmış olsaydınız ne söylerdiniz?
✅ Cevap: Halk için yaptığı reformlar ve eğitim seferberliği için teşekkür ederdim. Bana milletin ozanı olma ilhamını o verdi.

ç)
Sizi en çok etkileyen şiiriniz hangisidir?
✅ Cevap: “Uzun İnce Bir Yoldayım” beni en çok etkileyen şiirimdir. Hayatın anlamı, zorlukları ve ölüm gibi evrensel konuları işler.

d)
Şiirlerinizi nasıl yazıyor ve kayıt altına alıyorsunuz?
✅ Cevap: Genelde içimden geldiği gibi söylerim. Sazımla birlikte doğaçlama şiirler üretirim. Daha sonra bunları dostlarıma söyler ya da yazdırırım.

e)
Gelecek nesillere hangi mirası bırakmak isterdiniz?
✅ Cevap: Âşıklık geleneğini ve halkın sesi olma sorumluluğunu bırakmak isterdim. Türkülerimle gönüllere dokunmak en büyük mirasım olurdu.

Ders İçi Çalışma – Sayfa 293

Soru: Aşağıdaki Beni Ben Anlatayım adlı metin bir biyografiden alınmıştır. Âşık Veysel hakkındaki belgeselle bu metni sunuluş şekilleri açısından karşılaştırınız. Aynı türün sunuluş şekilleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları gerekçeleriyle söyleyiniz.

Benzerlikler:
• Hem metin hem belgesel, bir kişinin (sanatçının) hayatını anlatan biyografik eserlerdir.
• Her iki anlatımda da sanatçının ailesi, eğitimi, sanata ilgisi ve kişisel özellikleri öne çıkar.
• Bireysel deneyimlerin anlamlandırılması ve aktarımı her iki metnin temel özelliğidir.

Farklılıklar:
• “Beni Ben Anlatayım” metni, yazılı, edebi ve anlatıya dayalı bir metindir. Daha içsel bir dil ve kişisel bir üslup kullanılmıştır.
• Âşık Veysel belgeseli ise görsel-işitsel öğelerle sunulmuş çok modlu bir metindir. Görseller, müzikler ve tanıklıklar metni destekler.
• Metin sade bir anlatımla okura aktarılırken, belgesel seyirciye izleme ve dinleme deneyimi sunar.

Çıkış Kartı

Üç Yaz:

Dinlediğiniz/izlediğiniz çok modlu metinden hareketle otobiyografi türü hakkında öğrendiğiniz veya önemli bulduğunuz üç bilgi:

1. Otobiyografi, kişinin kendi hayatını yine kendi anlatımıyla aktardığı yazı türüdür.
2. Otobiyografide yaşanmış olaylar, duygular ve düşünceler öznel bir bakış açısıyla anlatılır.
3. Otobiyografiler, yazarın iç dünyasını, gelişimini ve hayata bakışını anlamamıza yardımcı olur.

İki Sor:

Otobiyografi türü hakkında daha fazla bilgi almak istediğiniz konularla ilgili iki soru:

1. Otobiyografi yazarken gerçek ile kurgu arasındaki sınır nasıl korunur?
2. Otobiyografilerde anlatıcının yaşadığı dönemin sosyal ve kültürel yapısı nasıl yansıtılır?

Bir Paylaş:

Otobiyografi türü hakkındaki bir görüşünüz:

Cevap: Otobiyografiler, insanların hayat tecrübelerinden ders çıkarabilmek için çok değerlidir. Bireylerin yaşadıklarını doğrudan kendi anlatımıyla okumak, bizlere hayata farklı açılardan bakma fırsatı sunar.